Đặc biệt, vào ngày 12 tháng Giêng hằng năm, chùa Tam Chúc tổ chức lễ hội khai xuân với nhiều nghi thức tâm linh thu hút hàng vạn người cùng tham gia để nguyện cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhà nhà an vui, người người hạnh phúc.
Đến với Tam Chúc du khách sẽ được hòa mình trong cảnh núi non hùng vĩ, được nghe những câu chuyện huyền thoại gắn liền hàng ngàn năm với địa danh nơi đây, những nét hoang sơ, tự nhiên, sơn thủy hữu tình, nơi đất Phật cõi trần gian. Nơi lưu giữ những dấu tích huyền thoại của các triều đại Đinh, Lê, Lý, Trần cùng dấu chân của Thiền sư Nguyễn Minh Không trên bước đường xây dựng chùa, tu hành cứu nhân độ thế của ngài.
Cùng với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, nên thơ, trữ tình, Tam Chúc còn được nhiều nhà phong thủy đánh giá là vùng đất địa linh bởi địa thế "tựa sơn hướng thủy". Quần thể chùa Tam Chúc nằm ẩn mình trong quần thể núi đá vôi ngập nước hình tay ngai. Ngôi chùa đặc biệt được xây dựng trên nền ngôi chùa Tam Chúc cổ tự có niên đại hơn 1.000 năm. Lễ hội Tam Chúc được phục dựng lại theo tích cổ cách đây 1.000 năm trên tuyến đường hành hương kết nối di sản: Chùa Vàng - Tràng An - Cố đô Hoa Lư - Chùa Bái Đính - Vân Long (Ninh Bình) - Chùa Đồng Tâm (Hòa Bình) - Chùa Tam Chúc (Hà Nam) - Chùa Hương Sơn - Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội).
Tam Chúc ngày nay là ngôi chùa rất đặc biệt, được thi công bởi rất nhiều thợ thủ công lành nghề đến từ nhiều quốc gia khác nhau, từ nhiều tôn giáo khác nhau gồm Phật giáo, Thiên Chúa giáo và Hồi giáo, Hin đu giáo, nhưng vẫn mang đậm dấu ấn của kiến trúc chùa cổ Bắc Bộ Việt Nam. Quần thể chùa Tam Chúc là sự kết nối hài hòa giữa quá khứ, hiện tại và tương lai; là sự phối hợp nhuần nhuyễn, tinh tế giữa nền văn hóa phương Đông và phương Tây dựa trên nền tảng Phật giáo, được thể hiện qua bàn tay tạo tác khéo léo của những nghệ nhân điêu khắc đến từ Việt Nam, Ấn Độ và Indonesia. Chùa Tam Chúc được đánh giá là biểu tượng của sự đoàn kết và hòa hợp giữa các tôn giáo trên toàn thế giới. Tháng 5/2019, chùa Tam Chúc là nơi đăng cai tổ chức thành công Đại lễ Vesak Liên hợp quốc 2019.
 |
Đến với Khu du lịch sinh thái văn hóa tâm linh Tam Chúc, du khách sẽ được chiêm ngưỡng sự kỳ vĩ của núi non, sông hồ theo đường bộ và đường thủy qua lộ trình: Dọc theo trục chính chùa Tam Chúc từ cao xuống gồm: Chùa Ngọc -> Điện Tam Thế -> Điện Giáo Chủ -> Điện Quan Âm -> Cổng Tam Quan nội -> Trung tâm Hội nghị quốc tế.
Đến nơi đây con người có thể sống hòa hợp với thiên nhiên, trên trời có chim, dưới nước có cá và trên núi có nhiều loài động vật đang sinh sống. Đặc biệt, khu bảo tồn sự đa dạng sinh học Tam Chúc còn là nơi bảo tồn quần thể voọc mông trắng - động vật quý hiếm nằm trong danh sách 25 loại động vật nguy cấp nhất thế giới đang có nguy cơ tuyệt chủng.
Tam Chúc không chỉ là nơi lưu trữ các giá trị văn hóa, lịch sử mà còn là bảo tàng thiên nhiên về đa dạng sinh học - nơi hàng triệu con tim khao khát hướng về. Đến với Tam Chúc, du khách có cơ hội được thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên bằng du thuyền, thưởng thức tiệc trà, tạm gác mọi lo âu bộn bề của cuộc sống và tận hưởng không khí trong lành của một chốn an yên. Trên hồ Lục Nhạc - nơi hoàng hôn tan vào mặt nước duy nhất tại Hà Nam, du khách có thể được trải nghiệm nhà hàng nổi độc đáo, xem biểu diễn nghệ thuật văn hóa truyền thống và ngắm thời khắc chuyển giao cảnh sắc giữa hoàng hôn Tam Chúc vô cùng thơ mộng.
Nơi đây còn lưu giữ những dấu tích xưa về Thiền sư Nguyễn Minh Không đi tìm cây thuốc cứu dân, ngài đi đến đâu thấy hang động đẹp thì dừng nghỉ chân và hành đạo tu tập. Giờ đây, tại khách xá Tam Chúc với thiết kế tinh tế, tỉ mỉ, mang dáng dấp của phong cách truyền thống, du khách sẽ được hòa mình vào không gian an lành của Quần thể văn hóa tâm linh Tam Chúc, nghỉ dưỡng chữa lành với các trải nghiệm tại nhà Tuệ Tĩnh trong khuôn viên khách xá Tam Chúc. Tam Chúc được biết đến là một nơi bồng lai tiên cảnh, một chốn bình yên để thức tỉnh và chữa lành thân - tâm, hướng đến một cuộc sống an lạc, hạnh phúc.
Khu du lịch quốc gia Tam Chúc là một quần thể văn hóa tâm linh an lành, văn minh và thân thiện theo định hướng phát triển sẽ trở thành di sản thế giới trong tương lai gần.
