Về làng Hội An, thả hồn theo những ngõ xóm êm đềm như được trở về với ký ức.
Đó là chuyến đi lạc đường thú vị, nơi miền hạ lưu sông Trà Khúc. Ở đây, tôi còn bắt gặp một cây cầu có tên là cầu Hiền Lương và rồi đi loanh quanh mãi thì đến một ngôi làng mà người ở đây gọi là làng Hội An.
Hội An ư? Một mang máng lịch sử bỗng cuộn lên trong đầu về một địa danh cũng nằm bên sông, gần cửa biển. Cũng có thể nơi đây, ngày xưa, những người khai khẩn miền đất ven biển Trung Bộ cùng với những thương lái bán buôn đường biển cần có một bến đậu thuyền để lấy nước ngọt, mua gạo rau cho những chuyến đi dài ngày trên biển... Theo đó tên làng Hội An ra đời.
Nhưng làng Hội An đã mất đi cơ hội trở thành một bến cảng và nhường cái quyền sầm uất đó cho Hội An (Quảng Nam). Và theo đó, chúng ta còn có một ngôi làng cùng tên mà không mấy người biết tới, ngay cả những người làm báo ở thành phố Quảng Ngãi, khi tôi nhắc đến tên làng Hội An bên bờ sông Phước Giang mà họ cũng “ôi, a” nửa tin, nửa ngờ.
Làng Hội An được bao quanh bởi dòng sông Phước Giang. Sông Phước Giang lấy nước từ sông Phú Thọ, sông Phú Thọ lấy nước từ sông Trà Khúc. Và còn một con sông nữa không có tên riêng, lấy nước từ sông Phước Giang chảy quanh co ra đầm phá, dẫn ra sông Phú Thọ.
Chẳng biết sông nào chảy vào sông nào nhưng những dòng nước đẩy đùa cồn đất có tên là Hội An thành một ngôi làng biệt lập và người dân muốn đến hoặc đi ra khỏi làng phải có đò qua sông. Nay, có hai chiếc cầu bê-tông nằm trên trục chính cắt ngang qua làng, phần còn lại vẫn đi đò hoặc bắc cầu phao đi tạm.
Chính vì cái thế không chung bờ rào, không cùng thửa đất với làng khác nên làng Hội An còn nhiều nét thanh bình hệt như buông bỏ cho thời gian trôi qua. Đó là một cụm cây dừa mọc lên từ một góc vườn hoang cây dại, thân cây dừa chen nhau như khẳng định cần và có một chỗ đứng ở đây.
Nhiều ngôi nhà trong thôn với vườn cau cho nắng xuyên qua. Một tiệm tạp hóa nhỏ của cụ già không biết bán cho ai, bán vào giờ nào nhưng trong một buổi chiều chỉ thấy có một bà cụ nữa ngồi bên một bà cụ chủ cửa hàng tạp hóa.
Ngoài kia là TP Quảng Ngãi, ngoài kia là phố cổ Thu Xà, ngoài kia là làng biển sầm uất nhưng họ chỉ cười và đáp, ở đây quen rồi.
Làng Hội An nghèo, không có ấn tượng gì cũng đúng, mà bảo rằng làng Hội An cho tôi được trở về với những hình ảnh trước đây tôi đã từng sống cũng không sai - một ngôi làng có nhiều ngôi nhà nhỏ, có nhiều cây tạp và lười nhác thâm canh nên cứ “thả” cau trong vườn. Nhưng đó là một ngôi làng sạch sẽ và đẹp thơ mộng trong nắng chiều.
