Gắn bó với nông dân
Ở các xã Tân Phước, Hưng Thạnh của tỉnh Đồng Tháp, cây khóm (dứa) được xem là cây chủ lực ở vùng đất phèn chua này. Thế nhưng, nông dân địa phương lại đối mặt với nhiều khó khăn như: giống khóm kém chất lượng do thoái hóa, bệnh đỏ đầu lá hoành hành, giá cả bấp bênh do phụ thuộc thương lái. Chính trong bối cảnh ấy, cuối năm 2023, một nhóm bạn trẻ đã cùng nhau thành lập Hợp tác xã khóm Tân Phước BMF ở xã Hưng Thạnh (tỉnh Đồng Tháp).
Đứng đầu là thanh niên đầy nhiệt huyết Nguyễn Tiến Đạt, cử nhân Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh. Hợp tác xã ra đời với khát vọng thay đổi cách canh tác truyền thống, mang khoa học–công nghệ về với ruộng đồng.
Các thành viên hợp tác xã đều là người trẻ, được đào tạo bài bản về nông nghiệp, có cùng mong muốn làm giàu trên chính mảnh đất quê hương. Họ đã quyết định xắn tay áo lội ruộng, sát cánh cùng nông dân để giải quyết tận gốc những khó khăn vốn kéo dài nhiều năm.
Theo anh Nguyễn Tiến Đạt, điều đầu tiên mà Hợp tác xã khóm Tân Phước BMF thực hiện là khảo sát và nghiên cứu bệnh đỏ đầu lá. Một loại bệnh khiến nông dân nhiều nơi mất ăn, mất ngủ. Trong khi cách xử lý truyền thống chỉ dừng lại ở việc phun thuốc theo khuyến cáo, các thanh niên trong hợp tác xã đã chứng minh rằng, loại bệnh này không chỉ xuất phát từ rệp sáp hay vi khuẩn wilt như nhiều người nghĩ. Qua phân tích, hợp tác xã phát hiện có đến tám nguyên nhân khác nhau từ đất, giống cho đến tuyến trùng. Nhờ đó, nông dân có hướng điều trị đúng cách.
Điển hình là vườn khóm rộng 1 ha của anh Huỳnh Thanh Tiền ở ấp Hưng Điền, xã Hưng Thạnh, tỉnh Đồng Tháp. Trước kia, anh đã nhiều lần xử lý bằng thuốc hóa học và sinh học nhưng bệnh đỏ đầu lá vẫn không cải thiện, cây còi cọc, năng suất thấp.
Từ khi các bạn trẻ của hợp tác xã trực tiếp xuống đồng, xác định nguyên nhân là do tuyến trùng, đưa ra phương pháp xử lý phù hợp thì vườn khóm của anh đã xanh tốt trở lại, lá căng mọng, đọt non lên đều chỉ trong thời gian ngắn. Anh Tiền vui mừng cho biết, nhờ sự đồng hành của hợp tác xã mà vườn khóm của gia đình anh giữ vững được mùa vụ, thu nhập ổn định.
Không dừng lại ở nghiên cứu bệnh hại, Hợp tác xã khóm Tân Phước BMF còn triển khai hàng loạt sáng kiến nhằm nâng cao giá trị trái khóm. Hợp tác xã đã thử nghiệm thành công quy trình giảm nứt, giảm nốt ruồi trên trái, tăng số mắt khóm lên đến 25% so với đối chứng. Nhờ đó, trái khóm đẹp và tăng giá trị thương phẩm.
Ngoài ra, các bạn trẻ của hợp tác xã còn chiết tách enzym bromelain phục vụ công nghiệp thực phẩm, sản xuất nước ép khóm kết hợp tảo xoắn, chế biến nước sốt khóm hay chiết xuất mùi hương để sản xuất sáp thơm; xây dựng vườn đầu dòng giống khóm Queen, với kỳ vọng trong tương lai sẽ chủ động được nguồn giống chất lượng cao.
Với tầm nhìn dài hạn, hợp tác xã còn nghiên cứu ứng dụng máy bay không người lái tích hợp AI để theo dõi nhật ký canh tác, phát hiện bệnh hại, giúp người nông dân quản lý ruộng vườn hiệu quả hơn. Tất cả những điều này cho thấy, khi tri thức trẻ gắn liền với đồng ruộng, nông nghiệp truyền thống có thể khoác lên mình tấm áo mới hiện đại và bền vững.
Anh Lê Phong Thái, kỹ sư nông nghiệp và là thành viên Hợp tác xã khóm Tân Phước BMF cho biết: “Anh em trong hợp tác xã luôn làm việc trên tinh thần trách nhiệm và chân thành. Với bất kỳ kỹ thuật hay sản phẩm mới nào, trước khi đưa đến bà con nông dân, chúng tôi đều trực tiếp khảo nghiệm ngoài đồng ruộng. Khi thấy mang lại hiệu quả rõ rệt, chúng tôi mới tự tin triển khai rộng rãi để bà con áp dụng”.
Đam mê công nghệ cao
Vợ chồng anh Ngô Hùng Vũ và chị Bùi Thị Kim Thanh đều là cán bộ của Viện Cây ăn quả miền nam (xã Long Định, tỉnh Đồng Tháp). Nhận thấy nông dân thường gặp khó khăn với nguồn giống như: chất lượng không đồng đều, giá cả cao, dễ nhiễm bệnh… Vì vậy, anh, chị quyết định bỏ công việc ổn định để lập nghiệp từ đam mê.
Năm 2019, cơ sở cây giống cấy mô 5Q ra đời, với khoản đầu tư hơn 2 tỷ đồng cho phòng thí nghiệm hiện đại và hệ thống nhà lưới khép kín. Bằng sự kiên trì và kiến thức tích lũy, chỉ sau bốn năm, anh chị đã nhân giống thành công hơn 30 loại cây hoa lan, kiểng lá, chuối, khóm, tre...
Trong đó, sản phẩm lan phi điệp nuôi cấy mô trở thành niềm tự hào của cơ sở, khi cung cấp hàng chục nghìn cây giống cho thị trường, cộng đồng chơi lan khắp nơi đón nhận và được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao vào năm 2023.
Không dừng lại ở đó, vợ chồng trẻ tiếp tục nghiên cứu nhân giống thành công khóm MD2 bằng phương pháp Invitro. Nhờ thành công này, tháng 4/2024, cơ sở 5Q được công nhận sản xuất giống đầu dòng khóm MD2. Đến tháng 5/2024, Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát ra đời, với định hướng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, mở rộng chuỗi giá trị.
Chỉ trong thời gian ngắn, hợp tác xã đã sản xuất khoảng một triệu cây khóm giống cung cấp cho vùng trồng ở Tân Phước và nhiều tỉnh, thành khác trên cả nước. Gần đây, hợp tác xã đã nghiên cứu thành công nhân giống tre khổng lồ Dendrocalamus Giganteus. Đó là bước tiến quan trọng, khẳng định rằng nông nghiệp không chỉ là cây lúa, củ khoai mà còn có thể mở ra cả một thị trường cây giống đa dạng, chất lượng cao, phục vụ trong nước và hướng tới xuất khẩu.
Trao đổi với chúng tôi, anh Ngô Hùng Vũ, Phó Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát (xã An Thạnh Thủy, tỉnh Đồng Tháp) tâm sự: “Nhiều người vẫn nghĩ hợp tác xã chỉ là câu chuyện của những chú, những bác lớn tuổi làm theo phương pháp cũ. Chính vì vậy, anh đã tập hợp những bạn trẻ có kiến thức, có đam mê về nông nghiệp để cùng nhau thành lập hợp tác xã, góp phần phát triển kinh tế tập thể và nâng cao giá trị ngành nông nghiệp của địa phương”.
Thực tế, Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát hiện là nơi quy tụ nhiều kỹ sư trẻ trong các lĩnh vực nông học, bảo vệ thực vật, công nghệ thực phẩm. Mười thành viên của hợp tác xã đều là những bạn trẻ có trình độ chuyên môn, đã cùng nhau khởi nghiệp và đang từng bước khẳng định hiệu quả mô hình kinh tế tập thể.
Chị Vũ Thị Mỹ Linh, thành viên Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát chia sẻ: “Hoạt động của hợp tác xã diễn ra rất thuận lợi. Bởi, chúng tôi luôn cùng nhau phấn đấu, cùng nghiên cứu các loại cây mới, giống mới... Chính tinh thần đoàn kết ấy giúp chúng tôi ngày càng tự tin hơn trong sản xuất”.
Dù có xuất phát điểm khác nhau nhưng câu chuyện của những người trẻ ở Hợp tác xã khóm Tân Phước BMF và Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát đều cho thấy một điểm chung: Người trẻ có thể làm nông nghiệp theo cách mới, hiện đại, bài bản và đầy sáng tạo. Họ không ngại khó khăn, không ngại bắt đầu từ con số 0. Điều quan trọng hơn, thành công của họ không chỉ mang lại lợi ích cá nhân mà còn lan tỏa tới cộng đồng.
