Gia tăng tỷ lệ chi cho xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh
Ông Lê Văn Phúc, Trưởng ban Thực hiện chính sách BHYT cho biết: Dựa trên số liệu các cơ sở khám, chữa bệnh đề nghị quyết toán được ghi nhận trên Hệ thống giám sát của 63 tỉnh, thành phố, trong quý I/2023, toàn quốc có số lượt khám, chữa bệnh tăng 46% so cùng kỳ năm 2022; tổng số chi khám, chữa bệnh BHYT tăng 40% so cùng kỳ năm 2022. Cụ thể, có hơn 40 triệu lượt khám, chữa bệnh BHYT (ngoại trú 36,4 triệu lượt; nội trú 3,9 triệu lượt - tăng gần 13 triệu lượt).
Số liệu trên Hệ thống giám sát cũng cho thấy, tổng chi ba tháng đầu năm 2023 là 30,9 nghìn tỷ đồng, trong đó quỹ BHYT thanh toán 26,9 nghìn tỷ đồng (ngoại trú 10,4 nghìn tỷ đồng, nội trú 16,4 nghìn tỷ đồng). Số chi toàn quốc tăng 40% (ngoại trú tăng 34%, nội trú tăng 44%) so cùng kỳ năm 2022, tương đương tăng 7,7 nghìn tỷ đồng. Tỉnh có tỷ lệ chi tăng cao nhất so với cùng kỳ là Đồng Tháp (tăng 74%), cùng nhiều tỉnh có mức tăng hơn 50%...
Trong cơ cấu chi khám, chữa bệnh BHYT lại có một số chỉ số đáng quan tâm. Cụ thể, trong khám, chữa bệnh BHYT ngoại trú, tỷ lệ chi cho xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, phẫu thuật thủ thuật đang tăng so cùng kỳ, tương ứng mức tăng 6,8%, 11,4% và 5,5%. Ngược lại, tỷ lệ chi thuốc 5,7% đã giảm so cùng kỳ. Còn trong khám, chữa bệnh nội trú, so với cùng kỳ, tỷ lệ chi tiền giường nội trú tăng mạnh, cao hơn 16,7%, cùng với đó là gia tăng 10,8% tỷ lệ chi chẩn đoán hình ảnh; giảm mạnh tỷ lệ chi phẫu thuật thủ thuật, vật tư y tế thanh toán riêng.
Ban Thực hiện chính sách BHYT cũng đưa ra dự báo sẽ gia tăng số lượt và số chi khám, chữa bệnh các quý còn lại của năm 2023. Cụ thể, dự kiến số lượt khám, chữa bệnh BHYT sáu tháng đầu năm là 83 triệu lượt, quỹ BHYT thanh toán 58.000 tỷ đồng.
Sử dụng thuốc chưa hợp lý
Cũng theo BHXH Việt Nam, tại một số địa phương, một số thuốc có giá trúng thầu chênh lệch lớn so với giá trúng thầu trung bình. Qua rà soát giá thuốc trúng thầu trung bình do BHXH Việt Nam công bố hai đợt năm 2022 nhận thấy, một số tỉnh trúng thầu thuốc có giá trúng thầu chênh lệch lớn so với giá thuốc trúng thầu trung bình. Chi phí thuốc chưa được sử dụng hợp lý còn thể hiện trong việc cấp phát sử dụng thuốc. Cụ thể như, với thuốc Cefoxitin, trong khi giá thuốc một lọ 2g thấp hơn giá thuốc hai lọ 1g, tuy nhiên với liều chỉ định đa số là 2g/lần, thì nhiều tỉnh, nhiều bệnh viện vẫn sử dụng hình thức cấp phát hai lọ 1g, không thực hiện cấp phát một lọ 2g, gây lãng phí trong sử dụng thuốc.
BHXH Việt Nam đề nghị “đối với việc mua sắm, sử dụng thuốc 1g/2g, BHXH các tỉnh phối hợp các cơ sở khám, chữa bệnh rà soát, đánh giá việc chỉ định thuốc hàm lượng 1g và hàm lượng 2g tại cơ sở khám, chữa bệnh căn cứ liều thuốc chỉ định cho người bệnh để thực hiện mua sắm, chỉ định, cấp phát thuốc phù hợp cho người bệnh. Trường hợp kết quả đấu thầu thuốc tại cơ sở khám, chữa bệnh chưa có thuốc 2g, người bệnh cần chỉ định 2g/lần, đề nghị cơ sở khám, chữa bệnh khẩn trương lập kế hoạch mua sắm thuốc 2g, bảo đảm tính hiệu quả trong chỉ định, sử dụng thuốc”.
Tương tự, mức chi vật tư y tế ba tháng đầu năm 2023 là 3.140,6 tỷ đồng, chiếm 10,16% tổng chi khám, chữa bệnh (tổng chi khám, chữa bệnh là 30.902,7 tỷ đồng). Theo tính toán, tỷ lệ chi vật tư y tế/tổng chi khám, chữa bệnh toàn quốc trong ba tháng đầu năm 2023 giảm so ba tháng đầu năm 2022, tuy nhiên có 19 tỉnh có tỷ lệ chi vật tư y tế/tổng chi khám, chữa bệnh ba tháng đầu năm 2023 tăng so ba tháng đầu năm 2022. Một số địa phương có mức tăng đột biến như: Quảng Trị có tổng chi khám, chữa bệnh BHYT đứng thứ 50 toàn quốc nhưng tỷ lệ chi vật tư y tế/tổng chi khám, chữa bệnh BHYT đứng thứ 8 toàn quốc (9,69%).
Ban Thực hiện chính sách BHYT cũng cho biết: “Giá thanh toán đối với một số loại vật tư y tế có giải giá rộng, còn có sự chênh lệch lớn giá đấu thầu, giá sử dụng đối với một số loại vật tư y tế. Với các tỉnh có tỷ lệ chi vật tư y tế/tổng chi khám, chữa bệnh BHYT cao hơn bình quân chung toàn quốc, đề nghị các tỉnh này tăng cường công tác kiểm tra, giám định tình hình chi vật tư y tế tại địa phương”.
Tại Hội nghị trực tuyến đánh giá kết quả công tác giám định BHYT quý I/2023 và triển khai nhiệm vụ chín tháng cuối năm 2023 được tổ chức mới đây, làm rõ những yếu tố gia tăng chi phí tại địa phương mình, BHXH các địa phương (TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Thanh Hóa) cũng chỉ ra một số nguyên nhân khách quan và chủ quan như: Gia tăng thẻ BHYT chủ yếu ở nhóm hộ gia đình, gia tăng chuyển tuyến đa tuyến từ các tỉnh về các thành phố trung tâm, gia tăng điều trị ở một số nhóm bệnh chi phí cao, tăng số bệnh nhân được chỉ định vào nội trú...
Phó Tổng Giám đốc Nguyễn Đức Hòa đặc biệt nhấn mạnh, trong khi nguồn quỹ BHYT có hạn thì chi phí khám, chữa bệnh BHYT lại gia tăng nhanh, đòi hỏi BHXH các địa phương phải tiếp tục nâng cao trách nhiệm, phối hợp với ngành y tế quản lý nguồn quỹ hiệu quả. BHXH các địa phương cũng phải chú trọng nâng cao trách nhiệm thực hiện công tác giám định BHYT và đánh giá bằng hiệu quả thực chất. “Trọng tâm của hoạt động giám định BHYT là giám sát sử dụng nguồn quỹ BHYT hiệu quả, không lãng phí; đồng thời bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHYT và cơ sở khám, chữa bệnh”, Phó Tổng Giám đốc Nguyễn Đức Hòa lưu ý.
