Vụ thu giữ kỷ lục
The Bangkok Post đưa tin, chiều 12/12, tại trạm kiểm soát đường bộ ở ngã tư quận Thong Pha Phum của tỉnh Kanchanaburi, các nhân viên của lực lượng đặc nhiệm chống ma túy, cảnh sát quận Thong Pha Phum và giới chức địa phương phát hiện một xe tải chở đầy những bao tải rác có nhiều dấu hiệu khả nghi. Người lái xe được xác định là Pitiphan, 30 tuổi, có dấu hiệu không tỉnh táo khi cố gắng đi qua trạm kiểm soát. Pitiphan được lực lượng chức năng yêu cầu làm xét nghiệm nước tiểu và nhận kết quả dương tính với ma túy. Người lái xe này cùng vợ của mình là Pornsiri, 24 tuổi, bị tạm giữ tại đồn cảnh sát Thong Pha Phum để kiểm tra thêm.
Lực lượng chức năng sau đó lục soát các bao tải trên xe và phát hiện nhiều gói ma túy đá được cất giấu lẫn trong những túi chứa rác thải nhựa, phế liệu kim loại và các chất thải khác. Các quan chức ước tính có tới khoảng 50 triệu viên ma túy được giấu trong những túi rác này. Theo ước tính của Trung tâm nghiên cứu về chứng nghiện của Đại học Chulalongkorn, nếu giá bán thấp nhất của một viên ma túy đá ở thị trường Bangkok hiện nay là khoảng 30 baht, thì lô hàng bị phát hiện hôm 12/12 có giá trị lên tới 1,5 tỷ baht (khoảng 43 triệu USD).
Mở rộng điều tra, cảnh sát địa phương đã khám xét ngôi nhà ở làng Phra Chedi Sam-ong của đối tượng Pitiphan và tạm giữ thêm một người đàn ông và một phụ nữ trong ngôi nhà. Người đàn ông bị tạm giữ có kết quả test dương tính với ma túy. Ngôi nhà của Pitiphan có cửa sau dẫn ra biên giới Myanmar giống như những ngôi nhà khác ở làng biên giới này.
Đại diện của Văn phòng LHQ về ma túy và tội phạm (UNODC) tại khu vực Đông Nam Á, ông Jeremy Douglas cho biết, vụ bắt giữ tại Kanchanaburi lần này đứng thứ hai về số lượng ma túy bị bắt giữ từng được ghi nhận ở châu Á, chỉ xếp sau vụ 55 triệu viên ma túy đá từng bị thu giữ ở Lào, gần khu vực Tam giác vàng. Trả lời phỏng vấn của hãng tin Reuters, ông Douglas nhấn mạnh, các băng nhóm tội phạm tràn ngập Thailand và các quốc gia trong khu vực, với việc methamphetamine đang được đẩy mạnh sản xuất tại bang Shan của Myanmar. Hoạt động sản xuất ma túy ở Tam giác vàng đã tăng mạnh sau khi bất ổn chính trị leo thang tại Myanmar năm 2021.
UNODC ước tính, có tới từ 3 đến 6 tỷ viên methamphetamine đã được tuồn vào Thailand năm 2021. Đại diện của UNODC tại Đông Nam Á cho rằng, quy mô buôn bán methamphetamine hiện “đáng kinh ngạc” và cảnh báo tình trạng này sẽ tiếp tục mở rộng nếu khu vực không giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của vấn đề, như tăng cường quản trị ở khu vực Tam giác vàng cũng như cắt đứt nhu cầu thị trường. Ông Douglas cho rằng, các nhóm tội phạm có tổ chức hiện có sẵn tất cả các yếu tố cần thiết để tiếp tục mở rộng quy mô hoạt động, bao gồm lãnh thổ sản xuất, khả năng tiếp cận hóa chất, các tuyến đường và các mối quan hệ để vận chuyển ma túy cũng như số lượng rất đông khách hàng có đủ khả năng tiêu thụ để nhắm tới.
Nỗ lực của chính quyền Thailand
Theo báo cáo của Văn phòng Ban Kiểm soát ma túy (ONCB) thuộc Bộ Tư pháp Thailand, các tiền chất giá rẻ là một trong những nguyên nhân khiến ma túy đá tràn ngập khắp đất nước. Tình trạng pháp lý của natri xyanua là một vấn đề, vì chất này giúp các đường dây sản xuất ma túy với chi phí rẻ hơn. Các phòng thí nghiệm ma túy bất hợp pháp có thể sử dụng natri xyanua để sản xuất ra khoảng 180.000 viên ma túy đá mỗi giờ. Chính vì vậy, ONCB đã tìm cách thúc đẩy các biện pháp kiểm soát các hóa chất như natri xyanua, để chúng không bị lạm dụng biến thành chất gây nghiện.
Ngoài ra, ONCB cũng nêu bật 6 biện pháp để chống lại vấn đề ma túy ở Thailand, gồm phòng ngừa, trấn áp, tịch thu tài sản, hỗ trợ cai nghiện ma túy, đẩy mạnh hợp tác với chính phủ nước ngoài và tăng cường quản lý. Về hợp tác với nước ngoài, ONCB đang trao đổi thông tin với các nước láng giềng để ngăn chặn ma túy thâm nhập Thailand. Đơn vị này cũng đã được mở rộng hợp tác sang châu Âu và Australia. Về cai nghiện ma túy, Bộ Tư pháp Thailand cho biết, các hành động của ONCB phù hợp hiệp định năm 2016 của LHQ nhằm xử lý những kẻ buôn lậu là tội phạm và những người nghiện ma túy là bệnh nhân.
Trong khi đó, Bộ Y tế công cộng Thailand xem xét một quy định mới về tàng trữ ma túy, cụ thể là methamphetamine hay “ya ba”, còn được gọi là “thuốc điên”, một trong những loại ma túy phổ biến nhất ở Thailand, nhằm tách biệt những người sử dụng ma túy khỏi những kẻ buôn bán hoặc nhà sản xuất ma túy, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc hỗ trợ cai nghiện.
Tại cuộc họp liên ngành được tổ chức vào tháng 11 vừa qua giữa Bộ Y tế công cộng, Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp, Cảnh sát Hoàng gia Thailand…, đại diện Bộ Y tế công cộng Thailand cho rằng, cần có quy định những người sở hữu dưới 5 viên methamphetamine được phân loại là người sử dụng ma túy, cho phép họ tham gia quá trình điều trị cai nghiện thay vì bị truy tố trước pháp luật. Trong khi đó, những người sở hữu nhiều hơn 5 viên thuốc sẽ phải đối mặt với tội tàng trữ ma túy để sử dụng riêng, với khung hình phạt dưới một năm tù, hoặc để bán với thời hạn tù từ 1 đến 10 năm.
Bộ Y tế công cộng Thailand cho biết, quy định về 5 viên methamphetamine được đưa ra dựa trên khuyến cáo của Cục Sức khỏe Tâm thần, Cục Dịch vụ y tế, Cục Khoa học y tế và Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm. TS Dussadee Jungsirakulwitch, Tổng Cục trưởng Cục Sức khỏe tâm thần cho biết, các nghiên cứu y khoa chỉ ra rằng việc sử dụng hơn 55 miligam methamphetamine có thể gây rối loạn tâm thần và người sử dụng sẽ bị phân loại là bệnh nhân mắc SMIV (bệnh tâm thần nghiêm trọng có nguy cơ bạo lực cao). Theo TS Dussadee, bệnh nhân SMIV có xu hướng làm hại bản thân và người khác rất cao, khiến họ trở thành mối nguy hiểm cho xã hội và do đó cần được điều trị lập tức.
Theo The Nation (Thailand), đảng cầm quyền tại Thailand Pheu Thai đang từng bước thực hiện cam kết trong chiến dịch tranh cử nhằm giải quyết nạn buôn bán ma túy bằng cách đẩy mạnh thực thi luật pháp, hỗ trợ cai nghiện và tăng cường hợp tác ở cấp độ quốc tế. Pheu Thai dẫn báo cáo về ma túy thế giới năm 2022 của LHQ cho thấy, những người sử dụng ma túy ngày càng trẻ hơn trong 10 năm qua và lượng chất gây nghiện được sử dụng ở những người trưởng thành nghiện ma túy ngày một cao. Năm 2021, Thailand từng thu giữ lượng methamphetamine cao nhất ở Đông Nam Á, khi tội phạm ma túy đã sử dụng đất nước này như một tuyến đường để đưa chất gây nghiện sang thị trường nước ngoài.
Pheu Thai vạch ra chiến lược gồm một số hướng giải quyết vấn đề ma túy hiện nay, trong đó có tăng cường trấn áp các cơ sở sản xuất, buôn bán ma túy, tập trung vào các cơ sở sản xuất quy mô lớn, tịch thu tài sản để vô hiệu hóa mạng lưới tội phạm. Pheu Thai thúc đẩy sửa đổi các luật liên quan để đẩy nhanh việc tịch thu tài sản và ngăn chặn hoạt động rửa tiền.
Pheu Thai cho rằng, cần coi người nghiện ma túy như bệnh nhân và thành lập thêm các trung tâm cai nghiện ma túy. Các chương trình phục hồi chức năng cũng sẽ bao gồm đào tạo nghề và những người từng nghiện ma túy sẽ tiếp tục được theo dõi để ngăn họ quay lại ma túy.
Giới chức Thailand cũng sẽ sử dụng mạng lưới công cộng tại từng cộng đồng để giải quyết vấn đề ma túy ở cơ sở. Những người cung cấp thông tin về những kẻ buôn bán ma túy cho cảnh sát sẽ nhận được phần thưởng là 5% tài sản bị tịch thu và danh tính của họ sẽ được bảo vệ.
Thailand sẽ giữ cam kết tăng cường phối hợp với các nước láng giềng triệt phá vĩnh viễn nguồn ma túy, cơ sở sản xuất, giám sát biên giới ngăn chặn ma túy xâm nhập.
