Cua da ra tháng chín

Cữ gió heo may, trời se lạnh là thời điểm du khách có cơ hội được thưởng thức các món ăn từ cua da, đặc sản chỉ có ở Bắc Giang, nói đúng hơn là chỉ có ở huyện Yên Dũng. Mùa cua da chỉ diễn ra trong vòng ba tháng, vào khoảng đầu tháng 9 đến cuối tháng 11 âm lịch.

Món ăn từ cua da, đặc sản của Bắc Giang vào những tháng cuối năm.
Món ăn từ cua da, đặc sản của Bắc Giang vào những tháng cuối năm.

Với đặc tính sống khác biệt, cua da sống chủ yếu trong các ghềnh đá dọc sông chảy qua địa phận các xã thuộc huyện Yên Dũng. Theo kinh nghiệm của bà con nông dân, để bắt được cua da cần có loại lưới dày, mà phải ngâm lưới từ chiều tối tới sáng hôm sau kéo lên mới có cua. Hình thức của cua da khá giống với loài cua đồng, chỉ khác là có chân dài hơn và mình to hơn gấp ba đến bốn lần. Người dân địa phương thường gọi loài cua này là "cua da", nhưng còn có tên gọi khác là "cua ra", cái tên nào cũng hợp lý với cách giải thích thú vị của bà con. Với tên gọi "cua da" vì loài cua này có một lớp lông trên càng và yếm, còn "cua ra" vì gắn với câu tục ngữ "Tháng chín cua ra, tháng ba cua vào" mà người dân vẫn nhắc.

Cua da trở thành đặc sản được ưa thích bởi thịt cua ngọt đậm đà, lớp vỏ ở chân và càng cua khá mềm, khi ăn không cần dùng đến kẹp. Cua da chế biến thành nhiều món như rang muối, xào me, hấp bia… Chế biến đơn giản nhất vẫn là món hấp. Chỉ cần đập dập gừng, sả xếp lẫn cua, cho thêm chút bột canh và rót bia, sau đó đặt lên bếp đun nhỏ lửa đến khi bia sôi lăn tăn thì cho lửa to giúp sôi bồng lên, vậy là cua đã chín. Cua hấp chấm với bột canh vắt chanh, pha thêm chút mù tạt nữa là đủ cảm nhận hương vị ngọt thơm của đặc sản vùng quê Bắc Giang này. Món riêu cua da không chỉ đậm ngọt mà còn ngậy khiến người thưởng thức thật sự khó quên. Vẫn với cách giã truyền thống hoặc xay lọc lấy nước, gạch cua da được phi thơm với hành khô và cà chua, cho vào nồi nước riêu, chỉ đun cho sôi lên chút nữa là có thể đem ra ăn được. Về Bắc Giang, du khách đừng quên ăn riêu cua da cùng bún Ða Mai, sản phẩm nổi tiếng ở phường Ða Mai của Thành phố Bắc Giang. Món ngon nhớ mãi từ đặc sản cua da thật đơn giản, chẳng cần mất nhiều thời gian để chế biến nhưng dư vị thì đọng mãi.