Vạn sự khởi đầu nan
Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) là tổ chức lớn nhất về lĩnh vực hợp tác quốc tế đấu tranh PCTP xuyên quốc gia, thành lập từ năm 1923, đến nay có 190 quốc gia thành viên. Với cơ chế hoạt động chặt chẽ, linh hoạt, In-tơ-pôn đã và đang khẳng định vai trò quan trọng trong duy trì và phát triển sự hợp tác của lực lượng Cảnh sát các nước thành viên; điều hành, chỉ huy mang tính toàn cầu nhằm xây dựng khuôn khổ hợp tác thực thi pháp luật hiệu quả trong PCTP có tổ chức xuyên quốc gia, trên cơ sở pháp luật quốc tế và các nước.
Chính bản lĩnh và tài năng của VPI trong ngày đầu thành lập đối mặt với muôn vàn khó khăn đã khiến cảnh sát các nước "tâm phục, khẩu phục". Ngay sau khi dẫn giải sang Băng-cốc (Thái-lan) trùm ma túy người Mỹ (gốc Hồng Công) Hồ Lai Căng, cảnh sát các nước biết chuyện đã tới văn phòng In-tơ-pôn khu vực Ðông - Nam Á ngỏ ý muốn hợp tác với Cảnh sát Việt Nam. Từ đó, việc phối hợp trao đổi thông tin, đấu tranh PCTP với cơ quan phòng, chống tội phạm và ma túy Liên hợp quốc, Cảnh sát Mỹ, Ô-xtrây-li-a, Anh, Hàn Quốc... dần được thiết lập và ngày càng đẩy mạnh.
Ít ai có thể nghĩ rằng, tiền thân của VPI chỉ là một tổ gồm hai cán bộ, chiến sĩ (CBCS) biết tiếng Anh, Pháp nằm trong phòng chuyên đề, Cục Tham mưu Cảnh sát. Nhưng, đó chính là cơ sở hình thành lực lượng VPI vững mạnh như ngày nay. Riêng năm 2011, VPI phối hợp, tiếp nhận xử lý 5.545 lượt thông tin, trong đó có 1.428 vụ việc liên quan gần 1.000 đối tượng. Tín hiệu đáng mừng là trong phối hợp, trao đổi thông tin với các nước chưa để xảy ra sơ suất, dù là nhỏ nhất.
Những "mẻ lưới" lớn
Nhiều vụ án thành công có sự đóng góp quan trọng của VPI từ khâu thu thập thông tin tài liệu, điều tra, truy tố, xét xử tội phạm. Thủ đoạn bọn chúng ngày càng tinh vi, xảo quyệt nên truy bắt khó khăn hơn. Tuy nhiên, Cảnh sát Việt Nam "tác chiến" không hề thua kém các nước khi bắt gọn nhiều đối tượng truy nã quốc tế cực kỳ nguy hiểm. Những tên cộm cán như Bùi Hữu Tài, Lý Quốc Chương; Lê Thanh Long, Nguyễn Thành Thắng từng làm đau đầu Cảnh sát các nước Ô-xtrây-li-a, Mỹ... với phương tiện tác nghiệp hiện đại, tối tân cũng không thể ngờ rằng, dù đã trốn khỏi lãnh thổ nước mình, thay tên đổi họ, ngụy trang bằng mọi cách vẫn không thể thoát thân ở Việt Nam bởi "lưới trời lồng lộng".
Ngày 18-5-2010, Ðại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam đã gửi thư cảm ơn lãnh đạo Bộ Công an về việc bắt giữ và trục xuất đối tượng L. Giôn (Le John). Theo thông tin phía bạn cung cấp, Giôn sinh ra ở bang Tếch-dát (Texas) năm 1981, mang quốc tịch Mỹ nhưng là người gốc Việt, quê ở Rạch Giá (Kiên Giang), cao khoảng 1,7 m, người gầy, tóc đen, mắt nâu. Hai lần đột nhập ngân hàng, hung hãn dùng súng khống chế nhân viên cướp tiền, Giôn bỏ trốn, 12 ngày sau bị cảnh sát Mỹ bắt và cho tại ngoại. Ðối mặt với hình phạt cao nhất là tù chung thân, y lặn không sủi tăm. Phối hợp xác minh, VPI phát hiện hắn nhập cảnh vào Việt Nam ngày 5-2-2009 qua sân bay Tân Sơn Nhất. Một thông tin các trinh sát không thể bỏ qua là đầu tháng 4-2010, trong một nhóm Việt kiều Mỹ đến thuê phòng nghỉ tại khách sạn ở quận 1 (TP Hồ Chí Minh) có một người hình dáng giống Giôn nhưng giấy tờ đều ghi là Lê Tâm. Anh ta đi cùng cô vợ mới cưới là Tăng Kim M. ở TP Rạch Giá (Kiên Giang). Kết quả xác minh tại Rạch Giá cho thấy, M. vừa kết hôn với Giôn, đang kinh doanh quán cà-phê ở bãi biển. Lập tức, mẻ lưới giăng chờ sẵn để cất vó. Chiều 14-4-2010, Giôn vừa đi du lịch trở về bến tàu cao tốc, các trinh sát xuất hiện.
Và mới đây, Ðại sứ quán Hàn Quốc có công hàm cảm ơn sự hợp tác, giúp đỡ của Cảnh sát Việt Nam khi truy bắt, trao trả cho Cảnh sát Hàn Quốc đối tượng Kim Young Bin phạm tội làm giả tài liệu và lừa đảo chiếm đoạt 250 triệu won khi hắn vừa nhập cảnh, ẩn náu ở Hà Nội.
Sở dĩ việc truy bắt các đối tượng khẩn trương, kịp thời là do VPI kết nối với hệ thống thông tin cảnh sát toàn cầu I-24/7 từ năm 2004. Từ đó, khai thác, cập nhật nhiều tài liệu thông tin về tội phạm linh hoạt, hiệu quả và trao đổi, chuyển tải thông tin nhanh chóng, tiện ích, an toàn.
Ðại tá Ðặng Xuân Khang, Chánh văn phòng VPI nhớ mãi lần phối hợp bắt Trần Hùng Sơn (Sơn "xồm"). Sau khi cùng đồng bọn làm thất thoát 8,8 tỷ đồng trong vụ án làm đường ở Mường Tè (Lai Châu), Sơn tính chuyện "cao chạy xa bay" ở lại Mỹ trong lần đi dự hội thảo quốc tế. Khi xuất cảnh, yên vị trên máy bay, Sơn chắc mẩm chuyến này sẽ thoát. Nhưng thông tin về hành vi phạm tội của hắn đã được cấp báo cho Cảnh sát các nước nên Sơn bị từ chối nhập cảnh và áp giải ra máy bay, buộc trở về nước. Và lúc này, các trinh sát chỉ còn việc đơn giản là đón lõng sẵn ở sân bay Nội Bài để còng tay hắn.
Hội nhập càng sâu, khó khăn càng lớn. Làm sao để "gạn đục khơi trong", ngăn ngừa những kẻ phá hoại đồng thời tăng cường hợp tác hiệu quả? Muốn vậy, phải chủ động nắm bắt tình hình, phối hợp trao đổi thông tin kịp thời, chặt chẽ và dự báo chính xác xu hướng tội phạm có liên quan đến Việt Nam, tham mưu quyết sách, đối sách phù hợp từng loại tội phạm, phục vụ đắc lực phát triển kinh tế - xã hội đất nước. VPI phối hợp với In-tơ-pôn xác minh, phát hiện hàng trăm vụ lừa đảo có liên quan đến nước ngoài. Nhiều thông tin cảnh báo kịp thời đã giúp doanh nghiệp trong nước không bị mắc lừa đối tác nước ngoài như vụ lập dự án ma 9,5 tỷ USD của tên Ra-đác (Radak), quốc tịch Nam Tư ở khu chế xuất Hải Phòng; hay vụ 16 nghìn tấn gạo của Tiền Giang bị nhóm tội phạm gốc I-ran lừa bịp...
Dấu ấn kỳ họp Ðại hội đồng In-tơ-pôn
Thiếu tướng Vũ Hùng Vương, Phó Tổng cục trưởng Cảnh sát PCTP chia sẻ: Ban chỉ đạo tổ chức kỳ họp Ðại hội đồng In-tơ-pôn lần thứ 80 được thành lập do Bộ Công an làm trưởng ban, phân công rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương thành viên và tiến độ chuẩn bị. Chương trình, kế hoạch kỳ họp cũng được xây dựng từ năm trước, thống nhất với In-tơ-pôn. Từ đầu năm, In-tơ-pôn và Xin-ga-po đã giúp đỡ đắc lực từ khâu truyền đạt kinh nghiệm tổ chức, tuyển chọn, tập huấn cho cán bộ phục vụ hội nghị, hỗ trợ gần tám tấn thiết bị tối tân... phục vụ kỳ họp. Và, cùng với sự quan tâm chỉ đạo của Ðảng, Nhà nước, phối hợp hoạt động nhịp nhàng ở các tiểu ban, đón tiếp đại biểu nồng hậu ngay từ sân bay, bố trí nơi ăn chốn ở chu đáo, an ninh bảo đảm tuyệt đối an toàn, nội dung chương trình nghị sự khoa học, tập trung tuyên truyền đậm về kỳ họp, tranh thủ tiếp song phương và đa phương với 52 đoàn để mở rộng hợp tác quốc tế PCTP... đã góp phần tạo nên thành công một kỳ họp suôn sẻ, thành công ngay giữa Thủ đô hòa bình.
Ông Khoo Bun Hui, Chủ tịch In-tơ-pôn đã tỏ rõ sự vui mừng khi hầu hết nội dung bàn thảo trong chương trình nghị sự mà Ban tổ chức đưa ra đã được thông qua. Ðiều đó tiếp tục khẳng định tín hiệu tốt đẹp trong hợp tác hữu nghị giữa lực lượng Cảnh sát các nước thành viên cũng như những ấn tượng mạnh mẽ về In-tơ-pôn Việt Nam.
* Cùng sự lớn mạnh của In-tơ-pôn, 20 năm qua, VPI thật sự phát huy vai trò là cơ quan đầu mối tiếp nhận và xử lý thông tin, là "cánh tay nối dài" của cơ quan điều tra từ T.Ư đến địa phương trong hợp tác đấu tranh PCTP xuyên quốc gia.
* Dấu ấn tốt đẹp tổ chức thành công kỳ họp Ðại hội đồng In-tơ-pôn lần thứ 80 trong năm qua đã góp phần khẳng định vị thế Cảnh sát Việt Nam trong con mắt bạn bè quốc tế. Với gần 1.000 đại biểu đến từ gần 190 nước thành viên In-tơ-pôn, áp lực tổ chức kỳ họp rất lớn. Ðây cũng là dịp để chứng tỏ, Cảnh sát Việt Nam không chỉ phối hợp đánh án giỏi mà còn tổ chức hội nghị quốc tế lớn rất trọng thị, thịnh tình và mến khách.
