Thủ phạm gây ra tình trạng gan, máu nhiễm mỡ ở trẻ em

Ngày càng nhiều trường hợp trẻ mới chỉ 11-12 tuổi nhưng đã có dấu hiệu gan nhiễm mỡ, rối loạn mỡ máu, tiền đái tháo đường và thậm chí mắc đái tháo đường nhập viện. Đây là thực trạng ghi nhận tại Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh thời gian gần đây. 

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.

Báo động tỷ lệ trẻ thừa cân, béo phì

Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Thị Mai Phương, Phòng khám Nhi và Tiêm ngừa (Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, số lượng trẻ đến khám vì vấn đề liên quan đến béo phì ngày một gia tăng. Trung bình mỗi ngày, 10–20% trẻ đến khám có tình trạng thừa cân, béo phì.

Vào dịp hè, tỷ lệ này còn cao hơn, tới 20–30%, khi cha mẹ có thời gian đưa con đi kiểm tra sức khỏe. Đáng lo ngại, nhiều trường hợp khi phát hiện đã có biến chứng như đái tháo đường.

Được gia đình đưa đi khám vì bệnh lý khác, bé gái 12 tuổi được bác sĩ tư vấn gia đình khám thêm về tình trạng thừa cân, béo phì.

Cha mẹ cho biết trước đây con gầy, gần đây tăng cân nhanh, ban đầu cả nhà thấy mừng nhưng sau lo lắng vì bé tăng quá mức. Kết quả xét nghiệm cho thấy hàng loạt chỉ số bất thường: mỡ máu cao, men gan tăng, gan nhiễm mỡ và đường huyết ở ngưỡng tiền đái tháo đường.

Một trường hợp khác là bé trai 11 tuổi, xuất hiện mảng da sẫm màu quanh cổ. Gia đình nghĩ do trẻ tắm không sạch, kỳ cọ mãi không hết. Khi tìm hiểu trên mạng, cha mẹ lo ngại con có vấn đề về đường huyết và đưa đi khám. Kết quả: trẻ béo phì mức độ nặng, kèm theo tăng đường huyết.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thống kê năm 2022 có tới 390 triệu trẻ em và thanh thiếu niên (5–19 tuổi) trên toàn cầu bị thừa cân hoặc béo phì. Tại Việt Nam, tỷ lệ này cũng tăng gấp 2,2 lần trong một thập kỷ: từ 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020 như theo số liệu tại Tổng điều tra Dinh dưỡng toàn quốc 2019–2020.

Bác sĩ chỉ điểm nguyên nhân gây béo phì

Bác sĩ Mai Phương cho hay, nguyên nhân béo phì thường gặp là sự kết hợp của nhiều yếu tố: Trẻ ít vận động, dành nhiều thời gian cho màn hình; ăn nhiều thực phẩm giàu năng lượng, đồ ngọt, nước ngọt có gas; ảnh hưởng từ thói quen ăn uống của gia đình; stress, rối loạn giấc ngủ.

Ngoài ra, một số ít trẻ có nguyên nhân nội tiết-di truyền, bất thường gene, cần được tầm soát loại trừ.

Theo bác sĩ Mai Phương, béo phì ở trẻ em không đơn thuần là vấn đề ngoại hình. Nó là “cánh cửa” dẫn tới hàng loạt bệnh lý chuyển hóa như tiểu đường, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, gan nhiễm mỡ do nguyên nhân chuyển hóa. Trẻ béo phì cũng dễ mắc rối loạn hô hấp (ngưng thở khi ngủ), đau khớp, dậy thì sớm hoặc rối loạn nội tiết.

Về tâm lý-xã hội, trẻ có thể tự ti, bị kỳ thị, thậm chí trầm cảm hoặc rối loạn ăn uống. Về lâu dài, trẻ béo phì có nguy cơ cao trở thành người lớn béo phì, kéo theo nguy cơ bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư…

Theo bác sĩ Mai Phương, điều trị béo phì ở trẻ không nên đặt nặng vào con số cân nặng đơn thuần, mà mục tiêu là giúp trẻ duy trì sức khỏe tối ưu. Với lứa tuổi đang phát triển, nhiều trường hợp chỉ cần giữ cân nặng ổn định để chiều cao bắt kịp, thay vì giảm cân đột ngột.

Nguyên tắc điều trị bao gồm điều chỉnh lối sống thông qua chế độ ăn lành mạnh (tăng rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế thức ăn nhanh, đồ ngọt, nước có gas), hoạt động thể chất ít nhất 60 phút mỗi ngày, hạn chế màn hình (tối đa 2 giờ/ngày).

Ngoài ra, cần tạo môi trường tích cực, tránh kỳ thị, khuyến khích cả gia đình cùng thay đổi thói quen.

Với trẻ béo phì nặng, kèm biến chứng, bác sĩ nội tiết có thể cân nhắc sử dụng thuốc hỗ trợ, như orlistat hoặc thuốc nhóm đồng vận GLP-1. Một số thuốc (như liraglutide) đã được FDA Mỹ phê duyệt dùng cho trẻ ≥12 tuổi khi thay đổi lối sống không hiệu quả.

Điều trị béo phì ở trẻ em là quá trình lâu dài, cần sự phối hợp giữa bác sĩ, gia đình và nhà trường. Bác sĩ nội tiết nhi giữ vai trò trung tâm trong chẩn đoán, tìm nguyên nhân, phối hợp cùng các chuyên khoa liên quan lập kế hoạch cá nhân hóa và theo dõi lâu dài để phòng tái phát.

Theo bác sĩ Phương, trong việc hỗ trợ trẻ giảm thừa cân, béo phì cần phải có sự hỗ trợ của cả gia đình và nhà trường để cùng con thay đổi thói quen sinh hoạt, tăng cường hoạt động thể chất.

Béo phì ở trẻ em là bệnh mạn tính, phức tạp nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát nếu phát hiện sớm và can thiệp đúng cách. Không chỉ giúp trẻ khỏe mạnh hôm nay, mà còn bảo vệ sức khỏe và tương lai của cả một thế hệ.

Có thể bạn quan tâm

Đến với Trường Mầm non và Tiểu học Tong Chiêng (thuộc Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Chiềng Sung), xã Mai Sơn, tỉnh Sơn La.

Du lịch từ thiện - Hành trình kết nối trái tim

Trong những năm gần đây, mô hình du lịch kết hợp hoạt động thiện nguyện ngày càng được nhiều du khách hưởng ứng. Không chỉ khám phá cảnh đẹp, tìm hiểu văn hóa, mà mỗi chuyến đi còn mang theo những món quà và sẻ chia đến với học sinh, người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Nhiều trường học ở Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong giờ ra chơi.

Mô hình trường học không điện thoại ở Thành phố Hồ Chí Minh

Trong thời đại số, điện thoại thông minh đã trở thành công cụ không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, việc sử dụng điện thoại trong môi trường học đường lại mang đến nhiều thách thức, như làm phân tâm học sinh, ảnh hưởng đến chất lượng học tập, thậm chí dẫn đến các vấn đề về sức khỏe tâm lý do lạm dụng mạng xã hội.

Cổng phía nam Thành nhà Hồ.

Về với di sản xứ Thanh

Là một trong năm di sản văn hóa thế giới của Việt Nam với kiến trúc đá độc nhất vô nhị Đông Nam Á và mang dáng dấp uy nghi của một kinh đô xưa, thế nhưng Thành nhà Hồ (nằm ở xã Vĩnh Long, Vĩnh Tiến, tỉnh Thanh Hóa) vẫn lặng lẽ, thâm trầm chìm trong dáng vẻ cô tịch như một bản hùng ca chưa có người đàn đúng điệu.

Các em học sinh nghèo, hiếu học ở xã Đắk Ơ và xã Bù Gia Mập được tặng xe đạp tiếp sức đến trường.

Nhiều hoạt động thiện nguyện hướng về vùng biên

Trong những ngày gần đây, nhiều hoạt động thiện nguyện đã diễn ra trên tuyến biên giới tỉnh Đồng Nai. Thông qua các hoạt động này đã góp phần chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào nghèo trong giai đoạn đói giáp hạt, cũng như giúp những đối tượng yếu thế vượt khó khăn.

Nhiều giống hoa hồng mới được lai tạo từ hoa hồng lửa của Làng hoa Sa Đéc được Viện Cây ăn quả miền nam giới thiệu tại hội thảo “Giới thiệu giống hoa hồng mới và quy trình kỹ thuật”.

Hành trình "hồi sinh" giống hoa hồng lửa Sa Đéc

Thương hiệu hoa hồng lửa đã gắn liền với Làng hoa Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp. Sau nhiều năm canh tác, giống hoa “biểu tượng của làng hoa” này đứng trước nguy cơ mai một do thoái hóa. Trước thực trạng đó, tỉnh đã chủ động phối hợp với các nhà khoa học, khởi động hành trình “giữ lửa” bản sắc làng hoa bằng công nghệ tiên tiến.

Công nhân ngành điện Thành phố Hồ Chí Minh tuyên truyền các biện pháp sử dụng điện an toàn cho người dân.

Cảnh báo các nguy cơ tai nạn điện tại các khu vực ngập nước

Ngày 8/11 vừa qua, tại địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh lại vừa có thêm một vụ tai nạn chết người liên quan đến điện giật xảy ra tại khu vực ngập nước khiến người dân không khỏi bất an. Từ thực tế này, các cơ quan chức năng, đơn vị quản lý cần tiếp tục có các giải pháp hướng dẫn, cảnh báo, phòng ngừa hiệu quả hơn nữa.

Các nghệ sĩ tham gia khối văn hóa-thể thao diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9. (Ảnh: nhandan.vn)

Văn hóa soi đường: Nâng cao quyền thụ hưởng văn hóa của nhân dân

Với sứ mệnh phụng sự nhân dân, hơn 80 năm qua, ngành văn hóa Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu to lớn trong bảo đảm và nâng cao quyền thụ hưởng văn hóa của nhân dân. Những kết quả đó khẳng định vị thế của văn hóa là nền tảng tinh thần, là mục tiêu, động lực và sức mạnh nội sinh quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững đất nước.

Quang cảnh mua bán cá tại chợ ma.

Đêm "chợ ma" mùa nước nổi

Những ngày này, “chợ ma” hay được gọi là chợ đêm Tha La phường Vĩnh Tế, tỉnh An Giang hoạt động náo nhiệt. Tuy là chợ “chồm hổm”, diện tích chưa được 500m2 nhưng nổi tiếng là nơi bán cá đồng, cá sông lớn nhất tỉnh trong mùa nước nổi.

Chuyên gia và lãnh đạo thành phố Cần Thơ tham quan mô hình trồng hành tím tại phường Vĩnh Châu.

Sản xuất hữu cơ, hướng đi mới cho người nông dân Cần Thơ

Mặc dù được xác định là ngành kinh tế chủ lực của thành phố Cần Thơ, nhưng cũng như nhiều địa phương trong khu vực, sản xuất nông nghiệp nơi đây đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là hàng rào kỹ thuật đối với nông sản nhập khẩu và yêu cầu ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ.