Một tín hiệu tốt, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Theo Tổng cục Thống kê, trong năm tháng đầu năm 2024, dòng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam đã có nhiều tín hiệu tích cực khi thu hút được 11,07 tỷ USD, bao gồm cả vốn đăng ký cấp mới, vốn điều chỉnh và vốn góp mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài, tăng 2% so cùng kỳ năm 2023. Cụ thể, vốn đăng ký mới có 1.227 dự án, tăng 27,5% so cùng kỳ năm trước, với tổng vốn đăng ký đạt gần 7,94 tỷ USD, tăng 50,8% so cùng kỳ năm ngoái.
Đánh giá về dòng vốn này, ông Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài nhận định, điểm nhấn với dòng vốn FDI vào Việt Nam trong năm tháng đầu năm nay là đầu tư FDI mới vẫn duy trì ở mức cao so cùng kỳ năm trước cả về số dự án và vốn đăng ký đầu tư. Điều này cho thấy, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn đang quan tâm đến môi trường đầu tư Việt Nam - điểm đến đầu tư hấp dẫn. Đặc biệt, tổng vốn FDI thực hiện trong năm tháng đầu năm ước đạt 8,25 tỷ USD. Đây chính là "thước đo" quan trọng, chứng minh hiệu quả dòng vốn FDI đã đi vào nền kinh tế.
Bên cạnh những nỗ lực trong thu hút đầu tư FDI của Việt Nam, đang có một làn sóng đầu tư FDI mới vào Việt Nam khi các yếu tố như: "cuộc chiến" kiểm soát công nghệ lõi, công nghệ chip, công nghệ của tương lai đang mở ra cơ hội cho Việt Nam trong thu hút FDI công nghệ cao từ Mỹ, châu Âu và các đối tác khác. Cụ thể, các nhà đầu tư FDI đã rót vốn vào Việt Nam với hàng loạt dự án quy mô hàng tỷ USD, như: Dự án tổ hợp công nghệ tế bào quang điện Jinko Solar Hải Hà (Quảng Ninh), vốn đăng ký đầu tư 1,5 tỷ USD; Dự án Ngân hàng Sumitomo Mitsui Banking mua cổ phần Ngân hàng VPBank trị giá 1,5 tỷ USD. Dự án Nhà máy công nghệ chính xác Fulian (Bắc Giang), vốn đầu tư 621 triệu USD…
Theo ông Nguyễn Văn Toàn, do chất lượng dòng vốn FDI vẫn là vấn đề cần được quan tâm nhất lúc này, cho nên đây có thể coi là một tín hiệu tốt, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển công nghiệp của Việt Nam. Việc thu hút FDI tập trung vào lĩnh vực này cũng giúp lan tỏa đến cộng đồng doanh nghiệp trong nước, tạo cơ hội cho Việt Nam phát triển nguồn lao động chất lượng cao liên quan đến công nghiệp. Đồng thời, sẽ góp phần hiện thực hóa mục tiêu trở thành nước có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, thuộc nhóm nước công nghiệp phát triển hành đầu khu vực châu Á theo tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII xác định.
Hiện thực hóa chủ trương lớn, mục tiêu xuyên suốt
Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia kinh tế, thực tế trước đây FDI tập trung vào lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo nhiều là do giá thuê đất và chính sách "trải thảm đỏ" thu hút đầu tư của Việt Nam, như: Chính sách xuất nhập khẩu cởi mở, lao động giá rẻ, quản lý môi trường chưa chặt chẽ… Nhưng hiện mọi thứ đã thay đổi, thu hút FDI vào lĩnh vực này cần có những yêu cầu cao hơn, đòi hỏi sẽ phải tạo cơ hội cho doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn và tạo ra giá trị gia tăng nhiều hơn trong chuỗi giá trị.
Do đó, theo ông Toàn, bên cạnh số lượng dự án đầu tư, đã đến lúc Việt Nam cần chú ý nhiều hơn đến chất lượng dự án đầu tư, hướng đến thu hút được những dự án có chất lượng cao. Và thường trực câu hỏi, dự án đó có mang lại giá trị gia tăng cho Việt Nam hay không?
Về vấn đề nâng cao chất lượng dòng vốn FDI, ông Nguyễn Văn Toàn khẳng định, hơn 35 năm thu hút dòng vốn FDI, Việt Nam đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm. Việt Nam được coi là điểm đến hấp dẫn của các tập đoàn hàng đầu thế giới, với các dự án FDI chất lượng cao, có sức lan tỏa và đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế. Việt Nam cũng ban hành nhiều văn bản về thu hút đầu tư nước ngoài, trong đó nổi bật là Nghị quyết số 50-NQ/TW về thu hút dòng vốn FDI có chất lượng cao.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Toàn cũng thẳng thắn chỉ rõ, đến nay chúng ta mới chỉ thu hút được vài doanh nghiệp bán dẫn đầu tư vào Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, với quy mô đầu tư còn hạn chế, chỉ từ vài trăm triệu đến vài tỷ USD. Để đạt được mục tiêu thu hút dòng vốn FDI có chất lượng, bên cạnh các chính sách của Chính phủ, các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần có đủ năng lực, điều kiện, công nghệ, năng lực quản lý để hợp tác với doanh nghiệp FDI trong việc làm phụ trợ, hoặc tham gia chuỗi cung ứng của họ.
Chia sẻ quan điểm này, ở một góc nhìn khác, ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Ngành Công nghiệp Hỗ trợ Hà Nội (HANSIBA) cũng cho rằng, để thành công với làn sóng FDI mới, Việt Nam cần tận dụng tốt hơn cơ hội, tạo bước ngoặt cả về lượng và chất trong thu hút đầu tư FDI. Nếu Việt Nam kịp thời chuyển hướng trong đào tạo nguồn nhân lực, và chính bản thân doanh nghiệp Việt Nam phải tự trưởng thành, tự khẳng định để tự tin "bắt tay" với doanh nghiệp FDI chất lượng cao thì năm 2024 và các năm tiếp theo sẽ thu hút được làn sóng đầu tư lĩnh vực công nghệ cao vào Việt Nam.
