Chiêm nghiệm vô thường cùng mầu nước

Vượt qua gần 2.000 tác phẩm của gần 1.000 tác giả đến từ nhiều quốc gia, tác phẩm “Vô thường” của họa sĩ Nguyễn Toán (36 tuổi) đã giành giải thưởng cao nhất Best of show năm 2023 - giải thưởng mầu nước quốc tế do Watercolor Artist, một trong những tạp chí uy tín hàng đầu thế giới về mầu nước, tổ chức thường niên tại Mỹ. Nhân sự kiện này, phóng viên Thời Nay đã có dịp trò chuyện cùng tác giả Nguyễn Toán (ảnh dưới).
0:00 / 0:00
0:00
Chiêm nghiệm vô thường cùng mầu nước

PV: Tính biểu tượng và chiêm nghiệm là hai điểm cốt lõi không chỉ trong bức “Vô thường” và còn ở nhiều tác phẩm khác của họa sĩ. Nhưng thay vì chọn con đường siêu thực hay trừu tượng, cốt lõi ấy lại được họa sĩ lựa chọn tả cực chân thực theo chủ nghĩa hiện thực cổ điển. Xin họa sĩ chia sẻ thêm về lựa chọn này?

NT: Mọi thứ đều do cơ duyên. Tôi luôn muốn thay đổi và làm mới mình. Tôi muốn tác phẩm phải gợi ra một thế giới khác trong tâm tưởng người xem. Cũng vẫn là bút pháp vẽ thực nhưng lại không bị lệ thuộc vào thực. Hay nói một cách khác phong cách hiện thực tôi theo đuổi có thông điệp, có ý tưởng và câu chuyện trong tranh. Mà những thông điệp, những câu chuyện ấy chính là những trăn trở, sự chiêm nghiệm của tôi về cuộc sống.

PV: Liên quan nghệ thuật mầu nước, xin họa sĩ chia sẻ những khó khăn trong quá trình nắm bắt và thành thạo nghệ thuật tả thực bằng mầu nước. Vì sao họa sĩ lại lựa chọn thể hiện mầu nước nhưng tạo ra các tác phẩm gần giống như tranh sơn dầu. Điều này có ý nghĩa gì trong ý đồ nghệ thuật của họa sĩ? Và anh có thể cho biết thêm một vài điều nổi bật, riêng biệt và mức độ phức tạp trong kỹ thuật vẽ mầu nước so các chất liệu khác?

NT: Do đặc điểm của mầu nước là tính trong suốt và tính dẫn nên rất khó kiểm soát và khó sửa. Vì đã sai là không tẩy đi được nên phải làm phác thảo rất kỹ càng. Đặc biệt là vẽ mầu nước cổ điển, khó nhất là tạo ra sự tĩnh từ mầu nước. Tôi đến với mầu nước nhờ cái duyên. Thứ nhất là vì tôi học ngành mỹ thuật công nghiệp, thường xuyên phải sử dụng mầu nước để vẽ thâm diễn. Khi đó tôi rất thích thú với mầu nước nên chuyển thành sáng tác chuyên nghiệp luôn. Thứ hai, với tôi chất liệu chỉ là phương tiện vẽ bằng chất liệu gì cũng đều hay cả, miễn sao ta kiên trì nghiên cứu kỹ càng và có kết quả cuối cùng. Hôm nay, tôi có thể vẽ mầu nước nhưng nổi hứng lên tôi lại có thể vẽ mầu nước với phấn và chì. Theo cá nhân tôi, đặc điểm nổi bật của mầu nước chính là sự trong suốt, tính dẫn, sự khó kiểm soát nên tạo ra những hiệu ứng bất ngờ. Khi vẽ theo phong cách hiện thực thì đòi hỏi sự chính xác nhưng có những cách vẽ lại khai thác sự khó kiểm soát đó để tạo ra những hiệu ứng bất ngờ. Nói chung, có rất nhiều cách thể hiện với chất liệu này.

Chiêm nghiệm vô thường cùng mầu nước ảnh 1

Tác phẩm “Vô thường” giành giải thưởng uy tín. Ảnh: Nhân vật cung cấp

PV: Xin anh chia sẻ tương quan phát triển giữa tranh mầu nước ở Việt Nam với thế giới. Và nói riêng trong nước, liệu có phải tranh mầu nước đang bị “lép vế” hay đã chuyển mình mạnh mẽ hơn so thời kỳ trước? Cũng đề nghị anh đánh giá thêm về tiềm năng phát triển nghệ thuật tranh mầu nước so các chất liệu khác trong tương lai? Anh có gì chia sẻ gì với các họa sĩ trẻ có ý định dấn thân vào tranh mầu nước không?

NT: Rõ ràng song song sự phát triển của internet, chúng ta được tiếp xúc với nhiều nguồn kiến thức thì mầu nước đã có những chuyển mình mạnh mẽ hơn so thời kỳ trước. Tiêu biểu ở thời kỳ này phải được kể đến một số tên tuổi như họa sĩ Bùi Duy Khánh, người được coi là tiên phong của mầu nước hiện đại, tiếp sau đó là họa sĩ Nguyễn Ngọc Quân, họa sĩ Trương Văn Ngọc, họa sĩ Hồ Hưng, Bảo Huỳnh, Đoàn Quốc, Văn Lâm, Lương Bình…

Mầu nước Việt Nam hiện tại đã phần nào đó tiệm cận so mầu nước thế giới và ngang ngửa với mầu nước trong khu vực Đông Nam Á. Nhưng chân thành mà nói, nếu so một số nước có truyền thống vẽ mầu nước lâu đời như Trung Quốc, Anh, Mỹ, Pháp, Hà Lan, Italia thì vẫn còn chênh lệch tương đối. Như đã nói ở trên, các chất liệu cũng chỉ là phương tiện. Tôi nghĩ mầu nước cũng như các chất liệu khác sẽ đóng góp một vai trò quan trọng song hành.

Riêng về chia sẻ của tôi với các họa sĩ trẻ có ý định dấn thân vào tranh mầu nước, đó là hãy cứ theo đuổi đam mê của mình, làm việc chăm chỉ và hoạt động nghệ thuật nghiêm túc rồi sẽ gặt hái được những thành công.

PV: Xin chân thành cảm ơn những chia sẻ của họa sĩ!