Nạn nhân khốn đốn
Tại cơ quan điều tra Công an Hà Nội, chị Ngô Thị Hương ở Sóc Sơn mếu máo kể về "quả đắng" MB24. Chuyện là, nghe em họ quảng cáo cơ hội làm ăn rất "ngon", kiếm bộn tiền, minh chứng không đâu xa là một bà bán thịt lợn chỉ trong một tháng thu nhập hơn 100 triệu đồng khi gia nhập MB24. Bùi tai, chẳng cần biết trụ sở công ty ở đâu, kinh doanh gì, chị bán hết thóc, trâu bò, lợn gà được hơn 20 triệu đồng mua "gian hàng" và không quên vận động hai em dốc tiền hòng đổi đời. Thế nhưng, chỉ tham dự lớp học dành cho hội viên được vài buổi, chị Hương nhận ra mình bị lừa. Ðồng cảnh là anh Kiều Văn Khương ở Phù Ninh (Phú Thọ). Làm nông quần quật dành dụm ít tiền phòng khi cơ nhỡ, khi anh họ rủ, lại được tư vấn "ngọt như mía lùi" khiến Khương như lạc vào mê hồn trận, tức tốc về nhà giấu vợ đem tiền kinh doanh. Hôm sau, ngồi ngẫm lại, anh mới giật mình vì dại, nộp cả đống tiền mà chẳng có bất cứ thứ giấy tờ gì.
Với người dân quê chân lấm tay bùn, một vài chục triệu đã là tài sản lớn cả đời tích cóp. Thế nên, ai nấy đều thẫn thờ như người mất hồn. Mình mất tiền chỉ biết cắn răng mà chịu, còn cầm cố tài sản, vay lãi đầu tư, nay "sập tiệm" thì khốn cùng khôn xiết. Bà Bùi Thị Hải ở Từ Liêm (Hà Nội) đang "dở khóc dở cười" khi ôm cả đống nợ từ "giấc mơ MB24". Sau buổi dự tổng kết sáu tháng của công ty và được tư vấn là dự án rất hay, được cấp phép hợp pháp nên vay lãi mua chín gian hàng và không quên mua cho hai con 10 gian hàng để đầu tư. Dại dột hơn, bà lại còn "làm phúc phải tội" khi trót rủ nhiều người thân cùng mua 48 gian hàng. Trong đơn tố cáo, bà Hải bức xúc "thấy rùng mình khi tỉnh ngộ lại" vì trót tham gia vào công ty lừa đảo không chính thống, không minh bạch và thẳng thắn vạch trần "khi thời sự cảnh báo thì công ty thay đổi dự án và khuyến khích hội viên đi kết nối, lôi kéo doanh nghiệp. Thế là, tất cả hội viên lại hí hửng đi mời chào, mặc dù trời rất nắng". Quả chẳng dại nào giống dại nào!
Không chỉ các bà nội trợ quanh quẩn bên bếp núc, những người chưa bao giờ chạm tay vào bàn phím vi tính bị lừa, còn không ít người có học cũng cả tin mù quáng. Cô giáo Trần Thị Trà, giáo viên xã Bản Qua (Bát Xát) chưa kịp vui mừng từ lợi nhuận của ba gian hàng "ảo", nhận ra mô hình kinh doanh phi thực tế, đòi lại tiền thì nhận được câu trả lời ráo hoảnh: "hàng" đã mua không thể trả, chỉ có thể chuyển nhượng. Sinh viên Nguyễn Văn Phải nhà nghèo nên luôn khát khao kiếm được việc làm đỡ đần bố mẹ. Một ngày Phải lang thang đi xin việc, vô tình ngồi quán nước bắt quen với một người đàn ông lịch sự. Nghe anh ta dụ dỗ đi làm việc rất tốt, lương cao, lại nhàn nhã, làm bất cứ giờ nào cũng được, Phải mừng húm. "5,2 triệu đồng là số tiền rất lớn đối với sinh viên nghèo nhưng đành ngậm ngùi mất trắng", Phải ngậm ngùi.
Bởi chiêu lừa lọc lõi, tinh vi
Sự cả tin, và ham muốn làm giàu nhanh chóng của nhiều người đã là "mảnh đất" màu mỡ cho những trò gian dối của MB24. Thời buổi khủng hoảng kinh tế, làm ăn khốn khó thì MB24 lại "phất lên như diều gặp gió", hốt bạc tiền tỉ. Dàn lãnh đạo công ty toàn doanh nhân thành đạt, lúc nào cũng chải chuốt bóng mượt, xách ca-táp, cưỡi xe sang, thường xuyên làm từ thiện, thuyết trình về lĩnh vực TMÐT khiến người nghe như nuốt lấy từng lời. Nhưng điều ít người biết là bộ ba lãnh đạo MB24 Ngô Văn Huy, Nguyễn Tuấn Minh và Lê Mạnh Cường chưa học hết cấp ba. Tổng Giám đốc Ngô Văn Huy, người đại diện pháp luật của MB24 xuất thân từ một nông dân chính cống ở Lạng Giang (Bắc Giang) mới học hết lớp 10. Lang thang vào Ðác Lắc trồng cà-phê, lăn lộn kinh doanh đồ may ở TP Hồ Chí Minh kiếm sống, năm 2003, Huy trở ra Hà Nội tham gia kinh doanh đa cấp tại Công ty Thiên Ngọc Minh Uy, trụ sở tại Cầu Diễn, Từ Liêm (Hà Nội) rồi chuyển sang công ty Tâm mặt trời (ETM). Huy kết bạn với hai hội viên ETM là Minh và Cường và bộ ba phát hiện việc chia hoa hồng cho các cấp từ 520D (tương ứng 5,2 triệu đồng để mua một GHÐT) mà hội viên ETM phải đóng khi tham gia sẽ không bao giờ được chia hết mà vẫn còn số dư nhất định trong hệ thống và có thể rút ra để chiếm đoạt mà các hội viên khác không biết. Từ đó, chúng tách ra thành lập MB24. Dưới sự chỉ đạo của Minh, Nguyễn Mạnh Hà, trưởng phòng kỹ thuật của MB24 (admin) nghiên cứu phương thức kinh doanh của nhiều mạng lưới kinh doanh đa cấp để xây dựng phần mềm quản lý hệ thống và chi trả hoa hồng bằng thuật toán "Tìm kiếm ngược - đi từ nhánh dưới cùng lên", đồng thời tạo ra một tài khoản để đưa tiền ảo (tiền D) vào hệ thống nhằm rút số tiền thừa (tiền mặt) ra.
Sở dĩ các đối tượng có thể mê hoặc rất nhiều người bởi những quái chiêu rất tinh vi kiểu "lập lờ đánh lận con đen". Tận dụng ưu việt của TMÐT trong kinh doanh thời đại kỹ thuật số, lại rút kinh nghiệm từ các vụ kinh doanh đa cấp trên mạng đã bị lật tẩy, các đối tượng tính toán rất kỹ lưỡng "lách luật" để tạo vỏ bọc ngụy tạo hợp pháp. Thâm hiểm hơn, chúng biết đánh vào điểm yếu của hội viên là "mù" tin học và tham tiền. Ðể "biến người lạ thành người quen", đối tượng không chào mời ngay mà lân la làm quen, rủ đi uống nước tâm sự, dẫn dắt đến "công việc làm thêm". Khi đối tác xuôi tai, bước tiếp theo là giảng giải về lợi thế của TMÐT "trao tiện ích, nhận thành công". Chỉ cần bỏ 5,2 triệu đồng mua một GHÐT, giới thiệu người khác tham gia hưởng hoa hồng 1,5 triệu đồng, khi xây dựng mỗi bên nhánh đủ 99 gian hàng theo sơ đồ "nhị phân cấp tiến bất đồng đẳng" sẽ trở thành VIP, rồi phó giám đốc, giám đốc, giám đốc kim cương... với lợi nhuận khủng. Ban đầu, chúng rủ những người có uy tín như cán bộ công chức nghỉ hưu tham gia để người khác tin tưởng, không lấn cấn nghi ngại. Trong lúc người nghe đang "phởn", phải lôi kéo nộp tiền càng nhanh càng tốt, tránh chần chừ, do dự. Người chơi còn được mời lên công ty để thấy rõ sự hoành tráng và chứng kiến rất đông người tham gia, tham dự hội thảo, gặp mặt hội viên với các chủ đề rất "kêu" như "Thắp sáng ước mơ doanh nhân", "Khai thác khả năng tiềm ẩn của con người"... để củng cố niềm tin. Tận mắt xem GHÐT của mình trên mạng, ai nấy đều khấp khởi mừng thầm. Có người còn cẩn thận "post" hàng lên bán, nhưng đợi đỏ con mắt không ai hỏi, cũng chẳng mua được hàng rẻ, hàng khuyến mãi, các gian hàng trống trơn. Biết bị lừa, không ít hội viên ngậm đắng nuốt cay dừng "cuộc chơi" nhưng rất nhiều người xót của đã bất chấp tìm mọi cách câu kéo người khác vào cuộc để gỡ vốn.
Chỉ trong một năm trời "cơn lốc" MB24 lan rộng khắp 32 tỉnh, thành, các đối tượng cầm đầu đã chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng của người chơi. Sau Diamond Holiday, lại đến MB24 và có thể sẽ còn những trò lừa đảo trá hình tiếp tục được biến tấu. Trước khi trông chờ vào sự "vào cuộc" của các cơ quan chức năng để phát hiện, vạch mặt những kẻ lừa đảo, thì sự tỉnh táo, bình tĩnh trong việc tiếp nhận và tiếp cận các nguồn thông tin của mỗi người dân chính là phương cách phòng ngừa hiệu quả nhất. Không có hình thức mua bán, kinh doanh nào, dẫu trên mạng hay dưới bất kỳ hình thức khác, có thể mang lại lợi nhuận nhanh chóng mà không dựa trên năng lực của mỗi người!
* TS Trịnh Hòa Bình, Viện Xã hội học Việt Nam: Web Muaban24 đã giăng hai bẫy đó là lòng tham và tâm lý thời thượng để lôi kéo phát triển hội viên. Ở đây, lòng tham lại trở về yếu tố chính dẫn dắt việc tham gia. Ðiều này lý giải vì sao những người làm gì với CNTT, không biết Click chuột, không biết sử dụng máy tính nhưng người ta vẫn tham gia bằng mọi cách. Bởi vì người ta thấy món lợi trước mắt. Bên cạnh mối lợi, lòng tham thì đó là những công việc có tính chất thời thượng, mới mẻ, thể hiện sự văn minh. Họ đủ lý luận để nói rằng TMÐT là nghề của thời kỳ mới.
