Đáng lưu ý, giá nguyên liệu sản xuất phân bón như lưu huỳnh đối với phân NPK, amoniac dùng trong sản xuất DAP - một thành phần trong sản xuất urê tăng vọt. Tính riêng bảy tháng đầu năm 2021, giá lưu huỳnh tăng 233%, axit sunfuric tăng 232%, amoniac tăng 220%, quặng apatit tăng 7,7%. Ngoài ra, tình trạng thiếu container rỗng khiến giá cước vận tải tăng gần 5 lần.
Trong khi đó, do phân bón là mặt hàng thuộc diện bình ổn giá, nhưng việc bình ổn lại rất khó khăn khi nguyên nhân tăng giá chủ yếu là do giá nguyên liệu tăng. Chi phí sử dụng phân bón trong sản xuất lúa chiếm 22%, cây ăn trái, rau màu từ 20 - 30%. Vì vậy, giá phân bón tăng cao tác động lớn đến sản xuất nông nghiệp.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhận định, nhu cầu sử dụng các loại phân bón năm 2021 sẽ không tăng so năm 2020, khoảng hơn 10 triệu tấn, trong đó 70% là phân vô cơ, chủ yếu là NPK, urê. Tính riêng phân urê, hiện nhu cầu tập trung ở đồng bằng sông Cửu Long cho vụ ba, trong khi tình hình tiêu thụ ở các khu vực khác rất hạn chế. Nhu cầu tiêu thụ trong quý III ở mức thấp, do yếu tố mùa vụ, thị trường phân bón từ tháng 7 đến tháng 10 hằng năm là mùa thấp điểm.
Theo Hiệp hội Phân bón Việt Nam, nhu cầu urê trong nước đang giảm, tháng 6 là 257.000 tấn, tháng 7 giảm xuống 226.000 tấn, tháng 8 ước còn 159.000 tấn và tháng 9 - 10 có thể chỉ đạt 126.000 tấn/tháng.
Được biết, bốn nhà máy sản xuất urê trong nước đang hoạt động ổn định, nên nguồn cung dư thừa, nhất là so nhu cầu tại miền bắc. Dự phòng giảm áp lực bán hàng trong mùa vụ thấp điểm quý III/2021, kể từ tháng 8/2021, một số nhà sản xuất trong nước có động thái chào bán xuất khẩu (XK) với số lượng lớn. Trong khi đó, tháng 7 và tháng 8, nguồn cung từ nhập khẩu (NK) tiếp tục đều đặn về Việt Nam. Ước tính, lượng urê NK trong tháng 8 khoảng 70.000 tấn, lũy kế tám tháng đầu năm 2021 đạt 308.000 tấn. Trong cùng khoảng thời gian, khối lượng XK ước đạt 265.000 tấn.
Cân đối nhu cầu urê cả nước thì lượng tồn kho đến cuối tháng 9 khoảng 280.000 tấn, sẽ tăng 80.000 tấn so cuối tháng 8. Nếu không có giải pháp giải quyết đầu ra, tình hình tồn kho urê sẽ gia tăng, có thể lên đến 461.000 tấn vào cuối năm 2021, gấp đôi cùng kỳ năm 2020.
Phân bón có vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, nhưng việc chiếm gần một nửa chi phí vật tư trong bối cảnh giá tăng cao và thị trường bước vào mùa thấp điểm có thể khiến mặt hàng này dư cung trong thời gian tới.
