Những phát ngôn “dậy sóng”
Một trong những cái tên có thể thu hút hàng trăm nghìn người hâm mộ mỗi khi có động thái trên mạng xã hội (MXH) là nam ca sĩ J97 (tên thật là Trịnh Trần Phương Tuấn), vài năm gần đây được khán giả biết đến với nghệ danh Jack. Sức hút của anh trên MXH là không thể phủ nhận. Vậy nhưng, có thể nói, Jack là một trong những nghệ sĩ nổi tiếng và cũng nhiều tai tiếng nhất V-pop trong khoảng hơn một năm trở lại đây. Khi scandal giữa Jack và cộng sự cũ bùng lên thời điểm cuối năm 2019, công chúng thường xuyên thấy anh kể lể mình bị “bóc lột”, bị “cướp” chất xám, cũng có lúc đanh thép khẳng định bản thân đang được pháp luật bảo vệ… Vì những phát ngôn này mà Jack luôn là “nạn nhân” hiền lành và đáng thương trong mắt một bộ phận người hâm mộ. Họ lập ra những nhóm, hội nhằm mục đích “đòi công lý” cho thần tượng. Họ “đấu tố”, mạt sát bất cứ ai đụng chạm tới thần tượng của mình.Cách đây không lâu, nghệ sĩ trẻ này lại khiến dân mạng “sốc” với hành động giơ ngón tay giữa trên MXH kèm dòng trạng thái mang tính “hăm dọa”. Đây là hành động khá phản cảm đối với một nghệ sĩ. Hành động của Jack ngay lập tức được chia sẻ rầm rộ, tạo hiệu ứng hai chiều và những tranh cãi tưởng như không có hồi kết. Đáng buồn là những fan “ruột” của Jack vẫn ra sức bảo vệ thần tượng, họ cho rằng đây là thái độ hết sức bình thường đối với… nghệ sĩ rap!
Một nghệ sĩ khác gần đây cũng nhận về nhiều chỉ trích từ cộng đồng mạng do phát ngôn thiếu suy nghĩ là ViruSs. Xuất thân là một “game thủ” chuyên nghiệp từng chinh chiến cho rất nhiều đội tuyển mạnh như Hanoi Dragon, Cyzone... Sau khi từ bỏ sự nghiệp “game thủ”, ViruSs theo đuổi niềm đam mê với công việc streamer và caster (bình luận viên) các trận đấu của Liên minh huyền thoại. Sở hữu lượng fan không nhỏ, thế nên mỗi hành động hay phát ngôn của ViruSs có tầm ảnh hưởng đáng kể. Tiếc rằng thời gian qua, anh đã có không ít những phát ngôn xốc nổi, ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều khán giả, đặc biệt là những khán giả ở độ tuổi trung học. Lâu nay, ViruSs còn được biết đến là một đàn anh thân thiết với Jack. Mỗi khi Jack dính “lùm xùm”, tất nhiên ViruSs không thể khoanh tay đứng nhìn. Nhưng thay vì bảo vệ Jack bằng cách đưa ra bằng chứng thuyết phục, nam streamer này đã liên tục đăng những dòng trạng thái mang tính kích động khiến cộng đồng fan của Jack dậy sóng, hô hào nhau bảo vệ thần tượng.
Chưa dừng ở đó, gần đây ViruSs còn vướng nhiều tai tiếng bởi những phát ngôn không “lọt tai” số đông khi bày tỏ quan điểm về phụ nữ và tình yêu. Anh liên tục bị “ném đá” với những câu nói như: “Hình mẫu người yêu: giống bà ngoại. Vì tính mình giống ông ngoại, hơi gia trưởng. Mình nghĩ nó là đúng thì nó sẽ phải đúng”; “Giờ thì yêu đương với mình giống như ăn uống, phải có nhưng không đặt nặng”; “Mình là người lăng nhăng”;… Rõ ràng, những phát phát ngôn bất cẩn, những hành động không đẹp của nghệ sĩ, cộng hưởng bởi sự cổ vũ thiếu suy nghĩ của người hâm mộ khiến MXH trở nên xô bồ, lố lăng, làm ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của xã hội và danh xưng nghệ sĩ.
Đâu là giới hạn của tự do ngôn luận?
Ở một thị trường nổi tiếng khắc nghiệt như K-pop, những phát ngôn và hành động bất cẩn có thể khiến sự nghiệp của một nghệ sĩ rơi vào trạng thái nguy hiểm. Năm 2013, nam ca sĩ Onew của nhóm nhạc thần tượng SHINee đã phải hứng chịu nhiều lời chỉ trích khi giơ ngón tay giữa của mình ngay trước ống kính. Trước những ồn ào của công chúng, Công ty quản lý SM Entertainment đã chính thức lên tiếng. Không biện hộ cho nghệ sĩ, đại diện SM thẳng thắn phát biểu: “Cho dù lý do là gì thì đó cũng là một hành động không đẹp. Onew đang phải tự vấn lương tâm. Cậu ấy sẽ cẩn thận hơn trong tương lai”.
Có lẽ chưa bao giờ văn hóa ứng xử của người nổi tiếng trên MXH lại đáng báo động như hiện nay. Đã có không ít sao Việt “nức tiếng” gần xa vì thói… lộng ngôn, văng tục, chửi bậy, coi thường pháp luật trên MXH. Một số nghệ sĩ cho rằng, nếu không cần xây dựng hình ảnh để quảng cáo thì họ được phép… sống thật với cảm xúc và không làm màu. Nhưng thực tế là với ngay cả người bình thường, một lời đã nói ra khó mà gỡ lại, những câu bông đùa thiếu suy nghĩ hay những tuyên bố xấc xược trái với thuần phong mỹ tục, gây ảnh hưởng đến các hoạt động xã hội, gây hoang mang trong dư luận là lý do bạn sẽ phải chịu sự phán xét của cộng đồng.
Công chúng luôn mong mỏi ở họ, những nghệ sĩ, không chỉ tài năng, mà còn là sự tôn trọng các giá trị văn hóa, đạo đức. Bởi ở một góc độ nào đó họ là đại sứ của cái đẹp, là người sáng tạo và truyền tải giá trị chân - thiện - mỹ đến cộng đồng. Việc sử dụng MXH sao cho văn hóa nằm ở cách hành xử khôn khéo riêng của mỗi người.
