Thênh thang đường tới Ba Bể

Say xe trước khi ngắm cảnh!

Nom xa qua flycam của anh đồng nghiệp, con đường như sợi chão cánh thợ rừng bỏ quên bên triền núi. Nhưng để “vắt” được những mét đường trải asphalt qua những cánh rừng ấy là cả câu chuyện dài. Dù rằng, đến giờ, dự án vẫn còn nhiệm vụ “vắt” thêm gần 40 km nữa tới Na Hang (Tuyên Quang), nhưng việc hoàn thành được đoạn đến Ba Bể cũng đã là kỳ tích.

Trước tiên, phải nhắc lại, con đường này là mong ước hàng chục năm qua của tỉnh Bắc Kạn. Đường cũ tới khu du lịch Ba Bể vừa xa, vừa xấu, du khách thường say xe trước khi kịp “say” cảnh sắc hồ Ba Bể. Đường như vậy nên Ba Bể cứ như nàng tiên ngủ trong rừng không chịu thức giấc.

Đầu nhiệm kỳ 2015-2020, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bắc Kạn Nguyễn Văn Du, người con của quê hương Ba Bể thường nhắc: “Phải có đường du lịch, có như vậy, Ba Bể và Bắc Kạn mới phát triển được”. Vậy là “kêu” tới Trung ương, kiến nghị với lãnh đạo Đảng, Nhà nước tới thăm, làm việc tại Bắc Kạn. Bằng những chứng cứ thuyết phục về tính hiệu quả của con đường, dự án đã được phê duyệt với con số đầu tư hàng nghìn tỷ đồng.

Trên đường mở mới, qua xã Bằng Phúc (huyện Chợ Đồn), khách lãng du bất chợt bắt gặp 40 gốc chè Shan tuyết cổ thụ trồng ngay ngắn, hàng lối ngay ven đường. Những gốc chè hàng trăm năm tuổi này vốn đứng cheo leo trên sườn núi, nay thoải mái “an tọa” ngay sát con đường mới thênh thang.

Khi đường mở tới khu vực thôn Phiêng Phung của xã Bằng Phúc thì vướng vào số cây chè Shan tuyết này. Chủ đầu tư sốt ruột, nhà thầu thi công nóng ruột vì tiến độ thi công chẳng chờ ai. Thậm chí, có người còn đề xuất múc cả gốc để tạm ra khỏi chỉ giới giải phóng mặt bằng rồi sau này hẵng trồng lại.

Nhưng tỉnh thì kiên quyết, cây quý nên phải đánh gốc đúng kỹ thuật, di chuyển tới nơi tập trung và đã di chuyển là phải bảo đảm sống. Thế nên di chuyển những gốc chè này là cả kỳ công và tốn thời gian. Đây cũng là minh chứng cho vất vả trong việc mở mới con đường.

Con đường như dải lụa vắt xuyên qua những cánh rừng. Ảnh: SƠN TUẤN

Những tháng ngày “lên bờ, xuống ruộng”

Mà vất vả là thật, thậm chí khiến cả lãnh đạo tỉnh rồi ngành giao thông “lên bờ, xuống ruộng” theo đúng nghĩa đen khi đi khảo sát hướng tuyến. Theo nguyên Giám đốc Sở Giao thông vận tải Dương Ngọc Thuyết, giờ là Bí thư Huyện ủy Ba Bể: “Anh em cơm đùm, cơm nắm leo đồi, vượt núi hàng chục km để khảo sát, xác định phương án hướng tuyến bảo đảm nhất. Rừng cây ken dày, phải leo lên đỉnh, rồi lại tụt xuống khe sâu rất vất vả”.

Do đi qua nhiều diện tích rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, nên quá trình làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng rừng đã mất khoảng 8 tháng trong thời hạn. Núi đồi chia cắt, nhiều khe sâu nên đủ thứ phát sinh và cũng nhiều cách làm sáng tạo ra đời để khắc phục khó khăn.

Đoạn qua xã Đôn Phong có một vị trí phải bắc cầu qua suối ở Khuổi Lò. Nhưng vì là đường mở mới, không có đường công vụ, nên đưa vật liệu vào bằng cách nào là một thách thức lớn, nhất là khi hai bên đều là rừng phòng hộ, không được phép tác động. Đây là vị trí khó khăn nhất trên toàn tuyến vì phải bắc cầu từ đỉnh núi này sang đỉnh núi khác nhưng điều kiện phục vụ thi công gần như không có. Chủ đầu tư và nhà thầu bàn lên, tính xuống, cuối cùng nghĩ ra cách dùng máy xúc và cả sức người kéo những sợi thép dài đi dọc lòng suối cạn hàng cây số đến vị trí thi công.

Rồi vị trí đầu tuyến thuộc địa phận thành phố Bắc Kạn, tưởng “ngon ăn”, ai dè phía dưới toàn vị trí bùn, lầy, sụt lún. Phải thi công bảo đảm để chắc, bền. Có những đoạn tạo mặt bằng xong thì mạch nước ngầm đùn lên, lại phải tính toán lại…

Bí thư Tỉnh ủy Bắc Kạn Hoàng Duy Chinh gần như tuần nào cũng đi xuống công trường kiểm tra, chỉ đạo, đôn đốc thi công, trực tiếp khảo sát các vị trí khó khăn, vướng mắc. Lần nào Bí thư cũng nhắc, cũng chỉ đạo phải bảo đảm tiến độ, sáng tạo và bảo đảm an toàn.

Đúng là an toàn là trên hết khi bắt đầu mở mới đường, những chiếc máy xúc ì ạch, “bám” cheo leo bên sườn núi, chỉ sơ sểnh là hậu quả khôn lường. Lại nhớ, anh Lê Hải, Giám đốc Công ty cổ phần Hồng Hà nói: “Lái máy xúc những vị trí khó phải là lái cứng, có hàng chục năm kinh nghiệm, không được một phút chủ quan”.

Sau hơn một năm vượt khó, từng mét đường đã tiến dần tới Ba Bể. Nhưng khi sắp sửa hoàn thành thảm asphalt những đoạn cuối thì bão số 3 (Yagy) ập đến. Nhiều đoạn tuyến, mái taluy dương và âm mới xong, cỏ trồng chưa bén rễ bị bão giật tung.

Hàng vạn khối đất đổ xuống, gây thiệt hại nặng nề cho tuyến đường non trẻ. Những ngày ấy, Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn Nguyễn Anh Tuấn cùng anh em trong ban chẳng mấy khi cơm nhà. Tất cả lên công trường để rà soát, thống kê và triển khai các biện pháp khắc phục.

Thi công cầu Khuổi Lò, một trong những vị trí khó thi công nhất trên toàn tuyến. Ảnh: HƯƠNG DỊU

Điểm nghẽn đã thông

Hiệu quả từ con đường mới này lập tức hiển hiện khi ngay từ khi phê duyệt dự án, bắt đầu thi công thì hàng loạt nhà đầu tư, “ông lớn” về phát triển du lịch đã đến Bắc Kạn, đến Ba Bể để tìm hiểu, nghiên cứu và đề xuất đầu tư.

Tất nhiên, để những dự án ấy thành hình thì cần có thời gian, nhất là quy hoạch khu du lịch Ba Bể cần phải được phê duyệt trước. Tuy nhiên, trong những câu chuyện trà đàm bên lề thì rất nhiều ý tưởng đã được đưa ra. Đó có thể là hình dáng của Bà Nà Hills, vóc dáng của khu Fanxipang và thậm chí là hình hài phố cổ Hội An cho những đoạn ven bờ sông Năng đổ xuống hồ Ba Bể… Còn trước mắt, lượng khách đến hồ Ba Bể đã đông hơn vì nhờ có đường mới, lưu thông từ Hà Nội tới hồ Ba Bể chỉ còn khoảng 3 giờ đồng hồ.

Bắc Kạn cũng hiện thực hóa ý tưởng đưa con đường mới này trở thành điểm nhấn trong hành trình du lịch Ba Bể bằng việc đầu tư ngân sách triển khai đề án trồng cây xanh dọc tuyến.

Những loài cây được chọn vừa có tính bản địa, vừa tạo cảnh quan để có điểm nhấn và trở thành những điểm check-in thú vị cho du khách trên đường tới Ba Bể.

Lại nhớ hai năm trước, khi trả lời phỏng vấn của Báo Nhân Dân, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Kạn Hoàng Duy Chinh trăn trở: “Điểm nghẽn lớn nhất chính là kết cấu hạ tầng giao thông không đồng bộ. Cải thiện kết cấu hạ tầng giao thông sẽ là đột phá đưa du lịch phát triển. Chúng tôi tin tưởng và quyết tâm đến năm 2025, cơ bản hoàn thành hạ tầng giao thông kết nối đồng bộ đến các điểm, khu du lịch”.

Đến giờ, quyết tâm ấy đã dần hiện thực hóa. Trong tháng 3, dự án cao tốc Chợ Mới-thành phố Bắc Kạn được khởi công. Khi hoàn thành, du khách từ Hà Nội đến với Ba Bể chỉ còn hơn 2 giờ đồng hồ. Đường mới thênh thang đang hứa hẹn tạo sức bật mới trong liên kết du lịch giữa miền xuôi với vùng đất Bắc Kạn.