1. Có lý do để tin rằng ở Mỹ và ở rất nhiều nơi khác trên thế giới, rất nhiều gia đình với mức thu nhập trung bình trở xuống không mặn mà gì với "xe sạch". Không phải họ không quan tâm đến môi trường. Vấn đề cốt lõi chỉ là: Sự cân bằng giữa chi phí và thu nhập.
Ðó thật sự là một lựa chọn khó khăn. Chiếc Honda Accord Hybrid (động cơ hỗn hợp xăng - điện) đã qua sử dụng ấy có giá 10.000 USD - một khoản tiền không phải là nhỏ, nhất là trong thời gian làm ăn khó khăn này. Xe mới chắc chắn sẽ còn phải đắt hơn. Xe của Tesla, tập đoàn tiên phong về "xe sạch", thì khỏi bàn!
"Dân thường như em chỉ chờ mấy chiếc xe điện của Honda hay Toyota thôi" - cô em tôi như được "xả van" - "Có cái vấn đề âm ỉ nữa là dạo này xe cũ chạy xăng cũng đắt lên, và hiếm đi. Vì sao? Vì hãng hạn chế sản xuất chip điều khiển cho xe xăng rồi. Là bởi chính phủ muốn dân đi xe điện đó anh".
2. Rõ ràng, có một bộ phận không nhỏ người dân Mỹ còn đầy hoài nghi. Họ chờ đợi có thêm những sự lựa chọn. Hoặc như cô em tôi đùa: "Nghèo quá thì đi xe điện công cộng. Mà nghèo quá nữa thì về quê cưỡi ngựa". Họ nhớ tiếc bốn năm nhiệm kỳ tổng thống trước với giá xăng rất thấp. Còn lúc này, "từ Cali đi Las Vegas (bang Nevada) chơi, trước em chạy xe hết năm giờ đồng hồ, nay nhỏ em chồng mới lấy Tesla chạy mất chín giờ lận. Bởi mất thêm bốn giờ dừng lại sạc điện giữa đường".
Bất chợt, tôi nhớ những ngày lang thang ở Sydney (Australia) cùng cậu em rể. Một ngày làm ba công việc, ở ba hướng xuyên thành phố khác nhau. Chiếc Subaru cũ máy xăng, giá mua chỉ hơn 2.000 AUD là phương tiện không thể thích hợp hơn để chạy đua với thời gian. Nhưng nếu là xe điện…
Vấn đề là, "chẳng cưỡng lại được đâu anh, ông chính phủ muốn thế rồi", cô em "chốt" câu chuyện. "Em mới xui đứa em mới qua đi học sửa xe điện. 10 năm tới, nghề đó sẽ cực kỳ hot. Thợ lành nghề bây giờ, Tesla đã trả lương hơn 100.000 USD/năm rồi".
3. Ðương kim Tổng thống Mỹ Joe Biden nghiêm túc hơn hẳn đối với vấn đề chống biến đổi khí hậu, và sử dụng những công cụ định hướng quyết liệt hơn nhiều. Theo một thông báo hồi đầu năm nay, những người mua mới xe điện toàn phần hoặc xe Hybrid có thể được nhận hoàn thuế lên đến 7.500 USD. Nhiều bang, như bang California, đã lên lộ trình hạn chế và loại bỏ dần xe hơi động cơ đốt trong. Dĩ nhiên, giữ giá xăng ở mức cao cũng là một cách.
Năm 2020, thị trường xe hơi ở Mỹ giảm 23%, thị trường xe điện giảm 10%, nhưng vẫn có tới hơn 295.000 "xe sạch" được đăng ký mới. Ở Canada, thị trường xe hơi cũng giảm 21%, nhưng xe điện giữ nguyên doanh số (51.000 chiếc).
Các chính phủ châu Âu - những nước tiên phong và gắn bó trung thành với Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu toàn cầu năm 2015 - thậm chí còn tăng cường trợ cấp cho xe điện như một phần của gói viện trợ chống suy thoái kinh tế do ảnh hưởng đại dịch. Và bất chấp đại dịch, 2020 vẫn là năm mà Liên hiệp châu Âu (EU) đặt mục tiêu cắt giảm khí thải nhà kính, được tính bằng lượng trung bình khí CO2/km của xe mới đăng ký.
Kết quả: Lượng xe điện đăng ký mới trong năm 2020 của EU là 1,4 triệu xe, gấp đôi năm 2019, chiếm 10% tổng xe đăng ký mới trên toàn châu Âu. Các quốc gia dẫn đầu lần lượt là Ðức (395.000 xe), Pháp (185.000 xe), Anh (176.000, tăng hơn hai lần). Trong khi đó, Na Uy (75%), Iceland (50%), Thụy Ðiển (30%), Hà Lan (25%) là những nước có tỷ lệ xe điện tăng nhanh nhất.
Ðây quả thật là một xu hướng không thể cưỡng lại. Song, tốc độ của nó cũng còn phụ thuộc rất nhiều vào ý chí chính trị ở thượng tầng
