18 năm trước, đêm Berlin đi vào huyền thoại với người Italy, khi họ đánh bại Pháp để lên ngôi vô địch thế giới. Ký ức đẹp ấy bây giờ chỉ làm nỗi buồn thêm nhức nhối, vì tạo nên những mảng đối lập, tương phản quá gay gắt. Đoàn hùng binh ngày nào đã trôi vào dĩ vãng, chỉ còn lại một tập thể rời rạc, vô hồn.
Thụy Sĩ không phải đối thủ mạnh ở châu Âu. Ba năm trước, tại EURO 2020 (đá muộn một năm vì dịch Covid-19), họ chính là bại tướng (0-3) dưới tay Italia ở vòng bảng. Nhưng gió đã đổi chiều, khi các học trò của HLV Murat Yakin như dạo chơi trước nhà đương kim vô địch EURO.
Người ta nhắc đến “lời nguyền” với các nhà vô địch: Cả 3 ĐT đăng quang EURO gần nhất (Italy, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha) đều bị loại ở vòng 1/8 tại kỳ EURO kế tiếp. Nhưng đó chỉ là một cách nhìn để giải thích cho thất bại. Sự thật là với riêng Italy, họ chẳng có gì để bào chữa.
Suốt 10 năm qua, mỗi khi đến kỳ giải lớn, người Italia đều than phiền rằng họ đang sở hữu dàn cầu thủ tệ nhất lịch sử. Nhưng thật lạ, dù bị đánh giá thấp thế nào, lứa trước của Italy vẫn... tốt hơn lứa sau. Tại EURO 2020, các CĐV ngao ngán với cặp tiền đạo Belotti-Immobile thì ở EURO này, họ nhận được một cái tên “tàng hình” suốt giải: Gianluca Scamacca.
Không còn những thủ lĩnh như Chiellini, Bonucci hay Spinazzola, Italy dễ dàng mất phương hướng khi bị dồn ép. Trong khi hàng thủ yếu cả chất lượng lẫn tâm lý, tuyến tiền vệ của họ lại thiếu hẳn những cái tên giỏi thoát pressing, kéo bóng, tạo đột biến. Người chịu trách nhiệm chính cho thất bại của Italy là HLV Luciano Spaletti, nhưng ông nên được thông cảm, vì trong tay không hề có nhân tố tốt để “gột nên hồ”.
Khi Mattia Zaccagni tung cú sút tuyệt đẹp cứu Italy khỏi cú “chết hụt” trước Croatia ở phút 90+8, nhiều CĐV lạc quan đã hy vọng. Nhưng sự thật trần trụi buộc họ tỉnh mộng: Chiếc vé đi tiếp chỉ làm nỗi buồn kéo dài thêm 90 phút mà thôi.
Người hâm mộ Việt Nam có câu nói vui: “Đừng coi thường tuyển Ý, đừng để ý tuyển Anh”. Italy luôn tỏ ra đáng sợ khi bị hoài nghi sức mạnh, minh chứng như tại World Cup 2006 hay EURO 2020. Nhưng câu “châm ngôn” đó giờ không còn đúng. Đội bóng áo thiên thanh có lẽ đã "chạm đáy" về trình độ so các thế hệ khác trong lịch sử của họ.
“Cải tổ”, đó là cụm từ xuất hiện dày đặc trên báo chí Italy sau khi họ bị loại bạc nhược khỏi EURO 2024. Công việc phía trước quá bề bộn, nhất là chuyện đào tạo trẻ trong bối cảnh các CLB Serie A đang “sống” nhờ các ngoại binh. Đã rất lâu rồi, bóng đá Italy không cho “ra lò” được tài năng nào sáng giá.
