Hệ sinh thái nhạc hàn lâm

Từ chỗ được xem là thể loại nhạc kén người nghe, nhạc cổ điển đang có bước chuyển mình mạnh mẽ và tạo thành một “hệ sinh thái” phục vụ nhiều nhóm khán giả.

Rất nhiều người yêu thích bộ truyện tranh Nhật Bản (manga) nổi tiếng One Piece đang chờ đợi đến ngày 14 và 15/1 để thưởng thức sự kiện “One Piece Symphony” lần đầu diễn ra tại Việt Nam, do Saigon Philharmonic Orchestra phối hợp cùng Sound of Faeries tổ chức. “One Piece Music Symphony” được xem là một trong những mô hình tiêu biểu đưa văn hóa đại chúng tiếp cận gần hơn với âm nhạc hàn lâm.

Hơn nửa tháng trước, vào ngày 14/12, tại hội trường biểu diễn của Erato School of Music & Performing Arts (phường Tân Mỹ, TP Hồ Chí Minh), đã diễn ra chương trình hòa nhạc Giáng sinh với chất lượng rất cao được thực hiện bởi các nghệ sĩ Đào Nhật Quang (kèn clarinet), Haeryong Cho (ca sĩ Hàn Quốc), Trần Diệu Linh (piano). Nghệ sĩ Đào Nhật Quang và Trần Diệu Linh đều là những người Việt Nam được đào tạo và thành danh tại nước ngoài. Một khán giả mất 45 phút di chuyển từ nhà đến Erato School of Music & Performing Arts để thưởng thức chương trình cho biết, chị rất xúc động khi vừa nghe ca sĩ Haeryong Cho cất lên tiếng hát. Điều đáng nói là dù chất lượng cao, nhưng buổi hòa nhạc hoàn toàn miễn phí.

Nghệ sĩ piano Nguyễn Hồng Minh, người sáng lập Erato School of Music & Performing Arts phân tích: “Nhạc cổ điển cùng các thể loại âm nhạc khác góp phần cấu thành âm nhạc tổng thể của nhân loại. Điểm cơ bản khi các khán giả đến với các chương trình hòa nhạc của chúng tôi là họ cảm nhận được tính chất tự nhiên, thấy được cảm xúc, cuộc sống của mình trong âm nhạc”.

Một điểm nổi bật trong hoạt động của các nghệ sĩ cổ điển hiện nay chính là sự cởi mở. Mới khoảng 5 năm trở về trước, chưa có nhiều nghệ sĩ cổ điển sử dụng mạng xã hội thì hiện nay mọi việc đã thay đổi. Nhiều các nghệ sĩ nổi tiếng đã lập các kênh mạng xã hội, chia sẻ kiến thức miễn phí, điều mà trước đây nếu ai muốn tiếp cận sẽ phải theo học các buổi cao cấp (masterclass).

Chẳng hạn, những người tìm hiểu piano cổ điển hoàn toàn có thể lên YouTube, TikTok để nghe các giáo sư âm nhạc giảng về các tác phẩm nổi tiếng như các bản sonate của Beethoven, ballade của Chopin… Chính cách tiếp cận này đã góp phần “đại chúng hóa” nhạc cổ điển khi mà những người chơi nhạc, học nhạc ở những nơi không có điều kiện thuận lợi vẫn có thể tiếp cận âm nhạc thông qua công nghệ. Còn những khán giả thuần túy lại thấy nhạc cổ điển cũng dễ gần và không hề “khó nghe”.

Theo nhà sản xuất âm nhạc Nguyễn Bảo Anh, người đã thực hiện nhiều chương trình hòa nhạc cổ điển tại Việt Nam, hiện nay khán giả đi xem hòa nhạc không thuần túy chỉ để “nghe” mà còn là “trải nghiệm”. Đã là trải nghiệm thì yếu tố mới mẻ lại là lợi thế, vì vậy không cần ngay từ đầu hiểu về nhạc cổ điển, nếu chương trình được sản xuất phù hợp, hoàn toàn có thể thu hút khán giả, thậm chí “cháy vé”. Âm nhạc cổ điển đang hình thành một hệ sinh thái với rất nhiều cách thức chuyển tải. Kết hợp cả sự mới mẻ, thích trải nghiệm điều mới mẻ và giá vé phù hợp chính là cơ hội để ngày càng nhiều khán giả đến với các buổi hòa nhạc cổ điển trong hiện tại và tương lai.