Kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025): Mặt trận “không đánh mà thắng"

Kỳ 2: Những con đường “không giống ai” của tình yêu đất nước

Khác với hầu hết các lực lượng cách mạng cùng tham gia chiến đấu giành lại hoà bình, độc lập cho dân tộc, những cán bộ làm công tác binh vận phải nhận về mình rất nhiều nguy hiểm, thiệt thòi, khi luôn phải sống “hai mặt”, che giấu thân phận thật sự của mình, trong khi tìm mọi cách để cảm hoá, vận động các đối tượng binh sĩ ngụy quyền trở về với chính nghĩa, với dân tộc…
Hai cán bộ của Ban Binh vận đặc khu Sài Gòn- Gia Định: Ông Lê Quang Đức (người ngồi) và ông Cao Đức Trường (người đứng).
Hai cán bộ của Ban Binh vận đặc khu Sài Gòn- Gia Định: Ông Lê Quang Đức (người ngồi) và ông Cao Đức Trường (người đứng).

Hy sinh cả mạng sống, danh dự vì tình yêu với quê hương, đất nước

“Khi tôi vận động, rồi giao nhiệm vụ cho họ, có đồng chí cơ sở cách mạng nhận nhiệm vụ chui vào hàng ngũ địch để hoạt động, hỏi lại tôi câu này: Bây giờ ông phân công thì tôi làm thôi, nhưng nếu tôi chết, nó đem lá cờ ba sọc úp lên hòm tôi thì ông tính sao? - Tôi nghe mà đau xé ruột, đành bảo với đồng chí đó: Cái đó là phải hy sinh đến giờ chót. Khi nào cách mạng thành công, các đồng chí sẽ giải oan cho ông, chứ biết làm sao giờ? Mình làm cách mạng là phải chịu đựng, chấp nhận sự hy sinh, kể cả mạng sống của mình, kể cả danh dự, tình cảm với quê hương, làng xóm, bà con dòng họ… Khổ vậy đó, nhưng mà làm cách mạng thì phải chấp nhận thôi”- ông Cao Đức Trường, nguyên cán bộ Ban Binh vận đặc khu Sài Gòn-Gia Định bồi hồi nhớ lại. 79 tuổi, người cán bộ lão thành ấy từng là cơ sở hợp pháp của lực lượng biệt động thành từ năm 1962. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, ông bị địch bắt và phải chịu cảnh lưu đày gần sáu năm trời ở “địa ngục trần gian” Côn Đảo. Nhưng, ông rất ít kể về mình. Trong suốt cuộc trò chuyện dài khi tôi tìm đến ông để hỏi về hoạt động binh vận những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ông nhắc rất nhiều về đồng đội. Trong ký ức vẫn rất sôi nổi của ông, những con người được cách mạng lựa chọn giao cho nhiệm vụ hết sức khó khăn là thực hiện công tác binh vận ấy, đã chấp nhận đối mặt hiểm nguy từng ngày, từng giờ.

“Lực lượng này là lực lượng đặc biệt, nhắm đến đối tượng là binh lính của chính quyền Sài Gòn. Có nhiều con đường, tùy theo thái độ và nhận thức, hoàn cảnh của từng đối tượng, có khi cán bộ binh vận tác động trực tiếp, nhưng cũng có khi vận động thông qua gia đình, bà con dòng họ, nhờ đường dây đó tác động rồi dần tìm cách thay đổi nhận thức của họ. Đối tượng vận động không chỉ là binh lính, mà còn cả viên chức-ngụy quyền”- ông Trường chia sẻ.

Những chiến công của người làm binh vận, bởi thế, không dễ để liệt kê, tính toán. Từ sự thay đổi trong nhận thức về tính chính nghĩa của cuộc chiến, về tình yêu đất nước, dân tộc, về khát khao độc lập, non sông liền một dải- được truyền thụ bởi những người cán bộ binh vận hết sức sáng tạo và nồng nàn yêu nước, đã khiến cho nhiều thành phần ngụy quân, ngụy quyền quyết định quay mũi súng, cống hiến, thậm chí hy sinh cho sự nghiệp cách mạng, hoặc âm thầm trở thành người cung cấp tin tức cho cách mạng, hay không chấp nhận bắn vào đồng bào mình… Rất nhiều trận đánh, nhờ binh vận, đã giúp hạn chế biết bao máu đổ.

Đêm 25 rạng ngày 26/1/1960, lực lượng vũ trang quân ta kết hợp lực lượng nội tuyến binh vận tiêu diệt căn cứ Tua Hai. Ảnh: Tư liệu

Đêm 25 rạng ngày 26/1/1960, lực lượng vũ trang quân ta kết hợp lực lượng nội tuyến binh vận tiêu diệt căn cứ Tua Hai. Ảnh: Tư liệu

Ngay khi vừa gặp mặt, ông Cao Đức Trường đã nói với tôi: “Con phải đi theo chú đến gặp người này, giờ nói về binh vận phải có ông ấy”. Người mà ông đưa tôi đến để cùng trò chuyện về hoạt động binh vận là cán bộ lão thành Lê Quang Đức, năm nay đã 95 tuổi, nguyên ủy viên Ban binh vận Đặc khu Sài Gòn-Gia Định. Tuy sức khỏe đã bị suy giảm nhiều, nhưng nhắc đến binh vận, ông Đức lập tức bảo người nhà dìu ra ngồi nói chuyện với chúng tôi, lắng nghe và tiếp lời những điều ông Trường chưa kịp nói rõ.

Bị địch bắt từ năm 1957, rồi bị đày ra Côn Đảo, đến khi mãn hạn tù năm 1973, trở về đất liền, nghỉ ngơi dưỡng bệnh một thời gian, ông Lê Quang Đức được tổ chức phân công làm Ủy viên Ban binh vận Đặc khu Sài Gòn-Gia Định cho tới giải phóng. Ông là người trực tiếp đi các tỉnh miền Tây Nam Bộ để xin cán bộ về bổ sung cho lực lượng binh vận tại Sài Gòn, bởi vậy, ông có điều kiện nắm và hiểu rõ hoạt động này không chỉ ở khu vực đô thị.

- Tiêu chí để các bác chọn cán bộ binh vận là như thế nào ạ?

- Đó là một câu hỏi khó. Nhưng tất nhiên là mình phải lựa chọn người tốt, rồi đào tạo. Hồi đó đi làm binh vận thì phải qua năm bước công tác (đã được tổ chức quy định): điều tra, nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục rồi tổ chức giao nhiệm vụ thử thách.

“Làm binh vận thì rất nguy hiểm vì hoạt động trong lòng địch. Bị lộ này, hiểu nhầm này, bên mình thì hiểu nhầm, bên kia thì bị phát hiện, thậm chí, bị chính đồng đội của mình nghi ngờ… Có người từng là cơ sở do tôi giác ngộ, khi đi chiến đấu toàn bắn lên trời, nhưng trong một trận đụng độ với quân ta, ông ấy bị trúng mảnh đạn, gãy chân. Và do những vướng mắc trong thủ tục công nhận, nên giờ ông ấy vẫn không được hưởng chế độ gì hết”- ông Cao Đức Trường kể. Nhưng ông khảng khái: “Đây cũng là một công việc của cách mạng. Mà công việc gì của cách mạng cũng nguy hiểm cả”.

Chính bởi nhận thức được mối đe dọa từ hoạt động binh vận của ta, nên trong lực lượng quân đội Sài Gòn đã phải hình thành một bộ phận làm công tác an ninh, phát hiện các nguy cơ để bảo vệ lực lượng. Cũng bởi vậy, nhiều cán bộ binh vận đã bị phát hiện, bị bắt, hoặc thủ tiêu, có người hy sinh mà vẫn bị mang tiếng oan là theo quân địch, phản bội Tổ quốc.

“Chuyện về binh vận, ở thành phố này, giờ rất ít người biết đến và nhắc đến”- ông Cao Đức Trường trầm ngâm hạ giọng, còn ông Lê Quang Đức thì gật đầu: Vậy đó.

Trên trái đất này, có nước nào tổ chức công tác binh vận khi chiến tranh xảy ra? Duy nhất chỉ có Việt Nam. Đây là sự sáng tạo lớn của Đảng, thật sự đặc sắc, mang ý nghĩa nhân đạo, nhân văn rất lớn".

Cán bộ lão thành cách mạng CAO ĐỨC TRƯỜNG

Binh vận hay Địch vận?

Ngay từ trước Cách mạng Tháng Tám, công tác binh vận đã là một nội dung được Đảng ta chú trọng, với mục tiêu giác ngộ những con người lầm lạc trong hàng ngũ địch quay về với dân tộc, với chính nghĩa, vừa làm suy yếu quân địch, vừa giảm máu xương người Việt, giảm hằn thù, chia rẽ.

Trong kháng chiến chống Mỹ, công tác này được cả quân đội và các đoàn thể chính trị các khu vực, địa phương vùng bị chiếm đóng tiến hành, với hai nhánh hoạt động có tên gọi là binh vận (một phương thức dân vận đặc biệt, với đối tượng là các thành phần Nguỵ quân, Nguỵ quyền) và binh-địch vận (thuộc quân đội).

Với diện tác động và lực lượng tham gia đông đảo, đa dạng hơn, công tác binh vận đã trở thành một mũi nhọn được đặc biệt phát huy, một nhiệm vụ huy động mọi nguồn lực của tất cả các thành phần cán bộ đoàn thể cách mạng tại các vùng bị chiếm đóng cùng tham gia, hợp sức. Ở nhiều nơi, nhiều lúc, binh vận đã trở thành phong trào của tất cả quần chúng nhân dân, tạo nên sức mạnh to lớn chặn đứng nhiều âm mưu, kế hoạch của chính quyền Sài Gòn, cho tới ngày toàn thắng, thu non sông về một mối!

Được thành lập vào tháng 10/1954, Ban Binh vận Xứ ủy Nam Bộ là cơ quan có nhiệm vụ triển khai thực thi nghị quyết binh vận nhằm thực hiện công-nông-binh liên hiệp đấu tranh thi hành Hiệp định Geneve. Khi Trung ương Cục miền Nam được thành lập ngày 27/3/1961, Ban Binh vận Xứ ủy được đổi thành Ban Binh vận Trung ương Cục.

Đến tháng 8/1975, sau khi hoàn thành sứ mệnh lịch sử, Ban Binh vận được giải thể, chỉ giữ lại một số cán bộ làm công tác tổng kết hoạt động.

“Đó là một sự tiếc nuối lớn, cũng là thiệt thòi không nhỏ cho những người làm công tác binh vận, khi cơ quan bị giải thể quá sớm, chưa kịp có nhiều ghi nhận, vinh danh xứng đáng”- ông Cao Đức Trường trầm ngâm- “nhưng chúng tôi luôn tự hào về những gì mình đã cống hiến cho cuộc kháng chiến, cho đất nước”.

Binh vận để nêu cao chánh nghĩa

Binh vận để khơi dậy lòng yêu nước, thương nòi.

Binh vận để bớt máu đổ, xương rơi.

Để ngọn cờ nhân nghĩa bừng sáng giữa tim người

Đời đời bất diệt!

(Một mũi tấn công - Cao Đức Trường)

***

Trong ca khúc Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người của nhạc sĩ Trần Kiết Tường có câu: “Hùng thiêng hơn núi sông dài là một niềm tin-Hồ Chí Minh”. Giữa lòng đô thị phù hoa thuở ấy, ngay trước những họng súng thù địch luôn sẵn sàng nhả đạn, những con người Việt Nam mang trong trái tim tình yêu đất nước cháy bỏng và một niềm tin lớn lao, son sắt với Đảng, với Bác Hồ, đã sẵn sàng buông bỏ những bình yên thường nhật để cống hiến cuộc đời, sẵn sàng hy sinh cả tính mạng và danh dự cho mục tiêu cao cả: hòa bình, thống nhất đất nước. Cách họ đã sống, chiến đấu cho lý tưởng, và hơn thế, những con đường họ đã sáng tạo nên để lan tỏa mạnh mẽ tình yêu Tổ quốc, yêu chính nghĩa, yêu dân tộc sẽ mãi là những tượng đài bất tử, là bài học sâu sắc muôn đời cho hậu thế!

Thông tri số 20/TT/75 ngày 15/8/1975 của Trung ương Cục, đánh giá: “Trong cuộc chống Mỹ cứu nước, đặc biệt là qua các bước nhảy vọt của cách mạng miền Nam, công tác binh vận đã góp phần quan trọng vào thắng lợi chung, xứng đáng với nhiệm vụ chiến lược mà Đảng đã giao… thành quả công tác binh vận trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mãi mãi là điểm son trong lịch sử giữ nước của dân tộc, đã kế thừa và phát huy sự nghiệp cao cả của ông cha “lấy nhân nghĩa thắng hung tàn- lấy chí nhân thay cường bạo” trong thời đại Hồ Chí Minh”.

(Còn nữa)

Kỳ 1: "Mũi tiến công thứ sáu" trong mùa Xuân 1975

Có thể bạn quan tâm

Chương trình văn nghệ Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh tại Quảng trường Ba Đình sáng 2/9/2025.

Vinh quang mãi mãi thuộc về Nhân dân!

Đó là câu cuối trong bài diễn văn súc tích, ý nghĩa của Tổng Bí thư Tô Lâm trên Quảng trường Ba Đình lịch sử tại Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 vừa qua. Cũng tại nơi đây, lời Quốc ca vang lên cùng những hình ảnh cờ hoa, những gương mặt ngời lên rạng rỡ của vạn người sẽ mãi mãi ghi vào tâm khảm nhân dân.

Nhà báo Hồng Châu, tức Thép Mới (bên phải) và nhà báo Cao Kim, tức Kim Toàn - hai nhà báo của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam từng bí mật hoạt động báo chí tại Sài Gòn - Gia Định trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968.

Nhà báo Kim Toàn - Người truyền cảm hứng

Câu chuyện bắt đầu từ giữa năm 2024, khi Bảo tàng Báo chí Việt Nam “nhận lệnh” của lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam, chính thức khởi động việc xây dựng kế hoạch hoạt động cho năm 2025 - một năm đặc biệt vì có rất nhiều ngày lễ lớn trọng đại của đất nước.

Cổng đình Phú Gia.

Làng Chăm nghìn tuổi giữa đất Hà thành

Chuyện mà tôi đang kể là về vùng đất Phú Gia, một ngôi làng đặc biệt. Làng nằm cách trung tâm Hà Nội hơn mười cây số về phía tây bắc. Phú Gia xưa tên Nôm là làng Gạ, tục gọi làng Già rồi Bà Già hương; đến thời Minh Mạng là tổng Phú Gia, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, trấn Sơn Tây.

Trung tâm huyện Đạ Huoai, nơi có nhiều người dân Huế lập cư.

Một vùng quê Huế trên đất nam Tây Nguyên

Trong rất nhiều chương trình di dân sau ngày thống nhất đất nước, có câu chuyện về một vùng quê mới của người xứ Huế, được lập ra từ gần nửa thế kỷ trước. Vùng quê ấy xưa gọi là khu kinh tế mới Hương Lâm, nay thuộc xã Đạ Lây, huyện Đạ Huoai-vùng đất phía nam Lâm Đồng…

Sau khi ném bom dinh Độc Lập, phi công Nguyễn Thành Trung đã lái máy bay F5E hạ cánh an toàn xuống sân bay Phước Long. Ảnh tư liệu

Mặt trận “không đánh mà thắng"

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: Đánh mà thắng địch là giỏi, không đánh mà thắng càng giỏi hơn. Không đánh mà thắng là nhờ địch vận. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, truyền thống "tâm công" (đánh vào lòng người) của các bậc tiền nhân đã được Đảng Lao động Việt Nam phát triển lên một tầm cao mới và được quân và dân ta sử dụng như một thứ vũ khí sắc bén để tạo nên sức mạnh tổng hợp, áp đảo, đập tan mọi sự kháng cự của kẻ địch.

Cựu chiến binh Nguyễn Đình Quốc kể về những năm tháng gian lao nhưng vô cùng anh dũng. Ảnh: LƯU XA

Những người kể chuyện hòa bình

Không chỉ kiên cường trong chiến đấu, nhóm cựu chiến binh bị địch bắt tù đày, trở về đời thường vẫn mang tinh thần bất khuất của người lính, không ngại gian khó. Các ông dày công xây dựng Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, biến nơi đây thành “địa chỉ đỏ” tri ân các đồng đội đã ngã xuống, đồng thời lan tỏa lòng yêu nước và giá trị của hòa bình cho các thế hệ sau.
Lớp học mầm non ở buôn Ka Ming. (Ảnh: Uông Thái Biểu)

Đất giàu, đất học Ka Ming

Ngày trước buôn Ka Ming thuộc xã Gung Ré, nay là một trong những khu phố của thị trấn Di Linh (huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng). Với 100% dân số là đồng bào dân tộc Cơ Ho thuộc nhánh Srê, buôn làng này thật sự là một vùng đất lành, đất giàu và đặc biệt là đất học nổi tiếng trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên.
Các chiến sĩ lữ đoàn 162 gói bánh chưng chuẩn bị đón Tết.

Đón xuân trên chiến hạm

Đón giao thừa trên chiến hạm không rượu, bia thuốc lá, hồi còi tàu thay cho pháo, nhưng lại có những điều đặc biệt khác mà ít người có thể hình dung ra được…
Làng Nubian trên đảo Elephantine.

Ngôi làng cổ huyền bí giữa dòng sông Nile

Nằm ở phía nam Ai Cập, cách thủ đô Cairo khoảng 800 km, thành phố Aswan bên bờ sông Nile là cửa ngõ của Ai Cập xuống phía nam châu Phi. Đây là nơi sinh sống của người Nubian, một nhóm bộ tộc di cư, đến từ miền bắc Sudan. Điều đó giải thích tại sao họ có tông màu da sẫm hơn người Ai Cập.
Ông Quang Văn Thu (thứ bảy, từ trái sang) và người dân phối hợp tuần tra đường biên, cột mốc cùng chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ (huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An). Ảnh: NGUYỄN ĐẠO

"Cột mốc sống" nơi biên cương xanh thẳm

Nước ta có 4.510 km đường biên giới đất liền trải dài từ bắc tới nam. Chủ quyền quốc gia được xác lập, gìn giữ từ những cột mốc đánh dấu tọa độ và từ chính những bước chân lặng thầm bền bỉ không kể ngày - đêm, mưa - nắng của những người lính biên phòng cùng hàng hàng lớp lớp người dân tình nguyện trở thành những "cột mốc sống".
Đoàn thực hiện nghi lễ chào cờ tại đảo Cồn Cỏ. Nguồn: ĐI ĐỂ HIỂU

Hành trình của lòng tự hào và biết ơn

Bùi Thiên Phú, cậu bé 10 tuổi ở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh vừa có chuyến đi đầu tiên cùng ông ngoại về miền đất lửa Quảng Trị, nơi hơn 50 năm trước ông của cậu từng chiến đấu. Đứng trên cầu Bến Tắt bắc qua vĩ tuyến 17 lịch sử - nơi từng là ranh giới tạm thời chia cắt đất nước, Phú nhìn theo hướng tay ông ngoại chỉ và nghe ông kể: "Ngày ấy, đơn vị ông đóng quân ngay phía bên trái cầu, làm nhiệm vụ bảo đảm thông tin liên lạc thông suốt"...
Thị trấn Thanh Chương hôm nay. Ảnh: Lê Anh Dũng

Thanh Chương - Miền văn hùng võ lược

Nếu kể đến một vùng quê địa linh nhân kiệt, kiên cường cách mạng và hiếu học, không thể không nói đến Xứ Nghệ. Nói đến Xứ Nghệ, có lẽ không thể không nói đến Thanh Chương.
Nạo vét, khơi thông dòng chảy sông Lừ (Hà Nội). Ảnh: HẢI MIÊN

Kỳ 2: "Cắt ngọn" hay "cải tạo gốc"?

Mặc dù số liệu ghi nhận các trường hợp xả thải sai quy định bị phát hiện, mức độ xử phạt vi phạm ngày càng tăng trong những năm gần đây, nhưng tình trạng ô nhiễm các dòng sông vẫn không được cải thiện đáng kể. Cùng với nỗ lực xử lý "phần ngọn", đã có những mô hình cải tạo "từ gốc" được triển khai.
Không gian hồ sinh thái Na Hang mang một mầu xanh huyền bí.

Vùng thẫm xanh tuyệt sắc

Đặt chân đến bến tàu lòng hồ sinh thái Na Hang (Tuyên Quang), choán ngợp trong tôi là cảm giác yên bình giữa một vùng trong xanh, thấm đến cả năm giác quan. Nơi đây, mỗi người được thảnh thơi thả mình theo tiếng sóng nước, tiếng gió vi vu quyện hòa những âm thanh kỳ diệu của thiên nhiên. Người Na Hang, Lâm Bình đã dựa vào những vẻ đẹp thiên nhiên ban tặng để làm du lịch, gìn giữ văn hóa và từng bước nâng cao đời sống tinh thần của mình.
Lễ đài Ba Đình đầu tiên bằng gỗ ván do KTS Nguyễn Văn Ninh thiết kế. Nguồn: Gia đình Kiến trúc sư Nguyễn Văn Ninh cung cấp.

Kỳ 2: “BÁC Ở THẾ NÀY LÀ QUÁ SANG TRỌNG” (Tiếp theo và hết)

Được sống những khoảnh khắc bên vị lãnh tụ kính yêu của toàn dân tộc, được thiết kế, xây dựng nơi ở và làm việc của Bác là những khoảnh khắc vàng của người kiến trúc sư mà không phải ai cũng vinh dự có được. Nhân cách và trí tuệ vĩ đại, lòng độ lượng, bao dung, nhân hậu, khiêm tốn và giản dị của Người mãi mãi tỏa sáng trong tâm hồn của Nguyễn Văn Ninh; luôn thức dậy trong lòng vị kiến trúc sư niềm khao khát sáng tạo và cống hiến cho dân, cho nước…

Bác Hồ chụp ảnh lưu niệm cùng nhóm thiết kế và thi công nhà sàn của Người. Nguồn: Gia đình cung cấp

Kỳ 1: "Chú lo cho bác một ngôi nhà sàn truyền thống…"

Người Việt Nam nào cũng từng lưu vào trái tim mình hình ảnh ngôi Nhà sàn trong Khu Di tích quốc gia đặc biệt Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch. Ngôi nhà sàn-nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và làm việc trong hơn một thập niên cho đến ngày Người mãi mãi về cõi vĩnh hằng đã trở thành một trong những biểu tượng thể hiện cốt cách thanh tao, cao quý của vị Cha già dân tộc. Người thiết kế và chỉ huy thi công nhà sàn là kiến trúc sư Nguyễn Văn Ninh, nhân vật trong câu chuyện mà tôi đang kể…
Bia di tích Trạm hậu cần hỏa tuyến Nà Tấu, sau hai lần chuyển địa điểm.

Tìm lại dấu tích con đường huyền thoại (★)

Nhiều tài liệu viết về Điện Biên Phủ của tác giả nước ngoài đều khẳng định rằng: Công tác bảo đảm hậu cần là một mặt trận hết sức nóng bỏng và quyết liệt với cả hai bên, bởi nó là cầu nối giữa hậu phương với tiền tuyến.
Lắng nghe những hồi ức của cụ Trần Xuất Chúng.

Tìm lại dấu tích con đường huyền thoại

Tròn 70 năm trước, một con đường tiếp vận chiến lược với những điều kiện "không tưởng" đã được những bộ óc thiên tài quân sự của quân đội ta vạch ra, huy động nguồn lực từ nhân dân để làm nên một chiến dịch hậu cần "không thể thực hiện được" như đánh giá của các chiến lược gia của quân đội viễn chinh Pháp. Con đường tiếp vận chiến lược đó đã tạo nên điều kiện quan trọng nhất, cũng là sự bất ngờ lớn nhất, để bộ đội ta có thể chiến đấu và chiến thắng trên chiến trường lịch sử Điện Biên Phủ. Trong những ngày tháng 4 lịch sử này, khi thực hiện hành trình tìm lại những dấu tích của con đường huyền thoại năm xưa, chúng tôi được hiểu rõ hơn về một thời những người dân Việt Nam hào hùng ra trận, hiểu rõ hơn vì sao chúng ta chiến đấu và chiến thắng...
Mốc số 0 cực tây là điểm đến thu hút khách du lịch.

Những người lính viết tiếp huyền thoại nơi cực tây Tổ quốc

Chuyến trở lại Tây Bắc tuần trước, tình cờ tôi gặp lại hai sĩ quan ở Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Điện Biên, cả hai anh đều từng là Đồn trưởng Đồn Biên phòng A Pa Chải- đồn xa nhất ở cực tây Việt Nam, Đại tá Nguyễn Đức Thắng nay là Trưởng phòng Trinh sát và Trung tá Đặng Tuấn, nay là Chánh Văn phòng Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh. Gần hai mươi năm gắn bó với Tây Bắc, đã đi rất nhiều nơi, gặp gỡ và thân thiết với nhiều bạn bè lính biên, nhưng không hiểu sao cực tây Việt Nam luôn thao thức trong tôi như một nơi chốn "thuộc về".
Với sự cần cù, người dân đã khiến đá trổ xanh. Ảnh: Giang Toan

Khúc tráng ca xứ đá

Đã nhiều lần đến "xứ đá" Hà Giang, song mỗi lần trở lại trong tôi luôn ngập đầy cảm xúc và sự nể phục sức sống mãnh liệt của người dân trước thiên nhiên khắc nghiệt. Nơi đây, đá giăng tứ bề, đá thành rừng thử thách bước chân con người. Cuộc sống vất vả đủ đường nhưng người dân vẫn vươn lên, bám bản, khiến đá nở hoa.
Tác giả bên Bia tưởng niệm Di tích cuộc võ trang vượt ngục ngày 12/12/1952.

Kỳ IV: Ngút trời linh khí (Tiếp theo và hết)

Nơi này là vùng đất thiêng. Mỗi hòn đá cành cây, mỗi đợt sóng dâng trào biển khơi hay sẫm mầu núi biếc Côn Đảo đều có thể kể một câu chuyện về những thời, những người đã qua. Từng tấc đất trên đảo nhỏ giữa trùng khơi đều lưu những dấu tích của lòng uất hận và ý chí ngoan cường của những người Việt vì đại nghĩa Tổ quốc mà có thể hiến dâng cả thân xác vô cùng quý giá của mình.
Nhà Công quán Côn Đảo, nơi nhà soạn nhạc Charles Camille Saint Saens viết chương cuối của vở nhạc kịch "Hoàng hậu Fredegonde".

Kỳ III: Âm nhạc và ngục tù

"Hoàng hậu Fredegonde" là một vở nhạc kịch bất hủ của nhà soạn nhạc thiên tài người Pháp Charles Camille Saint Saens (1835-1921). Ông là một nhạc sĩ thuộc trường phái lãng mạn. Tên tuổi của ông được xếp vào những nghệ sĩ hàng đầu châu Âu theo người đương thời đánh giá và ông là Viện sĩ Viện Hàn lâm Pháp quốc. Vở nhạc kịch và nhà soạn nhạc của quốc gia xa xôi ấy thì có liên quan gì đến Côn Đảo, nơi được mệnh danh là "địa ngục trần gian" giữa trùng khơi Việt Nam?
Chị Trang (bên phải) và chị Xiêm nỗ lực làm tranh cuốn giấy, vừa để kiếm thêm tiền trang trải chi phí, vừa để quên đi phần nào bệnh tật.

Thổi âm thầm những cơn gió mát

Mùa nắng nóng, có lúc cả bầu trời như cái chảo lửa khổng lồ khiến ngay cả những tán cây cũng teo tóp. Thế nhưng vì mưu sinh, không ít người lao động nghèo vẫn phải oằn mình ngoài đường phố Hà Nội, nhiều bệnh nhân chạy thận trú mình trong những căn phòng trọ vài mét vuông. Trong gian khó vẫn luôn có những bàn tay thiện nguyện trao yêu thương, cách con người đối đãi với nhau như cơn gió mát lành tiếp sức cho mỗi phận người.
Du khách tham quan Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ tại Mường Phăng.

Về Mường Phăng nhớ ghé Che Căn

Cái tên Mường Phăng, tỉnh Điện Biên đã đi vào lịch sử và suy nghĩ của nhiều người khi địa danh này là nơi đặt Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. Vậy nhưng, nếu đến Mường Phăng thì sẽ biết đến Che Căn. Hiện nay, Mường Phăng nỗ lực biến Che Căn trở thành địa điểm du lịch trọng điểm với lợi thế riêng có là Khu di tích Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ và cảnh quan thiên nhiên độc đáo tại nơi này…
Bé Kiều Oanh và bạn xem phim hoạt hình tại phòng trọ.

Mang yêu thương nâng đỡ yêu thương

Một căn nhà trọ đặc biệt vừa khánh thành tại chợ Tân Phú, phường Tân Phú, thành phố Thủ Đức (TP Hồ Chí Minh). "Đặc biệt" vì đây là "nhà trọ 0 đồng" dành cho các em nhỏ không may mắc phải căn bệnh hiểm nghèo.
Nghệ nhân K’Trời dạy các cháu học sinh chơi cồng chiêng.

Từ những cuộc trao truyền nhạc cụ dân tộc Mạ

Đồng bào dân tộc Mạ có hệ thống các loại nhạc cụ hết sức độc đáo, bao gồm bộ gõ, bộ dây và bộ hơi; trong đó có một số nhạc cụ chính như: đàn đá, cồng, chiêng, trống, khèn bầu sáu ống, sáo bầu ba lỗ, kèn môi, khèn sừng trâu, đàn ống tre… Ngoài ra, còn có một số nhạc cụ khác được chế tác từ chất liệu thiên nhiên theo sự sáng tạo ngẫu hứng của một số nghệ nhân.
Nhà dài, kiến trúc độc đáo và đặc sắc của người Ê Đê.

"Buôn trong phố" đã hồi sinh

Không gian đô thị hết sức đặc thù, với những buôn làng của cộng đồng người Ê Đê, được kiến tạo nên từ hàng trăm năm qua, nhưng "cơn lốc" đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ đã nhanh chóng đẩy những không gian văn hóa đặc biệt đó của TP Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) lùi xa, hoặc biến dạng một cách đáng kinh ngạc.

Già làng - nghệ nhân chỉnh chiêng người dân tộc Mạ.

Kỳ II : Trống cái giữa dàn chiêng

Tôi hỏi: “Thời bây giờ, vai trò của già làng còn thật sự quan trọng nữa không?”. Ông K’Điệp, một trí thức người Cơ Ho nói rằng: “Già làng nói - dân làng nghe; già làng hô - dân làng hưởng ứng; già làng làm - dân làng làm theo. Có nghĩa là vai trò của già làng vẫn rất quan trọng, nhất là trong việc hỗ trợ cấp ủy, chính quyền vận động quần chúng…”.