Thấu hiểu và lựa chọn
Chị Phùng Thanh Xuân, Giám đốc điều hành, Nhà sáng lập Công ty Lotus Quality Assurance (LQA)–chuyên cung cấp dịch vụ kiểm tra chất lượng phần mềm, đã có một hành trình khởi nghiệp đầy cảm hứng. Ít khi chia sẻ câu chuyện của bản thân với báo chí, bởi chị cho rằng: Tôi cũng không giỏi đến vậy! Nhưng với lý do: câu chuyện của chị có thể lan tỏa động lực đến các cô gái khác đang còn lưỡng lự với quyết định theo ngành công nghệ thì chị vui vẻ đồng ý.
Khi còn là nữ sinh Trường THPT Kim Liên, chị Xuân từng hy vọng tương lai có thể theo học mỹ thuật, hay thiết kế thời trang. Mãi đến năm lớp 12, bố của chị Xuân - người họa sĩ đã truyền niềm đam mê nghệ thuật đến cho chị, mới tâm sự với cô con gái về định hướng nghề nghiệp, và ông cho rằng thời điểm đó công nghệ thông tin là ngành "hot". Không ép buộc, chỉ đưa ra lựa chọn. Vậy là trong chưa đầy một năm ôn tập, chị Xuân thi đỗ vào Trường đại học Bách khoa Hà Nội.
Từ đó trở đi, mỗi một nơi dừng chân, chị luôn được mọi người dành những sự ưu ái đặc biệt: "Ngày xưa đi học, cả giảng đường 60 sinh viên chỉ có ba nữ, thầy cô hay bạn bè đều quan tâm hơn. Sau đi làm, tỷ lệ có cao hơn, nhưng cũng vẫn nhỏ, nên cũng tiếp tục được mọi người giúp đỡ nhiều!". Bên cạnh lợi thế đó, đương nhiên cũng có nhiều trở ngại. Cân bằng giữa công việc và gia đình là một thử thách lớn, đặc biệt là trong thời gian mới sinh con. Công nghệ thông tin hay bất cứ ngành nghề nào, để đạt được thành công, thời gian và tâm huyết chắc chắn là hai yếu tố không thể thiếu. Khi ấy, chị Xuân ngày mới lập gia đình, đã từng băn khoăn, một là dành thời gian ít nhất hai năm, dừng lại công việc để tập trung chăm sóc con cái, hai là đồng thời vừa làm việc vừa lo toan việc nhà. Phương án nào cũng có những trở ngại: tạm nghỉ công việc thì khi quay trở lại sẽ không dễ dàng gì, đặc biệt với ngành công nghệ-nơi chỉ chậm một tháng cũng có thể tụt hậu! Phương án còn lại, sẽ khiến chị trở nên… luôn luôn bận rộn.
May mắn, bạn đời của chị Xuân cũng có chung lựa chọn nghề nghiệp. Chị tâm sự: "Tuy có hơi vất vả thời gian đầu nhưng hai vợ chồng mình đã thống nhất sẽ chia sẻ mọi công việc trong gia đình. Không có việc gì là vợ phải làm hay nhiệm vụ của riêng chồng. Khi hai bên thấu hiểu, thì mọi khó khăn đều có thể qua thôi!".
Tận dụng "tính nữ"
Đồng hành với FPT 12 năm, tích lũy được nhiều kinh nghiệm, "con cái cũng lớn hơn", đồng thời muốn có được một thành tựu gì đó cho riêng mình, nên chị Xuân quyết định tự mình khởi nghiệp. Vậy là chị "chuyển vai" từ kỹ sư công nghệ sang doanh nhân. Lúc này, những khó khăn khác lại đến, "ban đầu, thấy mình là nữ các đối tác luôn có thiện cảm hơn, nhưng để đi sâu và hiểu hơn về họ thì sẽ có những rào cản khác biệt giới nhất định! Như đi nhậu về muộn chẳng hạn, mình sao có thể bằng họ được", chị Xuân chia sẻ. Tuy nhiên, phụ nữ lại luôn giỏi trong việc tính toán, sắp xếp và lên kế hoạch, kết hợp với kinh nghiệm của một "dân công nghệ" lâu năm, chị vững vàng với doanh nghiệp start-up của mình.
Nhiều nhân viên trong công ty cũng công nhận rằng: "Sếp là nữ nên môi trường làm việc rất nhẹ nhàng, thoải mái, chị hiểu được tâm lý của mỗi thành viên, thậm chí là thói quen!".
Giống như LQA, tại AiHeathl-công ty phần mềm ứng dụng y tế sử dụng trí tuệ nhân tạo, với Giám đốc điều hành, đồng sáng lập là chị Nguyễn Thị Phương Thoa, môi trường làm việc hay văn hóa làm việc cũng mang đậm tính nữ. Đối với khách hàng, chị Thoa luôn cố gắng thấu hiểu, nâng cao trải nghiệm người dùng trên ứng dụng. Chẳng hạn vị trí của "nốt tìm kiếm" hiển thị ở đâu là tiện nhất? Gọi điện chưa đủ thì phải cải tiến thành gọi video như thế nào? Từng điều nhỏ bé đều được chị để tâm, cải thiện. Tỉ mỉ, chu đáo. Tạo nên ưu thế thu hút khách hàng cho công ty phần mềm có nhiều nhân viên nữ.
Vấn đề "đối nội" cũng được chị Thoa quan tâm, chị luôn dành thời gian trong mỗi buổi họp nội bộ để lắng nghe vấn đề của nhân viên, đặc biệt là với những nhân viên nữ đã lập gia đình, bởi là một người mẹ, chị Thoa hiểu được rằng con cái, gia đình mới là điều được ưu tiên nhất, và cân bằng thời gian luôn là việc khó khăn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính cản trở cơ hội phát triển sự nghiệp của phụ nữ.
Chị Xuân luôn giữ vững quan điểm khi lãnh đạo doanh nghiệp: "Mình nghĩ rằng chính những ưu tiên dành cho phái nữ vô hình trung mới là phân biệt giới tính. LQA luôn có những chính sách thai sản tạo điều kiện nghỉ ngơi cho chị em. Còn trong công việc, nam và nữ đều có cơ hội như nhau!". Chị cũng khẳng định, LQA thành công được như hiện tại một phần cũng là do sự cân bằng giới tính trong công ty. Nếu các bạn nam mang đến sự quyết đoán, thì các bạn nữ lại linh hoạt. Hơn nữa, ngành công nghệ thông tin cũng cần được xem xét nhìn nhận một cách tích cực hơn, trong lĩnh vực này không chỉ có công việc lập trình, các hoạt động kiểm duyệt, chăm sóc khách hàng,… hoàn toàn có thể trở thành "địa hạt" cho phụ nữ.
Từ những câu chuyện ghi nhận từ thực tế, có thể thấy, quan điểm hướng nghiệp ngay từ các cấp học phổ thông cần được điều chỉnh lại, với góc nhìn không phụ thuộc vào giới tính. Tiềm năng của mỗi cá nhân cần được xem xét, nhìn nhận từ năng lực của chính họ.
