Chưa xác định được nguyên nhân chính xác
Theo Bộ Y tế, hiện chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây viêm gan bí ẩn ở các bệnh nhi tại hơn 20 quốc gia, tuy nhiên các ca mắc thường xuất hiện tại những nơi lưu hành virus Adeno cao. Hầu hết các trường hợp được báo cáo đều không bị sốt và không phát hiện nhiễm các loại virus phổ biến gây viêm gan virus cấp tính, như virus viêm gan A, B, C, D và E.
Theo giới chuyên môn, hiện có một số giả thuyết đang được đặt ra. Bác sĩ Chuyên khoa 2 Nguyễn Nguyên Huyền, Trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho hay, Adeno không phải là virus mới và ở Việt Nam có rất nhiều đơn vị có thể xét nghiệm được loại virus này. "Cần chờ đợi thêm thông tin từ các chuyên gia trên thế giới tìm hiểu để xem viêm gan bí ẩn do căn nguyên, tác nhân gì, có xuất hiện tình trạng đột biến hay không. Từ đó mới có đoạn gene đặc hiệu để xét nghiệm truy tìm nguyên nhân chính xác của viêm gan bí ẩn", bác sĩ Huyền phân tích.
TS Nguyễn Phạm Anh Hoa, Trưởng khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương dẫn chứng, các nghiên cứu trên thế giới chỉ ra có 70% số trẻ bị tổn thương gan có nuôi chó cảnh. Tuy nhiên, đây chỉ là ghi nhận, chứ chưa phải kết luận. Về giả thuyết virus Adeno là thủ phạm, bác sĩ Hoa thông tin, theo số liệu đã công bố, virus Adeno phát hiện ở 30% số ca bệnh viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân. Riêng ở Mỹ, đến ngày 6/5 có tới 50% số ca bệnh dương tính với virus Adeno chủng 41. "Còn quá sớm để kết luận điều này. Bởi, Adeno là một loại virus quen thuộc, được phát hiện từ năm 1953. Trong quá khứ, virus này chỉ gây viêm gan ở một số ca bệnh tản phát, ở trẻ có miễn dịch yếu, còn lại virus hay gặp ở những bệnh nhân có tổn thương phổi, phế quản. Dịch đau mắt đỏ của Việt Nam thường xuất hiện trong mùa hè cũng là do virus Adeno", bác sĩ Hoa nói.
Về lo ngại viêm gan bí ẩn là một trong những di chứng của hậu Covid-19 hay vaccine Covid-19, TS Hoa nhấn mạnh "khó để khẳng định có mối liên quan". Bởi theo thống kê, chỉ có 10-20% số trẻ mắc bệnh viêm gan này đã từng mắc Covid-19. Ngoài ra, phần lớn trẻ bị bệnh dưới năm tuổi đều chưa tiêm vaccine phòng Covid-19.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh
Để chủ động giám sát các ca bệnh viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân tại Việt Nam và hạn chế đến mức thấp nhất số mắc và tử vong, Bộ Y tế đề nghị giám đốc các Sở Y tế chỉ đạo tăng cường lấy mẫu xét nghiệm những trường hợp nghi ngờ viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân tại các cơ sở y tế để xác định căn nguyên. Bộ Y tế cũng đề nghị lãnh đạo các Sở Y tế chỉ đạo tăng cường triển khai bao phủ vaccine viêm gan B cho trẻ em trong độ tuổi tiêm chủng tại các cơ sở y tế đạt tỷ lệ đề ra và bảo đảm an toàn, không để tồn tại các khu vực có tỷ lệ tiêm chủng vaccine viêm gan B cho trẻ em đạt thấp, đặc biệt đối với trẻ sơ sinh. Các địa phương cần thực hiện tốt việc khám, sàng lọc phát hiện sớm các trường hợp nhiễm virus viêm gan để điều trị, quản lý kịp thời, hạn chế biến chứng.
Ứng phó căn bệnh này, TS Nguyễn Phạm Anh Hoa nhìn nhận, với tốc độ lây lan, đặc biệt đã xuất hiện tại Đông Nam Á, bệnh có khả năng xâm nhập vào Việt Nam. Do đó, với trẻ từ 0-16 tuổi, khi có đồng thời các triệu chứng sau: sốt nhẹ, buồn nôn, tiêu chảy, mệt mỏi, dấu hiệu vàng da, cần đưa tới bệnh viện thăm khám sớm để phát hiện, can thiệp kịp thời. Dù vậy, các bậc cha mẹ cũng không nên quá hoang mang, lo lắng và tìm kiếm các phương pháp xét nghiệm, điều trị "truyền miệng". Với các trường hợp nghi ngờ, nguy cơ cao, bác sĩ sẽ có chỉ định xét nghiệm phù hợp. Do chưa biết rõ căn nguyên lây bệnh, đường lây truyền, nên cách duy nhất là bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh này ngay từ các tác nhân đã ghi nhận. Các tổn thương do đường virus như Adeno có thể lây qua giọt bắn, bề mặt tiếp xúc, do đó việc vệ sinh cá nhân, bảo đảm nguồn nước sạch, xử lý chất thải rất quan trọng.
Còn theo BS Trương Hữu Khanh, Cố vấn khối Nhiễm-Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Truyền nhiễm TP Hồ Chí Minh cho biết, so với tốc độ lây nhiễm Covid-19 thì tỷ lệ nhiễm bệnh này rất thấp, dàn trải, chứng tỏ có cơ địa đặc biệt, thí dụ trẻ suy giảm miễn dịch hoặc từ nhỏ không có miễn dịch với virus Adeno 41. Bệnh lây qua đường hô hấp nhưng không phải tất cả trẻ tiếp xúc với virus đều nhiễm bệnh, tỷ lệ nhiễm bệnh là rải rác. Do đó việc có thể làm là phát hiện sớm để điều trị chứ không có biện pháp ngăn ngừa như cách ly.
Cập nhật từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tới ngày 9/5, đã có 278 trường hợp viêm gan bí ẩn ở hơn 20 quốc gia, năm trường hợp trẻ đã tử vong. Ước tính 10% số trẻ em mắc viêm gan này phải ghép gan.
