Ngọn lửa - niềm tin

Từ “chiếc áo quá rộng” lúc ban đầu

Có được đội ngũ trẻ, giàu khát vọng và năng lực như vậy là nhờ công tác đào tạo luôn được coi trọng đặc biệt. Ngay từ khi mảnh đất khô cằn này chỉ có những đụn cát trắng nhức mắt, những quả đồi phủ đầy cây dại, gần 1.100 nhân sự đã được tuyển dụng và gửi đi đào tạo tại nhiều quốc gia. “Năm 2016, anh em vừa kỷ niệm đúng 10 năm ra đi tìm đường, như cách mà chúng tôi vẫn thường đùa nhau” - kỹ sư Đặng Ngọc Đình Điệp, Phó Trưởng phòng Kỹ thuật của BSR cười lớn, khi nghe tôi “vặn vẹo” về những ngày đầu bỡ ngỡ học hỏi làm quen với công nghệ mới toanh này. Còn trong ký ức của kỹ sư Trần Nguyên Hoài Thu, Phó Trưởng phòng Sản xuất, “lứa nhân sự đầu tiên của NM đều buộc phải khoác trên mình một chiếc áo quá rộng”.

Cùng tốt nghiệp khóa II, chuyên ngành Lọc hóa dầu của Đại học Bách khoa Đà Nẵng nhưng con đường làm chủ công nghệ của hai chuyên gia BSR lại đi theo hai ngả khác nhau. Với vốn kiến thức ban đầu nặng về lý thuyết, thu nhận được từ bốn năm đại học trong nước cùng một năm đào tạo chuyên sâu tại Pháp, anh Thu cùng khoảng 100 kỹ sư có cơ hội được làm quen với công việc vận hành nhà máy tại Rumani. Anh chia sẻ, ngoài rào cản ngôn ngữ, NM cũng là đối thủ cạnh tranh trong tương lai nên khâu hướng dẫn vận hành của họ chỉ dừng ở mức độ vừa phải, theo kiểu “giữ miếng”. Đã thế, tại một nhà máy có nhiều năm hoạt động liên tục, cơ hội được trực tiếp thao tác trên máy móc của học viên rất ít. Đó là còn chưa kể, số người có kinh nghiệm xử lý sự cố, thời điểm nhà máy vận hành thử nghiệm, đa phần đều đã nghỉ hưu.

Anh Điệp có ba năm được đào tạo chuyên sâu tại Mỹ và một vài quốc gia mà UOP cung cấp bản quyền như Hàn Quốc, Hà Lan... Anh bảo, so với quy trình đào tạo chuẩn của UOP mà bản thân được học (kéo dài từ 36 đến 54 tháng để trở thành một kỹ sư lọc hóa dầu thực thụ được trả lương), quãng thời gian hai năm ngắn ngủi để hoàn thành toàn bộ quy trình chuyển giao công nghệ của đội ngũ kỹ sư BSR thật sự là một kỳ tích gây bất ngờ, cho cả các nhà cung cấp bản quyền công nghệ lẫn những chuyên gia hóa - lọc dầu gạo cội.

Thông thường, để đảm nhiệm vị trí quản đốc, một kỹ sư phải kinh qua khá nhiều công việc. Mỗi khâu ấy thường đòi hỏi họ phải có một vài năm kinh nghiệm, đồng nghĩa với việc phải sau ít nhất 10 năm mới đủ sức đảm đương chiếc ghế quan trọng này. “Yêu cầu đặt ra là thế, nhưng anh em chúng tôi đều phải bắt đầu từ số 0, với hành trang một năm học việc ngắn ngủi. Tôi nói tất cả phải khoác chiếc áo quá rộng vì lẽ đó” - anh Thu nhớ lại.

Trực tiếp tham gia vào tất cả các khâu, trong quá trình vận hành chạy thử, vừa làm vừa học, vừa rút kinh nghiệm từ những sự cố lớn nhỏ liên tục xảy ra, những kỹ sư của NM đã đi được những bước rất dài, trong thời gian rất ngắn. Để mỗi giai đoạn có thể bổ sung hoàn chỉnh một từ, trong slogan đầy đủ “An toàn - Ổn định - Liên tục - Hiệu quả” của NM.

Đến “mỗi thành viên của BSR là một chuyên gia”

Dung Quất là NM tích hợp những công nghệ tiên tiến và hiện đại nhất của các đơn vị bản quyền đi đầu trong lĩnh vực lọc hóa dầu như UOP, Axens, Merichem, SINI... Dung Quất cũng là NM hiện đại nhất khu vực Đông-Nam Á, vào thời điểm 2009 khi dòng sản phẩm đầu tiên xuất xưởng. Trong những ngày đầu gian nan ấy, có tới hơn 200 chuyên gia nước ngoài trực tiếp đảm nhận những vị trí kỹ thuật chủ chốt, trong đó không ít người từng tỏ thái độ hoài nghi không giấu giếm về năng lực vận hành của đội ngũ kỹ sư Việt Nam. Vậy mà chỉ sau đó 5 năm, bốn nhà bảo hiểm quốc tế cùng bốn nhà cung cấp bản quyền công nghệ đã trịnh trọng trao chứng chỉ “vận hành xuất sắc” cho BSR, với thành tích 637 ngày liên tục vận hành an toàn, ổn định và hiệu quả. Số chuyên gia đa quốc tịch đông đảo ngày đó, giờ chỉ còn khiêm tốn hơn 20 người, với nhiệm vụ chủ yếu là tư vấn và hỗ trợ vận hành.

Năm 2014, chuyên gia John Harley - người cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật cho Dung Quất có dịp gặp lại những kỹ sư trẻ người Việt mà ông từng “cầm tay chỉ việc” ba năm về trước, trong một cuộc hội thảo quốc tế về công nghệ RFCC (cracking xúc tác tầng sôi) được tổ chức tại Mỹ. Sự thay đổi tích cực từ phía các đồng nghiệp trẻ Việt Nam đã khiến ông thật sự bất ngờ. Không còn tự ti, mặc cảm, co cụm như những ngày đầu, họ đã thật sự trưởng thành. Với phong thái cởi mở, tự tin, họ đã có thể trao đổi, thảo luận sòng phẳng với những chuyên gia quốc tế đầu ngành sở hữu tới vài chục năm kinh nghiệm.

Ông Trần Ngọc Nguyên, Tổng Giám đốc BSR không giấu vẻ tự hào, khi nhắc tới lực lượng đông đảo đang vận hành thông suốt cả một nhà máy lọc dầu quy mô, hiện đại. Trong số đó, 124 nhân sự có trình độ trên đại học (chiếm 7,9%), 729 người tốt nghiệp đại học (46,43%), 191 người có bằng cao đẳng (12,17%) và 526 nhân viên đạt trình độ trung cấp, công nhân kỹ thuật (33,5%). “Các chuyên gia nước ngoài đánh giá rất cao đội ngũ nhân lực của NM. Họ nói người Việt rất thông minh, năng động, ham học hỏi, có tư duy sáng tạo. Suốt thời gian qua, trên 130 đề tài khoa học đã được nghiên cứu, triển khai và áp dụng thành công vào thực tế sản xuất. Có thể nói, mỗi nhân sự của BSR hôm nay đều là một chuyên gia, trong lĩnh vực của mình”.

Tại phòng điều khiển trung tâm.

Tại Phòng điều khiển trung tâm của NM, tôi bắt gặp những gương mặt rất trẻ, giỏi chuyên môn. Từ Trưởng ca Trần Thanh Hải (người đã có tám năm thâm niên và ba năm liền chưa được về nhà ăn Tết) đến anh Mai Văn Thanh - nhân viên vận hành hệ thống xử lý nước thải (chỉ hai lần được về quê ăn Tết, trong suốt chín năm gắn bó với BSR). Họ đều tốt nghiệp đại học, đều gắn bó với NM từ quãng thời gian đầu tiên và đều đã có gia đình. Hỏi ăn Tết xa vợ con liệu có buồn, họ đều có chung câu trả lời giản dị, “ở lại NM mãi rồi cũng quen”. Anh Điệp thì say mê miêu tả cảm giác hạnh phúc, khi nắm bắt và vận hành trơn tru phân xưởng RFCC - nơi được coi là trái tim của Dung Quất. “Cái phân xưởng đó rất lạ, mỗi lần tiếp xúc lại thấy có gì đó mới mẻ, cần phải tiếp tục học hỏi để nắm bắt và làm chủ công nghệ. Và mỗi lần chinh phục được thử thách kế tiếp, tôi thấy sung sướng vô cùng”. NM đang trong quá trình triển khai dự án nâng cấp, mở rộng, với 10 phân xưởng được bổ sung - trong đó có ba phân xưởng hoàn toàn mới. “Chúng tôi sẽ lại tiếp tục cử người đi học. Nhưng so với cái thời kỹ năng vận hành là con số 0, đóng mở cái van cũng không biết, lớp kỹ sư trẻ BSR hiện đã tự tin hơn, đã có thể học hỏi bằng một tâm thế hoàn toàn khác” - anh Thu khẳng định.

***

Trở lại câu chuyện “ngọn lửa” lúc ban đầu. Một chuyên gia của nhà thầu SKE (Hàn Quốc) biết đôi chút tiếng Việt thường hay đọc chệch khẩu hiệu “BSR - Niềm tin rạng ngời” dán trong phòng điều khiển trung tâm thành “BSR - ngọn đuốc sáng ngời” để trêu chọc các đồng nghiệp trẻ Việt Nam, khi kích cỡ quầng lửa trong thời gian chạy thử luôn lớn (đồng nghĩa với sự cố liên tục xảy ra, với lượng sản phẩm thất thoát không nhỏ hoặc đang rò rỉ đâu đó đe dọa sự an toàn). Biết ông chỉ đùa nhưng từ đó, các chuyên gia BSR luôn lấy hình ảnh biểu tượng ấy làm động lực phấn đấu. Để độ lớn của ngọn lửa hôm nay giảm tới 80% (lượng thất thoát 4 - 5 tấn/ giờ rút xuống còn 0,8 - 1 tấn/ giờ). Để niềm tin về một thế hệ trẻ - có khả năng làm chủ công nghệ hiện đại và không ngừng nỗ lực làm giàu đất nước - cháy mãi!

Ảnh trong bài: Toàn cảnh Nhà máy lọc dầu Dung Quất và các kỹ sư, nhân viên BSR.