Chuỗi hoạt động quảng bá điện ảnh Việt Nam tại Liên hoan phim Tokyo 2025 gồm Hội thảo “Việt Nam trên màn ảnh: Tiếng nói khu vực - Vươn tầm toàn cầu”, Gala Vietnam Night, và gian hàng quảng bá điện ảnh cùng bối cảnh quay phim tại Việt Nam - lần đầu hiện diện với quy mô lớn tại chợ phim TIFFCOM.
VFDA đã khẳng định vai trò cầu nối giữa điện ảnh Việt Nam và khu vực, đồng thời mở ra những cơ hội hợp tác sản xuất, phát hành và thu hút các đoàn làm phim quốc tế đến Việt Nam.
Đưa điện ảnh Việt vươn ra thế giới
Hội thảo “Việt Nam trên màn ảnh: Tiếng nói khu vực - Vươn tầm toàn cầu” có sự tham gia của ông Phạm Quang Hiệu, Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản; Tiến sĩ Ngô Phương Lan, Chủ tịch VFDA, Giám đốc Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng (DANAFF); bà Seiko Noda, Nghị sĩ Hạ viện, Chủ tịch Liên minh nghị sĩ xúc tiến điện ảnh Nhật Bản; ông Tadashi Maeda, Chủ tịch hội đồng quản trị Ngân hàng JBIC; lãnh đạo các tỉnh: bà Nguyễn Thị Anh Thi, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng, cùng đông đảo đại diện lãnh đạo các tỉnh, thành phố Quảng Ninh, Điện Biên, Hải Phòng, các nhà sản xuất, nhà làm phim…
Hai phiên thảo luận “Điện ảnh không biên giới: Việt Nam trong bối cảnh châu Á và toàn cầu” và “Quay phim tại Việt Nam: Tiềm năng và thực tiễn” mang đến nhiều góc nhìn sâu sắc và chỉ ra chìa khóa cho sự phát triển chính là “hợp tác”.
Phát biểu đề dẫn, Tiến sĩ Ngô Phương Lan, Chủ tịch VFDA, Giám đốc Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng (DANAFF) nhấn mạnh, hội thảo là diễn đàn trao đổi về cách thức kết nối điện ảnh Việt Nam với các nền điện ảnh châu Á, đặc biệt là Đông Á và Đông Nam Á. Nhờ vị trí địa lý đặc biệt - nằm ở giao điểm giữa 2 khu vực, cùng sự tiếp nhận đa dạng về văn hóa, điện ảnh Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò cầu nối, lan tỏa và tạo ảnh hưởng sâu rộng hơn trong cộng đồng điện ảnh châu Á.
Theo Chủ tịch VFDA, dù xuất phát muộn hơn nhiều nước trong khu vực, điện ảnh Việt Nam đang có sự trỗi dậy mạnh mẽ, và hồi phục một cách chắc chắn sau đại dịch Covid-19. Doanh thu phòng vé của các bộ phim Việt liên tục đạt dấu mốc ấn tượng trong những năm vừa qua, Việt Nam là thị trường điện ảnh đầu tiên và hiện vẫn là duy nhất ở châu Á vượt qua mức doanh thu trước đại dịch Covid-19. Thị phần của phim Việt Nam đã đạt mức 44% vào năm 2024 so với 25% thị phần phim Mỹ.
"VFDA tham dự TIFF lần 38, với quy mô và hoạt động phong phú hơn nhiều so với năm 2019 và năm 2022. Thông qua chuỗi hoạt động xúc tiến điện ảnh tại TIFF, VFDA mong muốn được tiếp tục quảng bá điện ảnh Việt Nam tại các thị trường và liên hoan phim quốc tế trọng điểm", bà Ngô Phương Lan nhấn mạnh.
Hội thảo đã phác thảo bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của điện ảnh Việt Nam. Các diễn giả nhấn mạnh những thay đổi tích cực trong môi trường sản xuất phim trong nước và xem "hợp tác" là chìa khóa tất yếu để vươn ra thế giới.
Nhà sản xuất Yulia Evina Bhara (Indonesia), người từng đồng sản xuất Don’t Cry Butterfly của Việt Nam, khẳng định: “Tương lai điện ảnh châu Á nằm ở sự hợp tác. Không chỉ vì tài chính hay quỹ hỗ trợ, mà vì tinh thần sáng tạo và khả năng lan tỏa phim trong khu vực”.
Còn bà Megumi Kose (Giám đốc điều hành Ủy ban Điện ảnh Fukuoka) chia sẻ kinh nghiệm của Fukuoka và mở ra hướng hợp tác trong tương lai giữa Ủy ban Điện ảnh Fukuoka và VFDA nhằm cùng nhau phát triển.
Phát biểu tại hội thảo, bà Seiko Noda (Chủ tịch Liên minh nghị sĩ xúc tiến điện ảnh Nhật Bản, Nghị sĩ hạ viện) bày tỏ kỳ vọng các hoạt động giao lưu điện ảnh giữa hai quốc gia sẽ góp phần thắt chặt tình hữu nghị, tăng cường hiểu biết về lịch sử, văn hóa của hai dân tộc; đồng thời mở ra cơ hội hợp tác sản xuất những bộ phim có sức lan tỏa toàn cầu.
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, người có phim “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” tham dự TIFF năm nay, cho rằng việc tham dự các Liên hoan phim quốc tế chỉ là bước đầu. Mục tiêu xa hơn là mang phim đến với khán giả quốc tế, và đây là câu chuyện phát triển thương hiệu quốc gia. Ông cho rằng, khi Việt Nam có nhiều sự hiện diện hơn về kinh tế, văn hóa ở nước ngoài, lúc đó phim Việt mới thật sự ra quốc tế.
Nhà sản xuất Trần Thị Bích Ngọc nhận định, số lượng phim được sản xuất ở Đông Nam Á tăng rõ rệt - kết quả của sự hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực, với Nhật Bản và châu Âu. Nhận thấy điều đó, chương trình Vườn ươm dự án (Workshop & Project Market)-DANAFF Talents, nằm trong khuôn khổ Liên hoan phim DANAFF đã ra đời - nơi hỗ trợ các nhà làm phim trẻ châu Á kết nối, hợp tác giữa các quốc gia từ đó thúc đẩy hệ sinh thái điện ảnh khu vực.
Cải thiện tích cực từ môi trường làm phim tại Việt Nam
Cũng trong buổi hội thảo, từ góc nhìn trong nước, các diễn giả chia sẻ về 3 thay đổi lớn của môi trường sản xuất phim tại Việt Nam: thủ tục hành chính được rút gọn nhờ cơ chế “một cửa - một đầu mối” ở nhiều địa phương; chính quyền tích cực hỗ trợ đoàn phim, miễn phí hoặc giảm chi phí tại các điểm di tích, danh thắng; hạ tầng số phát triển mạnh, phủ sóng 5G, cung cấp kho dữ liệu văn hóa-du lịch phục vụ sản xuất.
Chia sẻ từ góc độ thực tiễn, nhà sản xuất Lương Công Hiếu cho biết, việc sản xuất phim tại Việt Nam đã thuận lợi hơn rất nhiều trong 5 năm qua. Ông nhấn mạnh "3 yếu tố tạo nên sự thay đổi rất lớn này" là giấy phép quay phim được chính quyền hỗ trợ trực tiếp; chính sách hỗ trợ tốt, đoàn phim 100 đến 200 người khi đến địa phương thường được miễn phí vào các khu du lịch, di tích, khu bảo tồn... và được hướng dẫn chi tiết các quy định để hoàn thành bộ phim tốt nhất; và cuối cùng là được chính quyền hỗ trợ về an ninh trật tự trong quá trình ghi hình, không tốn phí.
Từ góc độ quản lý nhà nước, bà Lý Phương Dung, Phó Chủ tịch VFDA, nguyên Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh chia sẻ, các chính sách để phát triển điện ảnh đang đi vào thực tế, phù hợp xu hướng phát triển của thế giới. Việc hợp tác sản xuất của các tổ chức điện ảnh Việt Nam với nước ngoài không còn phải cấp giấy giấy phép. Các tổ chức, cá nhân nước ngoài muốn đến Việt Nam quay phim, sử dụng bối cảnh tại Việt Nam có thể chủ động đăng ký trực tiếp nộp hồ sơ trên cổng dịch vụ công trực tuyến thuận tiện.
Bà Dung cũng nêu hạn chế của Việt Nam là hiện chưa hoàn thuế cho các nhà sản xuất phim nước ngoài, chưa có trường quay quốc gia đáp ứng đủ điều kiện cơ sở vật chất kỹ thuật chuẩn quốc tế cho các nhà làm phim.
Từ góc độ địa phương, ông Nguyễn Hồng Dương (Quảng Ninh) cho biết tỉnh đang tiên phong cơ chế “một cửa trực tuyến” cho đoàn phim và sẵn sàng cử một đầu mối duy nhất hỗ trợ mọi thủ tục cho đoàn làm phim. Quảng Ninh cam kết hỗ trợ miễn hoặc giảm chi phí tại các địa điểm do nhà nước quản lý, giới thiệu hạ tầng dịch vụ với chi phí thấp nhất. Về hạ tầng số, tỉnh đã phủ khắp mạng 5G, internet và sẵn sàng chia sẻ kho dữ liệu số về văn hóa, du lịch, hình ảnh.
Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Anh Thi, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng khẳng định mục tiêu xây dựng DANAFF thành "cầu nối điện ảnh châu Á", thúc đẩy toàn bộ chuỗi giá trị công nghiệp điện ảnh. Đà Nẵng mong muốn hợp tác quốc tế với các thành phố như Fukuoka, Tokyo (Nhật Bản) để trao đổi chuyên gia, đồng tổ chức chiếu phim, và học hỏi kinh nghiệm tổ chức.
Bà Nguyễn Thị Anh Thi cho biết, trong tương lai gần, Thành phố Đà Nẵng sẽ xây dựng trung tâm điện ảnh, có phim trường và đã giao Sở Văn hóa và Thể thao xây dựng kế hoạch.
Đặc biệt, tại phiên thảo luận mở, nhiều nhà sản xuất và chuyên gia quốc tế bày tỏ mong muốn hợp tác với Việt Nam trong tương lai gần. Nhà sản xuất phim đến từ Canada chia sẻ kỳ vọng sớm có cơ hội làm phim ở Việt Nam trong thời gian tới.
Trong khi đó, các nhà làm phim hoạt hình anime Nhật Bản đặt nhiều câu hỏi về nguồn nhân lực, hạ tầng hậu kỳ và khả năng hợp tác sản xuất phim hoạt hình tại Việt Nam, thể hiện sự quan tâm rõ rệt đối với năng lực kỹ thuật và sáng tạo của đội ngũ làm phim trẻ Việt Nam.
Kết lại hội thảo, Đại sứ Phạm Quang Hiệu nhấn mạnh: “Điện ảnh không chỉ là nghệ thuật mà còn là sức mạnh mềm của mỗi quốc gia. Việc gắn kết hoạt động liên hoan phim với các diễn đàn hợp tác như hôm nay góp phần thúc đẩy du lịch, đầu tư và giao lưu văn hóa giữa nhân dân hai nước Việt Nam-Nhật Bản”.
