Thương bánh đa bánh tráng

Nhà tôi gốc bắc, nhưng tôi sinh ra và lớn lên ở một thị trấn miền tây. Ở đó, có một xóm nhỏ với cái “tiệm tạp hóa”, nếu có thể gọi như vậy, của bà Chè. Trong ký ức ấu thơ của mấy chị em tôi, “quán bà Chè” hầu như chẳng hề thiếu thứ gì trên đời. Hết gạo hết muối, mẹ sai chúng tôi ra mua. Hết dầu ăn hoặc dầu hôi, nhà thiếu cục phấn may cho tới cái bóng đèn hột vịt, cũng ra tiệm bà Chè. Cần mớ củ cải muối, hay viên thuốc đau bụng, cũng có luôn, mới tài.

Ảnh: ANH QUÂN
Ảnh: ANH QUÂN

Kêu là tiệm, là quán cho sang, chứ nhà bà Chè nhỏ rí, đồ đạc bày chật cứng, la liệt, bất cứ chỗ nào trong cái không gian hẹp té đó cũng được tận dụng để chất các thứ hàng hóa. Hẳn chỉ mỗi mình bà Chè mới có cái khả năng phi phàm là nhớ nổi món nào cất ở chỗ nào. Bằng chứng là sau khi bà mất, con cháu bà không ai nối nghiệp để tiếp tục kiên nhẫn bán lẻ từng món đồ chẳng đáng mấy đồng cho lối xóm nữa. Bởi riêng cái việc nhớ và đòi được từng khoản nợ be bé kia thôi đã là kỳ công rồi.

Lũ trẻ chúng tôi ngày ấy rất thích được mẹ sai đi quán. Dư được vài đồng lẻ, là mua ngay mấy viên kẹo chanh ngọt lừ. Hoặc mua bánh đa. Nhà bà Chè luôn có sẵn thứ bánh đa bắc có điểm chút mè đen, mè vàng lấm tấm, được nướng trên bếp than, bỏ vào trong bịch kín cho khỏi bị mềm ỉu. Nhìn cái “vòng tròn” ăn được ấy sao mà hấp dẫn lạ kỳ. Chị em dùng tay bẻ nhỏ ra rồi chia nhau ăn, rất vội. Thử hỏi xem, có tuổi thơ của đứa trẻ nào chẳng gắn với bánh đa kia chứ. Lại có khi, mẹ tôi mua về xấp bánh đa rồi chịu khó quạt than, ngồi nướng, trong nỗi háo hức đợi chờ của lũ con. Đó thường là vào mùa mưa, rảnh việc, và cái thói trời rả rích khiến cho người ta thường cảm thấy thèm được cầm cái bánh đa nong nóng ở trên tay.

Những năm sau này, tôi thi thoảng bắt gặp trên phố, có người ngồi nướng bánh đa, bánh tráng ở vỉa hè. Ngang qua, cảm giác sao mà gần gũi thân thương vô cùng. Các thứ bánh đa giờ khác xưa nhiều, đa dạng hơn, đáp ứng nhu cầu buồn miệng ăn vặt của nhiều mẫu người khác nhau. Ngồi ở bàn nhậu bình dân, thế nào cũng có một vài chị bán hàng rong xách theo lủ khủ đồ ăn vặt, trong đó có bánh tráng nướng, mời chào. Giờ bánh tráng đã được vài người len lén chiên trên chảo dầu, cho đỡ mất công quạt than, rị mọ xoay trở, lại dễ bị quá lửa mà cháy khét. Có cả bánh tráng tôm, bánh tráng dừa này nọ, đặc sản vùng, miền nhập vào thành phố. Thế nhưng nhắc tới, thì vẫn cứ nhớ cứ thèm loại bánh đa dân dã truyền thống ngày nào.

Tình cờ có một chiều muộn, hai mẹ con tôi đang ngồi đợi vá xe, thì một chị quảy gánh “bánh tráng nướng” đi ngang qua. Tôi mừng rỡ mua ngay một cái. Thấy chị tỉ mẩn phết thêm một lớp đường đã được thắng keo lại như mạch nha, rồi rắc thêm dừa non nạo thành sợi. Cắn một miếng giòn rụm, nghe ngon lành, thơm nức, ngọt ngào. Cơn đói vội vàng lùi xa ngay lập tức. Con gái tôi hào hứng bảo, loại bánh đa này ngon quá chừng mẹ ơi!

Tôi nhìn đứa trẻ đang tận hưởng món quà quê, lòng chợt rưng rưng nhớ tới cái gian nhà lá lụp xụp của bà Chè. Thương tuổi thơ thiếu hụt của mình, thương cái bánh đa tròn tròn được chia ba bẻ tư trong cái bếp be bé ấm sực bộn bề…