1. Nửa năm phát động và triển khai, từ tháng 2 đến tháng 8/2025, cuộc thi “Thơ ca & nguồn cội” của Hội thơ làng Chùa (xã Sơn Công, huyện Ứng Hòa trước kia - nay là xã Cao Sơn Tiến, Hà Nội) lần thứ ba đã nhận được hơn 1.500 bài thơ của hơn 500 tác giả trong và ngoài nước.
Theo công bố của MC - nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, thư ký cuộc thi “Thơ ca & nguồn cội”, 3 giải A đã thuộc về các nhà thơ Lý Hữu Lương, Trang Thanh, Trương Xuân Thiên (mỗi giải 20 triệu đồng); 7 giải B dành cho các nhà thơ, tác giả: Nguyễn Hoàng Anh Thư, Châu Anh Tuấn, Nguyễn Văn Song, Lê Đình Tiến, Vũ Tuyết Nhung, Khương Thị Mến và Bùi Việt Phương (mỗi giải 15 triệu đồng). Cùng với đó là 16 tác giả giành giải C (trong đó có nhà thơ Lữ Thị Mai - Báo Nhân Dân, mỗi giải 10 triệu đồng). Cùng với 9 giải Cống hiến cho các nhà thơ nước ngoài, 5 giải Đặc biệt đã được trao cho các tác giả là người khuyết tật gồm: Đỗ Trọng Khơi, Nguyễn Ngọc Hưng, Viên Nguyệt Ái, Huỳnh Thanh Thảo (tức Én Nhỏ) và Vũ Đức Nguyên.
Nhiều bài thơ hay có thể được tìm thấy từ các tác phẩm dự cuộc thi này, và chúng được tập hợp trong cuốn “Người gieo hạt” do NXB Hội Nhà văn ấn hành, kịp biếu tặng tại lễ trao giải như một món quà ý nghĩa nhất. Cùng với những hoa trái đã thu hoạch đó, sự kiện tôn vinh ngày 14/12 tại Bảo tàng Hà Nội vừa qua trở thành không gian nhiều gợi ý cho việc thể hiện tình yêu thơ ca và tự tin nói lên tình yêu đó trước công chúng.
2. Nhiều câu nói hay của người làng Chùa được trang trí cho không gian trao giải thưởng cuộc thi “Thơ ca & nguồn cội”, bỗng thêm màu sắc chuyên môn cho một hoạt động văn chương. Từ ngoài sân, sảnh cho đến hội trường, người ta đọc những câu nói giản dị và giàu ý nghĩa từ ngôi làng có truyền thống làm thơ hàng trăm năm: “Chữ phải ủ trong lòng như hạt vùi trong đất”, “Tâm tốt tựa mây bay, lòng ác như bùn đọng”, “Người mất gốc người buồn, cây đứt rễ cây héo”, “Không có ăn không thể bước đi, không có chữ không nhìn thấy đường”, “Người yêu thơ ta yêu người, người không yêu thơ ta phải yêu người hơn…”, “Cây đơm hoa bởi rễ đã mang hoa”, “Phải thắp đèn trong lòng mới đọc được những trang sách ngoài đời”...
Thêm những tâm niệm với thơ ca được bộc bạch, làm cho sự kiện về thơ càng gần với thơ hơn nữa. Ông Ngô Mạnh Cường, Chủ tịch Hội thơ làng Chùa cho biết, trong hương ước của làng có nói về thơ; hàng trăm năm trước làng đã có tao đàn thơ. Qua nhiều năm chiến tranh, tao đàn trở lại với hình thức là Hội thơ làng Chùa. Hàng năm, chúng tôi vẫn tổ chức cho các cháu học sinh làm thơ về làng với các đề tài về gia đình, bố mẹ, ông bà, làng xóm, quê hương..., ông Cường nói.
Hạnh phúc mới đến với những người làm thơ làng Chùa và rộng hơn là người dân nơi đây, là cuộc thi đã đón hàng nghìn bài thơ của các tác giả trong nước và cả những nhà thơ nước ngoài. Với người yêu thơ làng Chùa, qua hai lần trước, và lần này khi kết thúc cuộc thi, cũng chính là “chúng tôi đã gặt được một mùa nhân ái”, Chủ tịch hội thơ cảm kích.
3. Ý nghĩa xã hội, dân sinh còn được thể hiện với việc ban tổ chức cuộc thi trao tặng 100 triệu đồng cho đồng bào bị bão lũ ở xã Hòa Thịnh, tỉnh Đắk Lắk. Cùng những chia sẻ của các nhà thơ nước ngoài, về giá trị thơ ca trong những cảnh huống ngặt nghèo, những thời điểm khốc liệt do chiến tranh và biến cố xã hội. Nhà thơ Mỹ Bruce Weigl, một trong 9 nhà thơ quốc tế được trao giải thưởng Cống hiến của cuộc thi kể lại, tôi đến làng Chùa từ nhiều năm trước và khi đặt chân đến đây, tôi đã thấy ngôi làng này thật đặc biệt. Sự đón tiếp nồng hậu đã cho tôi những người bạn Việt Nam, cho tôi sáng tác tốt hơn. Tôi học được những bài học sâu sắc từ một nền văn hóa đã tôn vinh thơ ca từ khi chưa có chữ viết. Còn nhà thơ Palestine Murad Sudani cũng nhận giải Cống hiến đã nói lên nỗi đau khổ của nhân dân nơi Dải Gaza đang trong cảnh chiến tranh khốc liệt, nơi mà rất nhiều người đã chết, bị thương, bị mất tích, nhiều trường học, bệnh viện, bảo tàng, thư viện, nhà xuất bản bị phá, nhiều bản thảo bị đốt cháy, và cả các nhà văn, các nghệ sĩ đã ngã xuống.
Thật là quý giá khi chúng ta có mặt ở đây, tại một đất nước mà chúng tôi đã yêu mến từ lâu. Hơn bao giờ hết, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và tình đoàn kết của các bạn. Mỗi bài thơ có thể ngăn được một viên đạn bay đến ngực một đứa trẻ ở Palestine… Chúng tôi, những nhà văn Palestine xin gửi tới các nhà văn Việt Nam tình yêu thương dạt dào nhất, nhà thơ Murad Sudani phát biểu.
Từ cuộc thi đầu tiên năm 2006-2007, lần hai năm 2011-2012 đến lần này 2025, cuộc thi từ tiếng nói phát động của hội thơ làng, nhưng nhận được sự ủng hộ của nhiều nhà thơ uy tín, cùng các tác giả chuyên nghiệp, không chuyên trên mọi vùng miền. Cùng với đó là sự ủng hộ mạnh mẽ về nguồn lực vật chất và truyền thông. Đây là một thí dụ đáng tham khảo trong bối cảnh hoạt động văn chương phải tự thân vận động nhiều hơn, và đứng trước nhiều kỳ vọng được thúc đẩy bằng chính sách xã hội hóa và các nguồn lực ngoài ngân sách.
