Khốn đốn vì “sáng tạo”
Trước khi có thông báo Kết luận thanh tra (KLTT) của Thanh tra Chính phủ (TTCP), tỉnh Khánh Hòa đã có quyết định tạm dừng triển khai hàng loạt DA trên địa bàn để rà soát các thủ tục, giấy phép đầu tư... Một trong những điểm dẫn đến những sai phạm tại nhiều DA đầu tư tại Khánh Hòa chính là do việc “sáng tạo” của một số cấp ngành chính quyền tỉnh Khánh Hòa khi đưa ra thuật ngữ “đất ở không hình thành đơn vị ở”. Đây là thuật ngữ không nằm trong các quy định của Luật Đất đai. Và đây cũng là lý do chính dẫn đến việc TTCP phải vào cuộc.
Phân tích về nội dung “đất ở không hình thành đơn vị ở”, ông Nguyễn Văn Thanh, Phó Tổng TTCP cho rằng: “Thực chất đây là cách làm có lợi cho ngân sách Nhà nước (NSNN). Chỉ có điều Khánh Hòa việc không thông qua đấu giá mà giao đất trực tiếp cho nhà đầu tư (NĐT) được diễn ra khá phổ biến trong một thời gian dài và đặc biệt trong đó do mục đích đẩy mạnh thu hút đầu tư thì ngay HĐND tỉnh đã ra hẳn nghị quyết về việc giảm từ 28 đến 30% tiền giá trị sử dụng đất, tùy từng DA cụ thể. Tuy nhiên, việc tạo cơ chế mở này đã không đúng với quy định của pháp luật”.
Thực tế, việc đẩy mạnh thu hút đầu tư tại Khánh Hòa đã giúp cho Khu du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh mà chỉ tính riêng khu Bãi Dài trước đây gần như là những bãi tắm tự nhiên, không có NĐT lớn nhưng chỉ khoảng 5 năm đã thu hút hàng loạt các DA với số vốn đầu tư đăng ký ban đầu lên đến hàng chục nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, cũng chính từ sự “sáng tạo” của chính quyền đang đẩy các chủ đầu tư (CĐT) tại khu vực này vào tình thế khó khăn.
Theo Báo cáo số 599/SKHĐT-DN ngày 9-3-2020 của Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) tỉnh Khánh Hòa, về các DA đầu tư ngoài ngân sách tại Khu du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh tính đến thời điểm cuối tháng 12-2019, có 42 DA đã được UBND tỉnh Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận đầu tư (GCNĐT), quyết định chủ trương đầu tư. Trong đó, có 25/42 DA đang gặp khó khăn, vướng mắc về việc tỉnh Khánh Hòa khi có nội dung đất ở không hình thành đơn vị ở. Cụ thể, có 16/25 DA đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 và giao đất, thuê đất có đất ở không hình thành đơn vị ở; có 4/25 DA đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 có đất ở không hình thành đơn vị ở nhưng chưa được thực hiện thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất thương mại, dịch vụ sang đất ở không hình thành đơn vị ở; có 5/25 DA có nội dung “đất ở không hình thành đơn vị ở” quy định trong Quyết định chủ đầu tư; GCNĐT nhưng chưa quy định trong quy hoạch chi tiết 1/500 đã được phê duyệt và chưa thực hiện thủ tục chuyển từ mục đích sử dụng đất từ đất thương mại, dịch vụ sang đất ở không hình thành đơn vị ở.
Tại báo cáo này, cho rằng hiện nay các cơ quan T.Ư chưa có KLTT chính thức về nội dung “đất ở không hình thành đơn vị ở”. Do đó, NĐT và các cơ quan chuyên môn rơi vào tình trạng lúng túng khi giải quyết các thủ tục đầu tư, quy hoạch, đất đai, xây dựng... cho các DA. Vướng mắc liên quan đến nội dung “đất ở không hình thành đơn vị ở” là một trong những nguyên nhân khiến DA bị trì hoãn và triển khai chậm tiến độ so quy định.
Ngay sau khi nhận được Quyết định phần lớn các doanh nghiệp (DN) đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng. Cụ thể, như DA Khu nghỉ dưỡng Biển Đông của Công ty TNHH MTV Biển Đông Bãi Dài (Lô D3), với diện tích 10,74 ha. DA được cấp GCNĐT (điều chỉnh lần 1) ngày 15-12-2015 (đến tháng 12-2018). NĐT đã tiến hành xây dựng hoàn thiện và đưa vào khai thác một phần của DA các hạng mục gồm 10 Bungalow hai tầng; 22 Bungalow đôi; sáu Bungalow đơn; 13 Pool Villa; 12 Hill Villa; một Building Hotel tổng cộng 237 phòng. Tổng giá trị đầu tư đến thời điểm hiện tại khoảng 700 tỷ đồng. Tuy nhiên, vẫn chưa được cấp phép xây dựng và tiến hành thi công đối với các hạng mục còn lại một phần do vướng mắc liên quan đến nội dung “đất ở không hình thành đơn vị ở”.
Tương tự, như DA Khu Resort và Khách sạn Đỉnh Vàng Nha Trang của Công ty TNHH Đỉnh Vàng Nha Trang (Lô D13b (cũ) = Lô TT14a, TT1b, X9b), với diện tích 10,23 ha. CĐT đã hoàn thành thi công san nền, đường giao thông khu vực xây dựng các khối khách sạn; đã hoàn thành thi công và đưa vào hoạt động khối nhà A4, A6, A7, A8, A9; đang thi công xong các khu phụ trợ, bãi đỗ xe, hồ bơi, khu hội nghị; đang hoàn thiện phần công viên nước và khu vui chơi. Tổng giá trị thực hiện đến tháng 12-2019 khoảng 900 tỷ đồng. Tuy nhiên, DA vẫn đang bị chậm tiến độ và chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Sai phạm… thuộc về các cấp chính quyền
Thông báo số 1919/TB-TTCP ngày 4-11-2020, TTCP đã thanh tra việc chuyển đổi nhà đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác (giai đoạn từ ngày 1-1-2010 đến 31-6-2017), với 32 DA và ba trường hợp chuyển đổi đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác (trong đó có một DA ghi trong đơn của công dân và hai DA ghi trong văn bản phản ánh, kiến nghị của DN từ trước khi ban hành quyết định thanh tra và trong quá trình thanh tra UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản báo cáo và DN có văn bản kiến nghị).
Theo thông báo KLTT thì hầu hết các DA được thanh tra đều có sai phạm và chịu trách nhiệm về các vi phạm là Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa có liên quan, giám đốc các sở, ngành như: KH&ĐT, Tài nguyên và Môi trường, Tài chính, Xây dựng, Văn hóa, Thể thao và Du lịch...
Cụ thể, với chín DA đầu tư thuộc địa bàn được ưu đãi đầu tư thì tại TP Cam Ranh có đến ba DA được thực hiện. Trong đó, DA Khu thương mại và dịch vụ và khách sạn Đông Hải, tại phường Cam Thuận, TP Cam Ranh, do Công ty CP Đầu tư và Phát triển Đông Hải làm chủ đầu tư. GCNĐT lần đầu ngày 27-1-2014, diện tích thuê đất 8.852 m² thuộc sở hữu nhà nước do Trung tâm Văn hóa - Thể thao TP Cam Ranh quản lý. Đến thời điểm thanh tra DA đang thực hiện, chưa hoàn thành. DA do UBND tỉnh Khánh Hòa lựa chọn CĐT không thông qua đấu thầu; cho thuê đất thực hiện DA trái với quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và không có trong kế hoạch sử dụng đất kỳ đầu 2011 - 2015 của TP Cam Ranh; bán tài sản nhà nước theo giá trị còn lại theo hình thức chỉ định mà không bán đấu giá công khai rộng rãi. Tiến độ thực hiện DA chậm về thủ tục đầu tư, xây dựng; chậm về tiến độ xây dựng. Trước hàng loạt những sai phạm, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Khánh Hòa xử lý chấm dứt hoạt động của DA đầu tư, thu hồi GCNĐT và thu hồi đất đã giao, cho thuê đối với DA theo trình tự, thủ tục quy định; kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan để xử lý theo quy định của pháp luật.
Trong khi đó, các DA liên quan đến “đất ở không hình thành đơn vị ở” đều được TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Khánh Hòa xác định lại tiền sử dụng đất, tiền thuê đất vì UBND tỉnh Khánh Hòa đã giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, chống thất thu NSNN... Kiểm điểm trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.
Một trong những sai phạm mang tính hệ thống tại Khánh Hòa là việc nhiều DA mặc dù đã được phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt Quy hoạch chi tiết 1/500 nhưng lại chưa có Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000. Trong đó, phải kể đến Khu đô thị và Dịch vụ du lịch Núi Cô Tiên tại xã Vĩnh Lương và phường Vĩnh Hòa, TP Nha Trang. Từ khoảng thời gian 10 năm (từ năm 2007 đến năm 2017) UBND tỉnh đã có chủ trương cho đầu tư khoảng hơn 30 DA tại khu vực Núi Cô Tiên và có khoảng 15 DA đã được phê duyệt chi tiết 1/500 nhưng cho đến thời điểm này tại khu vực này vẫn chưa có phê duyệt quy hoạch phân khu 1/2000. Việc không có quy hoạch phân khu 1/2000 tại khu vực Núi Cô Tiên đã để lại rất nhiều hệ lụy như chủ DA để xảy ra tai nạn chết người trong quá trình đầu tư, xây dựng, phá vỡ quy hoạch chung của TP Nha Trang...
(Còn nữa)
