Từ vũ trụ đến miền nội cảm

Hăng hái triển khai hoạt động nghệ thuật ngay sau đợt dịch Covid-19 vừa qua, hai họa sĩ Nguyễn Xuân Lục và Hà Huy Mười có sự kiện mới diễn ra ngày hôm nay 12-10, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, 66 Nguyễn Thái Học, Hà Nội. Đó là triển lãm “Sơn & Giấy”, tập hợp các tác phẩm mới của hai nghệ sĩ.

Họa sĩ Hà Huy Mười.
Họa sĩ Hà Huy Mười.
Từ vũ trụ đến miền nội cảm -0
Họa sĩ Nguyễn Xuân Lục. 

Nguyễn Xuân Lục trình làng các tác phẩm sơn mài và khảm xà cừ của mình. Từ nền tảng truyền thống của quê hương - làng Chuôn Ngọ thuộc xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, Hà Nội, nơi có nghề khảm trai lâu đời nổi tiếng, anh có nhiều năm theo đuổi, thử nghiệm khi vận dụng, phát triển các kỹ thuật cổ truyền vào các tác phẩm hiện đại. Các tác phẩm sơn mài của Nguyễn Xuân Lục tại triển lãm lần này, mặc dù khuôn khổ có hạn, nhưng đem lại ấn tượng rộng lớn về không gian, gợi cả chút không khí hỗn mang của thời gian. Trong những mảng tối, sáng đan cài, chuyển hóa qua những vùng loang, những vệt và đường nét, như những “hố đen”, những mô tả khái quát của hành tinh nào đó, thậm chí có thể như một vùng hỗn độn trong suy nghĩ, nghệ sĩ “vạch” các tia sáng mầu, như những chuyển động trong không gian bao la của tinh tú, của ánh sáng. Vẻ lấp lánh, hiệu ứng sắc mầu từ nghệ thuật khảm trai giúp tạo nên sự lung linh của các vạch thẳng mạnh mẽ hay khối hình học trong một không gian rộng lớn, huyền hoặc của các mảng vàng, trắng, xanh do nghệ thuật sơn mài. Bầu trời xa xôi trong đêm đen tối gợi những bí mật? Hay vũ trụ kỳ vĩ đầy mời gọi? Hay những gì lóe lên từ việc tác giả tượng hình vùng suy nghĩ của mình? Ấy là những liên tưởng thú vị và đẹp đẽ mang hơi hướng hiện đại mà Nguyễn Xuân Lục kỳ công gợi mở cho người xem, từ chính các kỹ thuật truyền thống. 

Từng có nhiều năm thử nghiệm và thể hiện hình khối một cách táo bạo trên tác phẩm sơn mài, thời gian qua Hà Huy Mười dành nhiều tâm sức cho những suy tưởng với mực tàu, mầu nước trên giấy dó. Dường như họa sĩ quê ở Tốt Động, Chương Mỹ, Hà Nội có quá nhiều điều muốn nói về cuộc sống hiện tại nhưng không phải ở sự bề bộn của bề mặt, mà trong những dằn vặt, giằng xé, ham muốn sâu xa ẩn giấu đằng sau. Ngẫm ngợi liên tục, hình dung kỳ dị và sức làm việc cuồng nhiệt, việc tạo hình trên giấy dường như đáp ứng được năng lực dồi dào của họa sĩ. Trong mấy năm qua, Hà Huy Mười thường xuyên xuất hiện với đồng nghiệp qua các sự kiện nghệ thuật tập thể như triển lãm “Xóm”, tháng 8-2020, triển lãm “Côn trùng”, tháng 8-2019, sắp đặt “Rác Xuân”, tháng 4-2018…, và trước đó là triển lãm “Sơn ta”, tháng 7-2013 sau quá trình theo đào tạo ngành sơn mài tại Trường đại học Mỹ thuật công nghiệp Hà Nội. Anh ngày càng cho thấy sức làm việc bền bỉ với những ý tưởng mạnh mẽ, quyết liệt trong cách biểu hiện những chuyển động và trạng thái đời sống. Tranh của Mười có thể gợi cho người xem những băn khoăn nhất định về tính chất không bình ổn của cuộc đời, nhưng đồng thời có thể đặt ra cho mỗi người những truy vấn tự thân và đòi hỏi ý thức trách nhiệm hơn, sự tỉnh táo hơn đối với cuộc sống của chính mình. 

Triển lãm “Sơn & Giấy” của hai nghệ sĩ sẽ khai mạc lúc 17 giờ 30 phút chiều nay và mở đến ngày 22-10.