Lễ cúng cơm mới là tín ngưỡng truyền thống, ngày nay vẫn được bảo tồn, thể hiện sự coi trọng lúa gạo, nghề nông của đồng bào dân tộc Sán Dìu ở huyện Đồng Hỷ
Lễ cúng cơm mới là tín ngưỡng truyền thống, ngày nay vẫn được bảo tồn, thể hiện sự coi trọng lúa gạo, nghề nông của đồng bào dân tộc Sán Dìu ở huyện Đồng Hỷ

Lễ cơm mới của đồng bào Sán Dìu ở Đồng Hỷ

Khi lúa mùa chín, đồng bào dân tộc Sán Dìu ở huyện Đồng Hỷ (Thái Nguyên) khẩn trương thu hoạch, chọn ngày “lành” tổ chức Lễ cúng cơm mới. Lễ vật là cơm, bánh gói từ lúa mùa mới thu hoạch, thịt gà, thịt lợn thành kính dâng cúng tạ ơn trời đất, thần linh, thành hoàng, thần nông, tổ tiên phù hộ mùa màng bội thu. Là tín ngưỡng truyền thống được đồng bào bảo tồn, gắn kết dân tộc, làng xã.

Tín ngưỡng lâu đời

Tỉnh Thái Nguyên có hơn 50 dân tộc thiểu số, chiếm gần 30% dân số toàn tỉnh, hầu như dân tộc nào cũng có truyền thống, tập quán, tín ngưỡng riêng có của mình, tạo bản sắc đa dạng, phong phú, nhân văn trong cộng các dân tộc. Đồng bào dân tộc Sán Dìu sinh sống ở các huyện miền núi, vùng cao thuộc tỉnh Thái Nguyên, trên địa bàn huyện Đồng Hỷ hiện có gần 16 nghìn người.

Từ lâu đời và ngày nay kinh tế thị trường phát triển, hội nhập sâu rộng, nhưng đồng bào dân tộc Sán Dìu ở huyện Đồng Hỷ luôn bảo tồn, gìn giữ 4 tín ngưỡng nông nghiệp trong năm là: Lễ ra đồng (tháng Giêng); Lễ hạ điền (tháng 4 âm lịch); Lễ thượng điền (tháng 7 âm lịch); Lễ cơm mới (tháng 8, 9 âm lịch) và Lễ tổng kết tạ ơn (cuối năm). Điều này thể hiện tinh thần coi trọng nông nghiệp, dù có làm nghề gì thì lúa gạo luôn là “cái gốc”, “có thực mới vực được đạo”.

Hằng năm, người dân tộc Sán Dìu chọn những thửa lúa mùa chín sớm để thu hoạch, phơi khô xát lấy gạo, nấu cơm, gói bánh làm lễ cơm mới.

Hằng năm, người dân tộc Sán Dìu chọn những thửa lúa mùa chín sớm để thu hoạch, phơi khô xát lấy gạo, nấu cơm, gói bánh làm lễ cơm mới.

Hằng năm, vào khoảng cuối tháng 8, tháng 9 (âm lịch), lúa mùa bắt đầu chín vàng trên những cánh đồng, bà con dân tộc Sán Dìu tại các địa phương thuộc huyện Đồng Hỷ lại hối hả thu hoạch những “hạt ngọc trời” chín sớm nhất và chọn ngày “lành” để tổ chức lễ cơm mới.

Lễ cơm mới được đồng bào Sán Dìu tổ chức để trịnh trọng báo cáo kết quả sản xuất, tạ ơn thần linh, thành hoàng, tổ tiên phù hộ mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu; cầu mong phù hộ cho vụ sau mùa màng tốt tươi, bà con no ấm.

Ông Âu Đức Năm ở xóm Trại Gião, xã Nam Hòa chia sẻ: "Cơ chế thị trường, hội nhập ngày càng sâu rộng, nhưng người dân tộc Sán Dìu vẫn bảo tồn các nghi lễ trong năm, trong đó có lễ cơm mới".

Ông Âu Đức Năm ở xóm Trại Gião, xã Nam Hòa chia sẻ: "Cơ chế thị trường, hội nhập ngày càng sâu rộng, nhưng người dân tộc Sán Dìu vẫn bảo tồn các nghi lễ trong năm, trong đó có lễ cơm mới".

Ở mỗi xóm, cụm dân cư có đông người dân tộc Sán Dìu sinh sống sẽ có người phụ trách làm lễ, được gọi là Thủ từ hoặc Trưởng nhang. Lúa mùa bắt đầu chín, Thủ từ sẽ lựa chọn ngày “lành” và phù hợp với điều kiện sinh hoạt của người dân để tổ chức lễ cúng cơm mới của xóm.

Người dân chọn thu hoạch lúa ở thửa ruộng chín sớm nhất, phơi khô đem xát lấy gạo, nấu thật đầy nồi, gói bánh cùng với thịt gà, thịt lợn làm các mâm lễ dâng lên những vị thần ngoài đình, chùa của xóm mình. Sau đó, các hộ mới tổ chức lễ cúng cơm mới tại gia đình mình.

Xã Tân Lợi có 8 xóm thì 7 xóm có đông người dân tộc Sán Dìu sinh sống, riêng xóm Bảo Nang có 900 nhân khẩu thì chỉ có 12 người dân tộc Sán Dìu, nhưng bà con vẫn tổ chức lễ cúng cơm mới tại đình.

Các hộ trong cộng đồng dân cư cùng nhau trịnh trọng sắp lễ cơm mới.

Các hộ trong cộng đồng dân cư cùng nhau trịnh trọng sắp lễ cơm mới.

Xóm Trại Gião, xã Nam Hòa có 196/197 hộ dân là người dân tộc Sán Dìu với hơn 800 nhân khẩu, diện tích đình nhỏ hẹp nên xóm chia số hộ thành 8 tổ dân cư, mỗi tổ phụ trách từng lễ cúng trong năm. Tổ phụ trách lễ cúng cơm mới năm nay, trước ngày lễ, ngoài gạo mới thu hoạch, các hộ dân đóng góp để cùng nhau làm 5 mâm lễ và cỗ liên hoan.

Ông Âu Đức Năm ở xóm Trại Gião chia sẻ: “Bà con Sán Dìu quan niệm Lễ cơm mới là tín ngưỡng linh thiêng, lễ trọng trong năm nên từ ngày hôm trước đã lau dọn miếu thờ thành hoàng bản thổ, thờ danh tướng Dương Tự Minh và chuẩn bị bếp núc để hôm sau chế biến lễ vật được tươm tất, chu đáo”.

Ngày lễ cơm mới, mỗi hộ dân trong tổ cử đại diện tham gia hậu cần và phục vụ, phụ nữ đảm nhiệm bếp núc, nam giới phụ trách chuẩn bị các mâm lễ, phục vụ quá trình làm lễ ở đình và miếu của xóm. Sau khi làm lễ xong, người dân đưa các mâm lễ cúng về nhà văn hóa để cùng thụ lộc.

Xóm Trung Thần, xã Hóa Trung có 183 hộ, gần 800 nhân khẩu với 97% người dân tộc Sán Dìu được sáp nhập 2 xóm Cầu Mánh và xóm Trung Thần năm 2018. Hiện, Trung Thần là một xóm với 2 cụm dân cư Cầu Mánh và Trung Thần vẫn duy trì sinh hoạt tín ngưỡng tại 2 đình Cầu Mánh và Trung Thần như trước đây.

Lễ vật được dâng cúng tỏ lòng biết ơn thần linh, thành hoàng, tổ tiên phù hộ mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu

Lễ vật được dâng cúng tỏ lòng biết ơn thần linh, thành hoàng, tổ tiên phù hộ mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu

Đoàn kết cộng đồng

Ngày nay, lễ cơm mới không chỉ mang ý nghĩa dâng những “hạt ngọc” quý biết ơn thần linh, tổ tiên do bà con gieo cấy trong năm mà còn là điểm tựa tinh thần, thắt chặt tình đoàn kết trong đồng bào Sán Dìu với các dân tộc khác, đoàn kết làng xã, cùng nhau trao đổi kinh nghiệm sản xuất, xây dựng nông thôn mới.

Đồng bào dân tộc Sán Dìu gìn giữ truyền thống, đoàn kết, hộ trợ nhau để xây dựng cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.

Đồng bào dân tộc Sán Dìu gìn giữ truyền thống, đoàn kết, hộ trợ nhau để xây dựng cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tân Lợi Ngô Văn Chuyền, lễ cơm mới là nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng của bà con dân tộc Sán Dìu, thể hiện tinh thần đoàn kết trong đồng bào, hỗ trợ nhau phát triển kinh tế, chung tay xây dựng nông thôn mới, cuộc sống tốt đẹp hơn.

Xóm Trung Thần, xã Hóa Trung, có 183 hộ, đến nay chỉ còn 10 hộ nghèo và cận nghèo; xóm Trại Gião, xã Nam Hòa có 197 hộ dân thì đến nay chỉ còn 9 hộ nghèo và cận nghèo, tỷ lệ này chỉ chiếm khoảng 5% số hộ. Xã Nam Hòa có đông người dân tộc Sán Dìu nhất huyện Đồng Hỷ, đời sống kinh tế, tinh thần của bà con ngày càng được nâng lên rõ rệt, xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao vào năm 2023, sớm hơn một năm so với kế hoạch.

Đồng Hỷ có đông đồng bào Sán Dìu, hầu hết đường vào các xóm trên địa bàn huyện đều được bê-tông hóa thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội.

Đồng Hỷ có đông đồng bào Sán Dìu, hầu hết đường vào các xóm trên địa bàn huyện đều được bê-tông hóa thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội.

Lễ cơm của đồng bào dân tộc Sán Dìu đã hình thành từ bao đời, trải qua nhiều biến động về kinh tế, xã hội, chia tách, sáp nhập đơn vị hành chính, cơ chế thị trường, hội nhập sâu rộng, nhưng ngày nay văn hóa, tín ngưỡng này vẫn được đồng bào giữ gìn, bảo tồn, thể hiện ý nghĩa tốt đẹp, nhân văn từ bao đời.

Có thể bạn quan tâm

Đơn vị thi công tập trung máy móc nhân lực thi công đường động lực đoạn nối với quốc lộ 12 qua địa bàn bản Che Phai, phường Điện Biên Phủ.

Các dự án trọng điểm ở Điện Biên tăng tốc về đích

Chỉ còn hơn một tháng đến hạn cuối phải hoàn thành toàn bộ dự án trọng điểm tại tỉnh Điện Biên, những ngày này, cả hệ thống chính trị ở 4 phường, xã đang quyết liệt vào cuộc "gỡ" vướng mặt bằng; các đơn vị thi công thì huy động tổng lực nhân công, máy móc tăng tốc về đích...

Đến với Trường Mầm non và Tiểu học Tong Chiêng (thuộc Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Chiềng Sung), xã Mai Sơn, tỉnh Sơn La.

Du lịch từ thiện - Hành trình kết nối trái tim

Trong những năm gần đây, mô hình du lịch kết hợp hoạt động thiện nguyện ngày càng được nhiều du khách hưởng ứng. Không chỉ khám phá cảnh đẹp, tìm hiểu văn hóa, mà mỗi chuyến đi còn mang theo những món quà và sẻ chia đến với học sinh, người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Nhiều trường học ở Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong giờ ra chơi.

Mô hình trường học không điện thoại ở Thành phố Hồ Chí Minh

Trong thời đại số, điện thoại thông minh đã trở thành công cụ không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, việc sử dụng điện thoại trong môi trường học đường lại mang đến nhiều thách thức, như làm phân tâm học sinh, ảnh hưởng đến chất lượng học tập, thậm chí dẫn đến các vấn đề về sức khỏe tâm lý do lạm dụng mạng xã hội.

Cổng phía nam Thành nhà Hồ.

Về với di sản xứ Thanh

Là một trong năm di sản văn hóa thế giới của Việt Nam với kiến trúc đá độc nhất vô nhị Đông Nam Á và mang dáng dấp uy nghi của một kinh đô xưa, thế nhưng Thành nhà Hồ (nằm ở xã Vĩnh Long, Vĩnh Tiến, tỉnh Thanh Hóa) vẫn lặng lẽ, thâm trầm chìm trong dáng vẻ cô tịch như một bản hùng ca chưa có người đàn đúng điệu.

Các em học sinh nghèo, hiếu học ở xã Đắk Ơ và xã Bù Gia Mập được tặng xe đạp tiếp sức đến trường.

Nhiều hoạt động thiện nguyện hướng về vùng biên

Trong những ngày gần đây, nhiều hoạt động thiện nguyện đã diễn ra trên tuyến biên giới tỉnh Đồng Nai. Thông qua các hoạt động này đã góp phần chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào nghèo trong giai đoạn đói giáp hạt, cũng như giúp những đối tượng yếu thế vượt khó khăn.

Nhiều giống hoa hồng mới được lai tạo từ hoa hồng lửa của Làng hoa Sa Đéc được Viện Cây ăn quả miền nam giới thiệu tại hội thảo “Giới thiệu giống hoa hồng mới và quy trình kỹ thuật”.

Hành trình "hồi sinh" giống hoa hồng lửa Sa Đéc

Thương hiệu hoa hồng lửa đã gắn liền với Làng hoa Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp. Sau nhiều năm canh tác, giống hoa “biểu tượng của làng hoa” này đứng trước nguy cơ mai một do thoái hóa. Trước thực trạng đó, tỉnh đã chủ động phối hợp với các nhà khoa học, khởi động hành trình “giữ lửa” bản sắc làng hoa bằng công nghệ tiên tiến.

Công nhân ngành điện Thành phố Hồ Chí Minh tuyên truyền các biện pháp sử dụng điện an toàn cho người dân.

Cảnh báo các nguy cơ tai nạn điện tại các khu vực ngập nước

Ngày 8/11 vừa qua, tại địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh lại vừa có thêm một vụ tai nạn chết người liên quan đến điện giật xảy ra tại khu vực ngập nước khiến người dân không khỏi bất an. Từ thực tế này, các cơ quan chức năng, đơn vị quản lý cần tiếp tục có các giải pháp hướng dẫn, cảnh báo, phòng ngừa hiệu quả hơn nữa.

Các nghệ sĩ tham gia khối văn hóa-thể thao diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9. (Ảnh: nhandan.vn)

Văn hóa soi đường: Nâng cao quyền thụ hưởng văn hóa của nhân dân

Với sứ mệnh phụng sự nhân dân, hơn 80 năm qua, ngành văn hóa Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu to lớn trong bảo đảm và nâng cao quyền thụ hưởng văn hóa của nhân dân. Những kết quả đó khẳng định vị thế của văn hóa là nền tảng tinh thần, là mục tiêu, động lực và sức mạnh nội sinh quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững đất nước.

Quang cảnh mua bán cá tại chợ ma.

Đêm "chợ ma" mùa nước nổi

Những ngày này, “chợ ma” hay được gọi là chợ đêm Tha La phường Vĩnh Tế, tỉnh An Giang hoạt động náo nhiệt. Tuy là chợ “chồm hổm”, diện tích chưa được 500m2 nhưng nổi tiếng là nơi bán cá đồng, cá sông lớn nhất tỉnh trong mùa nước nổi.

Chuyên gia và lãnh đạo thành phố Cần Thơ tham quan mô hình trồng hành tím tại phường Vĩnh Châu.

Sản xuất hữu cơ, hướng đi mới cho người nông dân Cần Thơ

Mặc dù được xác định là ngành kinh tế chủ lực của thành phố Cần Thơ, nhưng cũng như nhiều địa phương trong khu vực, sản xuất nông nghiệp nơi đây đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là hàng rào kỹ thuật đối với nông sản nhập khẩu và yêu cầu ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ.