Hơn một năm trước, công ty tài chính (CTTC) HD SAISON công bố chương trình cho công nhân vay tiêu dùng với LS (16-18%/năm) bằng phân nửa LS thị trường (khoảng 36-40%/năm). Đây là mức LS gần như không có “cửa” sinh lời ở thời điểm đó vì nếu cộng tất cả chi phí đầu vào, chi phí quản lý vận hành gói cho vay, rủi ro… thì có khi đã tương đương mức 16-18%/năm. Khi triển khai chương trình, một lãnh đạo cấp cao của HD SAISON đã nói với cộng sự của mình rằng phải “nghĩ lớn, nghĩ đến cộng đồng”. Và đến thời điểm này, HD SAISON đã phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và các liên đoàn địa phương triển khai thành công rất nhiều gói vay. Cập nhật tại một chương trình cho vay gần nhất thì đã có những công nhân vay được với LS chỉ 12%/năm từ công ty tài chính này.
Thực tế này cho thấy, việc giảm LS vay tiêu dùng là khả thi, dù rất nhiều thách thức. Có một chi tiết đáng chú ý, HD SAISON không phải là CTTC công bố rầm rộ các hoạt động “số hóa” hay “online hóa” trong hoạt động cho vay của mình và luôn bộc lộ sự thận trọng trong các hoạt động thẩm định. Điều này đồng nghĩa với việc công nghệ dù có nhiều lợi ích, nhưng không phải yếu tố tiên quyết trong những nước đi táo bạo. Về nguyên tắc, việc giảm LS cũng như giảm giá bán, tức là biên lợi nhuận giảm, hoặc lợi nhuận/gói vay giảm, sẽ phải được bù đắp bởi số lượng gói vay lớn, đồng thời giảm rủi ro trên mỗi gói vay. Trường hợp của HD SAISON khi tiếp cận với công nhân thì có khả năng tạo ra gói vay lớn, nhưng giảm rủi ro tất nhiên cần sự phối hợp với phía Tổng Liên đoàn Lao động và các Liên đoàn địa phương. Nhưng một bài toán khó cần giải là việc phối hợp giữa các bên, vì đây là một cách làm mới.
Có thể nói, chương trình của HD SAISON là một tín hiệu quan trọng để kéo LS cho vay tiêu dùng về một ngưỡng phù hợp, đồng thời có thể thay đổi luôn cả tính chất, lợi thế cạnh tranh trong ngành. Nếu mặt bằng LS không cao như trước, các CTTC sẽ phải có năng lực, cách thức quản trị rủi ro đặc biệt, đổi mới. Tệp khách hàng của các CTTC cũng phải có sự đổi mới thay vì chỉ tập trung trên các thị trường truyền thống như xe máy, điện máy, điện thoại. Bởi lẽ, một khi LS cho vay tiêu dùng về mức hợp lý, người vay cũng có thể sử dụng vốn vay cho các mục tiêu dài hạn khác không chỉ có tiêu dùng, mà còn có thể là giáo dục, hoặc những hoạt động gián tiếp liên quan đến kinh doanh, cuộc sống…