GÓC NHÌN

Chú trọng xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái

Trẻ trung và đầy nhiệt huyết - thanh niên chính là lực lượng quyết định tương lai phát triển của mỗi quốc gia. Thông qua những chính sách hỗ trợ phù hợp, khi những ý tưởng được kết nối chặt chẽ với nhau, thế hệ trẻ sẽ mang đến nguồn lực tăng tốc đổi mới sáng tạo, giúp Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu về phát triển bền vững. Đây cũng là những nhận định chung của các chuyên gia khi trao đổi cùng Nhân Dân cuối tuần.
0:00 / 0:00
0:00
Người mẫu, diễn viên múa nghệ thuật, trình diễn trang phục "Mùa vàng bội thu" của vở diễn Tinh hoa Bắc Bộ. Ảnh: Tố Linh
Người mẫu, diễn viên múa nghệ thuật, trình diễn trang phục "Mùa vàng bội thu" của vở diễn Tinh hoa Bắc Bộ. Ảnh: Tố Linh

PGS, TS Phạm Bảo Sơn, Phó Giám đốc Ðại học Quốc gia Hà Nội

Chú trọng xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái ảnh 1

Đại học Quốc gia Hà Nội định hướng phát triển theo mô hình đại học đổi mới sáng tạo để nâng cao vị thế và kiến tạo giá trị mang bản sắc, qua đó đóng góp cho sự phồn thịnh của xã hội. Chúng tôi chủ trương đầu tư phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ đạt tiêu chí của đại học đổi mới sáng tạo; thiết lập hệ sinh thái nghiên cứu, sáng tạo, khởi nghiệp với sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp; hoàn thiện mô hình quản trị đại học, xây dựng một đại học thông minh, đổi mới sáng tạo bằng việc áp dụng các cơ chế, chính sách đặc biệt có tính đột phá để thúc đẩy các yếu tố đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng đào tạo và năng lực sáng tạo của sinh viên.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Ðổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC)

Chú trọng xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái ảnh 2

Trong bối cảnh hiện nay, đổi mới sáng tạo là yếu tố quyết định cho sự phát triển kinh tế-xã hội. Muốn đạt được sự tiến bộ và đáp ứng các thách thức mới cần bồi dưỡng thế hệ trẻ phát triển trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao của quốc gia. Với kiến thức chuyên môn, lực lượng này sẽ là nhân tố chủ chốt tiến hành nghiên cứu và phát triển các công nghệ, sản phẩm mới. Chính lối tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề linh hoạt, nhạy bén giúp đội ngũ thanh niên thúc đẩy và lan tỏa phong trào đổi mới sáng tạo ngay trong môi trường làm việc.

Để khuyến khích đổi mới sáng tạo và đưa nó trở thành tư duy, tầm nhìn và hành động mạnh mẽ hơn ở Việt Nam, cần áp dụng nhiều cơ chế và chính sách hỗ trợ. Thứ nhất, tạo môi trường thuận lợi như việc giảm các rào cản về quy định, thủ tục hành chính và thuế, cung cấp các khoản tài trợ và hỗ trợ tài chính cho hoạt động nghiên cứu và phát triển, và xây dựng cơ sở hạ tầng phù hợp. Thứ hai, đẩy mạnh hợp tác giữa các doanh nghiệp, tổ chức nghiên cứu và các viện-trường đại học. Thứ ba, phát triển hệ thống giáo dục và đào tạo nhằm tăng cường kỹ năng sáng tạo, tư duy phản biện và khám phá, đồng thời trang bị những kỹ năng cần thiết để người trẻ thúc đẩy đổi mới trong mọi lĩnh vực. Cuối cùng, Chính phủ và các tổ chức cần khuyến khích việc xây dựng cộng đồng, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bằng cách tổ chức các sự kiện, hội thảo, và các hoạt động giao lưu để tạo cơ hội giao tiếp, chia sẻ ý tưởng và hợp tác giữa thanh niên và các cá nhân, tổ chức quan tâm.

TS Cung Trọng Cường,

Viện trưởng Nghiên cứu Phát triển Thừa Thiên Huế

Chú trọng xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái ảnh 3

Cần tận dụng công nghệ thúc đẩy đổi mới sáng tạo, thu hút nguồn lực bên ngoài, và xây dựng chính quyền cởi mở, ưu tiên giải pháp sáng tạo từ người trẻ. Trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp cao, giới trẻ thiếu định hướng, Thừa Thiên Huế đã và đang xem xét triển khai nhiều giải pháp như: tư vấn định hướng, tổ chức cuộc thi sáng tạo, khuyến khích hoạt động thể thao, thúc đẩy văn hóa đọc, xây dựng mô hình trải nghiệm thực tế "Sống Platform", thúc đẩy start-up với Huế Hub, và tạo môi trường cởi mở cho người trẻ thử nghiệm, phát triển thông qua Countdown Huế.

Muốn thúc đẩy các dự án đổi mới sáng tạo phát triển bền vững và hiệu quả cần có các yếu tố như nhóm sáng kiến triển khai thử nghiệm, mô hình hóa, đưa ra các quy tắc hoặc quy định thực thi cụ thể đối với mỗi dự án nhằm tạo điều kiện chuyển giao để nhân rộng và phát triển. Hơn nữa, chính quyền địa phương cần cởi mở, ủng hộ giới trẻ thử nghiệm và sáng tạo, tạo cơ hội và không gian cho giới trẻ và cộng đồng thảo luận và thực thi các sáng kiến đổi mới sáng tạo.

Ðặng Quốc Khánh, Bí thư Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Bộ Tài nguyên và Môi trường

Chú trọng xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái ảnh 4

Thanh niên là đội ngũ có sức trẻ, tâm huyết và khả năng đổi mới sáng tạo. Phát huy trí tuệ, sự sáng tạo của tuổi trẻ, thời gian qua, Đoàn Thanh niên Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức các phong trào như: Chương trình tuyên truyền nâng cao nhận thức cho đoàn viên thanh niên và người dân trong bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu, Chương trình "Chống rác thải nhựa", "Chương trình vì một Việt Nam xanh"…

Trong quá trình chuyển đổi xanh, thế hệ trẻ nước nhà phải là lực lượng tiên phong góp sức mình làm nên mầu xanh cho đất nước. Thanh niên cần không ngừng đổi mới, sáng tạo, tạo nên sự chuyển đổi liên tục và toàn diện trong hoạt động sống và làm việc, đóng góp tích cực cho bảo vệ môi trường và khí hậu. Cần phát huy tinh thần đoàn kết, tập hợp lực lượng để triển khai tốt các phong trào. Bên cạnh đó, các nguồn hỗ trợ mới tập trung cho hoạt động bảo vệ môi trường luôn tìm kiếm các ý tưởng đổi mới sáng tạo. Đây chính là cơ hội lớn, đồng thời cũng là thời điểm thuận lợi nhất để thế hệ trẻ cùng chung tay hành động vì một Việt Nam xanh.

Bà Ngô Phương Thảo, CEO Anbooks

Chú trọng xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái ảnh 5

Nền tảng để thanh niên tham gia đổi mới sáng tạo gồm ba yếu tố: Đào tạo, trang bị kỹ năng cho giới trẻ; thúc đẩy việc trao quyền; tích cực tổ chức các diễn đàn để thanh niên có thể trao đổi và thảo luận về các ý tưởng của mình.

Trong đó, trang bị kỹ năng và tư duy công dân toàn cầu là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Liên hợp quốc đã chia các kỹ năng này thành ba nhóm: kỹ năng học tập và đổi mới, kỹ năng kỹ thuật số và kỹ năng nghề nghiệp và cuộc sống - thích ứng với mọi biến đổi. Hơn thế nữa, văn hóa đọc và công nghệ là hai điều kiện thiết yếu. Đọc để có tri thức và ứng dụng công nghệ để thực hiện và nâng tầm ý tưởng đổi mới sáng tạo.

Nguyễn Hưng Hòa, Ðiều phối Tình nguyện viên vận hành Lễ hội Thiết kế và Sáng tạo Hà Nội 2023

Chú trọng xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái ảnh 6

Dự án Hanoi Rethink với tôi là dấu mốc cho thành công bước đầu của Hà Nội trong việc thúc đẩy đóng góp của đông đảo người dân, đặc biệt là người trẻ vào phát triển tiềm năng sáng tạo của Thủ đô.

Với thế hệ trẻ chúng tôi, sự kiện này mang trong mình giá trị kết nối cộng đồng mạnh mẽ, tạo cơ hội cho người trẻ tham gia vào mọi giai đoạn trên hành trình xây dựng thành phố sáng tạo.

Người trẻ có cơ hội trở thành những Nhà sáng tạo, những nghệ sĩ, được tham gia hiện thực hóa các công trình, dự án sáng tạo. Chúng tôi được trao cơ hội cất lên tiếng nói, tham vấn vào công cuộc định vị thương hiệu, quảng bá hình ảnh và lưu giữ giá trị truyền thống của Thủ đô. Sự kiện cũng mở ra cơ hội để thanh niên tham gia vào quá trình tổ chức, truyền thông quảng bá hay vận hành một chương trình có quy mô lớn, tầm cỡ quốc gia.

Hơn 200.000 lượt khách, hơn 4 triệu thảo luận trên mạng xã hội, hơn 1.000 tin, bài viết về Lễ hội, gần 26.000 vé tàu di sản được bán ra trong 12 ngày. Sự kiện đã phát huy hiệu quả trong việc xây dựng và phát triển mạng lưới thiết kế trẻ, kết nối đa dạng các nguồn lực đồng hành, đóng góp vào ngành công nghiệp sáng tạo của thành phố.

Mong rằng Lễ hội Thiết kế và Sáng tạo Hà Nội năm 2024 tới đây và nhiều năm nữa sẽ luôn là không gian sáng tạo cộng đồng nơi mọi đối tượng được đắm chìm trong vẻ đẹp tuyệt diệu của con người Hà Nội, văn hóa Hà Nội.