Khóm Cầu Đúc “bén duyên” với Hỏa Lựu từ những năm 1930, được trồng dọc theo con sông Cái Lớn.
Với ưu điểm ngọt thanh, ít xơ, loại trái này nhanh chóng nức tiếng gần xa. Từ những vạt rẫy ít ỏi ban đầu, những cánh đồng khóm ngày càng nhân rộng lên đến hàng ngàn hecta, dường như cứ 10 nhà thì có đến 8 nhà trồng khóm.
Khóm được trồng vào đầu mùa mưa, sau một năm cây cho thu hoạch, mỗi năm 3 đợt trái. Vào mùa khóm nở rộ, khoảng cuối tháng 2 đến đầu tháng 4 âm lịch, cảnh quan nơi đây như một bức tranh bạt ngàn, tỏa thơm. Lợi thế sẵn có đó được người dân tận dụng để làm du lịch cộng đồng.
Với sản lượng khoảng 40.000 tấn/năm, khóm Cầu Đúc từ lâu không những là đặc sản mà còn được xem là loại cây chủ lực giúp phát triển kinh tế. Nhiều gia đình đã “biến hóa” các liếp khóm thành một hệ sinh thái đa dạng, nuôi thêm tôm cua dưới những con mương bao quanh liếp. Một số hộ còn bắt tay làm du lịch cộng đồng dựa trên tiềm năng sẵn có.
Sắm vai các hướng dẫn viên không chuyên, bà con sẽ hướng dẫn du khách trồng, chăm sóc, thu hoạch khóm như một nông dân thực thụ. Không chỉ thưởng thức trái khóm tươi, các món ăn chế biến từ khóm, giao lưu với người dân, du khách còn được tận tay bắt cua cá dưới mương. Sự nhiệt tình, đôn hậu của người dân nơi đây sẽ là điểm cộng xuyên suốt cho hành trình tham quan này.
Anh Huỳnh Đức Phong ngụ tại xã Hỏa Lựu cho biết: “Từ khi địa phương mở thêm mô hình du lịch cộng đồng, mình cũng có đầu tư cải tạo vườn khóm, nuôi thêm cá để du khách đến đây mình có thể đưa đi bơi xuồng, bắt cá, hái rau…”
Chị Huỳnh Ngọc Hà đến từ Khu vực 1, phường Vị Thanh, thành phố Cần Thơ chia sẻ: “Tôi rất thích nơi đây vì không khí mát mẻ, trong lành, có mấy liếp khóm nhìn vui tươi. Cứ dịp cuối tuần tôi hay đưa gia đình và bạn đến đây câu cá cho thoải mái”.
Không chỉ dừng lại ở thưởng thức trái tươi, người dân còn khéo léo tạo ra những sản phẩm độc đáo từ khóm giúp nâng cao giá trị nông sản. Là một người con của vùng này, chị Trần Thị Kim Hai, xã Hỏa Lựu luôn trăn trở về sự bấp bênh của loại trái được ví von là “trăm mắt quanh mình”. Chưa kịp mừng vì những năm giá cao, bà con lại lo vì những lần giá xuống thấp.
Vì thế, chị Kim Hai nghĩ phải tìm cách biến những trái khóm thành sản phẩm có giá trị hơn. Suy nghĩ ấy thôi thúc chị tìm tòi, học hỏi để cho ra đời những sản phẩm từ trái khóm.
Sau khi thành công với dưa chua củ hủ khóm, nước màu khóm, chị tiếp tục làm mứt khóm và bánh hoa mai nhân khóm. Ban đầu, chị Kim Hai chỉ bán cho bạn bè, người thân hoặc cho họ dùng thử, góp ý; tới hiện tại bánh hoa mai nhân khóm và các sản phẩm khác đều có đầu ra ổn.
Đặc biệt sau khi được cấp chứng nhận OCOP và chính quyền hỗ trợ, sản phẩm được tham gia trưng bày tại nhiều sự kiện trong và ngoài tỉnh, mở rộng thị trường tiêu thụ và người tiêu dùng cũng an tâm hơn khi sử dụng. Không chỉ sáng tạo các sản phẩm độc đáo, chị còn tích cực bán hàng trên mạng xã hội, mong góp được chút công sức để đặc sản quê nhà vươn xa.
Một sản phẩm độc đáo phải nhắc đến là củ hủ khóm, nguyên liệu tưởng chừng dân dã lại trở thành linh hồn của nhiều món ăn, đặc biệt là món bánh xèo củ hủ khóm - niềm tự hào trong ẩm thực của người dân nơi đây.
Củ hủ khóm thuộc dạng hiếm có khó tìm, là một phần rất nhỏ cỡ bằng nắm tay, được tách ra từ lõi non của bụi khóm hoặc chồi khóm, khi lấy phải đốn bỏ nguyên cả cây. Vì thế, nhiều du khách hay ví von đây là đặc sản xa xỉ. Củ có màu trắng, vị ngọt dịu, có thể chế biến các món ăn như xào, làm bánh xèo, làm dưa hoặc hầm thịt. Trong đó, đặc biệt nổi tiếng là bánh xèo nhân củ hủ khóm.
Khi thu hoạch xong củ tươi, bà con sẽ kết hợp với tôm, thịt, đậu xanh… gói ghém trong lớp bột vàng giòn để làm nên chiếc bánh xèo thơm phức. Bánh đòi hỏi sự khéo léo trong từng bước, từ xào nhân, nêm nếm gia vị đến canh lửa khi chiên, sao cho bánh chín từ từ, giòn rụm mà không bị cháy. Làm xong, dùng lớp rau sống cuốn ngoài vỏ bánh, gắp thêm ít nhân củ hủ khóm, tôm thịt rồi chấm nước mắm, vị chua đậm đà hòa lẫn vị béo bùi của nguyên liệu sẽ khiến thực khách không thể buông đũa...
Không chỉ đơn thuần là món ăn, bánh xèo củ hủ khóm còn là ký ức tuổi thơ, là bữa cơm sum vầy của nhiều gia đình vùng quê này. Và với du khách phương xa, còn là lời mời gọi đầy ngọt ngào của miền Tây sông nước, nơi ẩm thực luôn gắn với tình người.
