Lực lượng nòng cốt ở cơ sở
Hiện nay, vùng Đồng bằng sông Cửu Long duy trì 1.013 tổ khuyến nông cộng đồng với hơn 10.360 thành viên. Đây là “cánh tay nối dài” của ngành nông nghiệp đến từng xã, ấp, hộ nông dân, bảo đảm sự kết nối thông suốt giữa quản lý vĩ mô và hoạt động sản xuất cụ thể.
Theo ông Hồ Văn Hoàng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, dù mô hình chính quyền thay đổi, hệ thống khuyến nông tại Đồng bằng sông Cửu Long vẫn duy trì hiệu quả, với hơn 10.360 thành viên.
Chính quyền địa phương 2 cấp là cơ hội để sắp xếp lại hệ thống khuyến nông theo hướng gần dân, sát dân, trực tiếp phục vụ nhân dân.
“Những con số này minh chứng cho sự hiện diện mạnh mẽ của lực lượng khuyến nông tại cơ sở, trở thành cầu nối vững chắc giữa nhà quản lý và người nông dân”, ông Hoàng cho biết thêm.
Tại thành phố Cần Thơ, hầu hết các địa phương có sản xuất nông nghiệp đều thành lập tổ khuyến nông cộng đồng.
Từ khi triển khai Đề án phát triển bền vững 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, lực lượng này đã góp phần quan trọng trong công tác tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, xây dựng mô hình điểm.
Ông Phùng Thái Duy, Tổ khuyến nông cộng đồng xã Vĩnh Thuận Đông, thành phố Cần Thơ cho biết: “Từ khi Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai Đề án 1 triệu héc-ta chất lượng cao và phát thải thấp, chúng tôi phối hợp với các ngành cấp trên tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo về quy trình sản xuất. Song song với đó, thực hiện các mô hình, dự án điểm để người dân thấy được hiệu quả, từ đó bà con nhân rộng. Hiện chúng tôi đã xây dựng được hơn 500 héc-ta vùng lúa chất lượng cao theo yêu cầu đề án”.
Là một trong những hợp tác xã tham gia Đề án, ông Trần Trung Kiên, Giám đốc Hợp tác xã Phước Lộc, xã Trường Long Tây, thành phố Cần Thơ chia sẻ: “Nếu như làm theo ướt khô xen kẽ thì hiệu quả hơn nhiều, giảm chi phí. Thí dụ như cấy, sạ hàng thì lợi nhuận rất cao vì ít sâu bệnh, nhẹ phân, nhẹ giống. Hồi trước 1 héc-ta 150kg giống thì hiện nay chỉ còn 60kg. Hiện nay, hơn 200 héc-ta lúa của hợp tác xã thì có hơn 100 héc-ta đạt chất lượng”.
Đồng hành cùng nông dân trong Đề án 1 triệu héc-ta lúa
Ông Trương Phú Quốc, Giám đốc Hợp tác xã Thuận Tiến, xã Vĩnh Thuận Đông, thành phố Cần Thơ cho biết: “Các phần hỗ trợ cho hợp tác xã, hướng dẫn công tác sản xuất lúa, cũng như thu gom rơm rạ, quản lý nước,… bà con nông dân tiếp thu và thực hiện tốt.
Ông Bành Đức Tín, Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp thành phố Cần Thơ khẳng định: Đối với vùng sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh, vai trò của Tổ khuyến nông cộng đồng tại các địa phương rất quan trọng, đóng góp vào sự thành công, phát triển, nhân rộng của vùng lúa này. Trong thời gian tới, cần duy trì sự quan tâm hỗ trợ để giữ vững vùng sản xuất và thực hiện các giải pháp sản xuất lúa theo hướng bền vững.
Thực tế cho thấy, tại thành phố Cần Thơ, tính đến nay, diện tích triển khai Đề án 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao phát thải thấp đã đạt khoảng 76.000ha, với 12 mô hình. Năng suất lúa tại các mô hình đạt cao hơn từ 0,3-0,7 tấn/ha so với nông dân canh tác theo phương pháp truyền thống, chi phí giảm trung bình 1,1 triệu đồng/ha, lợi nhuận tăng 6,6 đến 36,7%. Kết quả đo đạc của IRRI khẳng định, phát thải khí nhà kính giảm 2–12 tấn CO₂/ha.
Một điểm nhấn quan trọng là sự gắn kết giữa hoạt động khuyến nông cộng đồng với mục tiêu xây dựng thương hiệu “gạo Việt xanh”, thúc đẩy mô hình hợp tác công-tư, tăng cường liên kết với doanh nghiệp và hiệp hội.
Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nhấn mạnh: “Lực lượng khuyến nông cộng đồng cần phát triển thành lực lượng đa chức năng: chuyển giao công nghệ, cơ giới hóa sản xuất, tư vấn hợp tác xã, dịch vụ cây trồng vật nuôi, tư vấn chuyển đổi số, kiểm soát dịch bệnh. Đồng thời, cần tạo cơ chế để các tổ khuyến nông cộng đồng tham gia dịch vụ cho doanh nghiệp, gắn chặt nhiệm vụ với Đề án 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp và mục tiêu tăng trưởng xanh của vùng đến năm 2030”.
Để cụ thể hóa các mục tiêu trên, hội nghị các tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long đã thống nhất kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành Thông tư hướng dẫn chi tiết theo Nghị định 150/2025/NĐ-CP.
Song song đó, các địa phương cần nhanh chóng kiện toàn tổ chức, xây dựng cơ chế phối hợp và chính sách đãi ngộ phù hợp cho đội ngũ khuyến nông cộng đồng, tạo nền tảng vững chắc để lực lượng này yên tâm cống hiến, để thật sự là chỗ dựa vững chắc của nhà nông, canh hơi thở ruộng đồng.
Tổ khuyến nông cộng đồng đang và sẽ tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông thôn Đồng bằng sông Cửu Long, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, hội nhập quốc tế, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nông dân và sự phát triển bền vững của đất nước.
