Theo Bộ Giao thông vận tải (GTVT), dự án đường vành đai 4 vùng TP Hồ Chí Minh dài khoảng 206,72 km. Trong đó, đoạn qua TP Hồ Chí Minh dài gần 17 km, qua tỉnh Long An hơn 78 km, qua Bình Dương gần 48 km, qua Đồng Nai dài khoảng 46 km và qua Bà Rịa - Vũng Tàu hơn 18 km. Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 137.000 tỷ đồng. Mục tiêu hoàn thiện vào năm 2027 để kết nối cùng vành đai 3, vành đai 2, hoàn thiện mạng lưới đường vành đai TP Hồ Chí Minh, đổi mới hạ tầng giao thông trong khu vực.
TP Hồ Chí Minh tiên phong
Giai đoạn 1, dự án được giải phóng mặt bằng toàn bộ cho mặt cắt rộng 74,5 m và xây dựng trước 4 làn xe chuẩn cao tốc với tốc độ thiết kế 100 km/h. Đường vành đai 4 vùng TP Hồ Chí Minh được kỳ vọng góp phần phát triển kinh tế - xã hội của các tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ, vùng kinh tế trọng điểm phía nam, tăng tính kết nối giao thông liên vùng, giảm chi phí logistics.
Ông Lâm Đại Vinh, Giám đốc Công ty TNHH vận tải Lâm Vinh nhận định, khi tuyến đường vành đai 3 và vành đai 4 hoàn thành, các xe chở hàng đi liên tỉnh không phải đi qua khu vực tập trung đông dân cư, giảm đáng kể thời gian hành trình và chi phí vận tải, hạn chế ách tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường khu vực đô thị.
Cả tuyến đường dài hơn 200 km chạy qua 5 tỉnh, thành phố nhưng chỉ đi qua địa bàn TP Hồ Chí Minh gần 17 km. Thế nhưng với vai trò đầu tàu của cả vùng, TP Hồ Chí Minh đã đứng ra nhận nhiệm vụ làm cơ quan có thẩm quyền hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường vành đai 4 trên cơ sở tổng hợp từ báo cáo các dự án thành phần đã được các địa phương tổ chức lập. Sau đó trình Chính phủ, để Chính phủ trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư theo quy định.
Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi trước đó đã thành lập tổ công tác chuẩn bị hồ sơ dự án. Để bảo đảm tiến độ, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự phối hợp chặt chẽ, tích cực, tập trung cao độ với tinh thần trách nhiệm cao nhất của các cơ quan, đơn vị liên quan của thành phố.
Thời gian qua, TP Hồ Chí Minh cũng đã tích cực, chủ động làm việc với các bộ, ngành và các địa phương nhằm bảo đảm tiến độ hoàn thiện hồ sơ dự án. Trong quá trình nghiên cứu triển khai dự án, thành phố Hồ Chí Minh cũng rất tâm huyết và mong muốn quá trình triển khai dự án được thuận lợi.
Mới đây, ngày 11/11, UBND Thành phố Hồ Chí Minh cùng các địa phương và Bộ GTVT đã có cuộc họp về tình hình hoàn thiện hồ sơ dự án này. Tại thông báo kết luận cuộc họp, ông Phan Văn Mãi cho biết, đường vành đai 4 TP Hồ Chí Minh là dự án giao thông trọng điểm, có tính cấp thiết và ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của các tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ và vùng kinh tế trọng điểm phía nam. Các địa phương cần quyết tâm phối hợp đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hồ sơ để bảo đảm tiến độ trình chủ trương đầu tư và các cơ chế chính sách đặc thù cho dự án tại kỳ họp Quốc hội đầu năm 2025.
Các địa phương đồng lòng
Ngay từ năm 2013, tỉnh Bình Dương đã tính toán và bố trí sẵn hạ tầng cho tuyến đường vành đai 4 đi qua (khi đó dự án mới thông qua chủ trương đầu tư). Chủ tịch HĐND tỉnh Bình Dương Nguyễn Văn Lộc cho biết, nguồn vốn trung hạn đã được HĐND tỉnh thông qua và bố trí đầy đủ, sẵn sàng cho việc đầu tư cũng như giải ngân (hơn 18.200 tỷ đồng). Đoạn tuyến đường vành đai 4 qua tỉnh sẽ làm theo chuẩn cao tốc để đồng bộ với các đoạn tuyến khác của dự án đường vành đai 4.
Việc thu hút vốn cho dự án từ quỹ đất dọc tuyến cũng được chú trọng. Từ tháng 7/2024, UBND tỉnh Bình Dương đã phê duyệt khu vực phát triển đô thị dọc đường vành đai 4. Cùng với đó, tỉnh làm công tác tuyên truyền, vận động người dân vùng dự án và lên phương án đền bù, tái định cư thỏa đáng nên tạo sự đồng thuận cao. Dự kiến, Bình Dương sẽ khởi công dự án ngay trong quý IV/2024.
Còn tại tỉnh Long An, dự án đường vành đai 4 đã được đưa vào nhóm các công trình cấp bách của địa phương. Theo Phó Giám đốc Sở GTVT tỉnh Long An Trần Thiện Trúc, trong quy hoạch của tỉnh xác định một trong hai hành lang kinh tế sẽ bám theo đường vành đai 3 và vành đai 4. Hai công trình trọng điểm này sẽ là trục động lực, kết nối tỉnh Long An với vùng Đông Nam Bộ, kết nối Sân bay quốc tế Long Thành - Cảng quốc tế Long An.
Dự án đưa Long An trở thành cửa ngõ trên tuyến hành lang kinh tế đô thị - công nghiệp của đồng bằng sông Cửu Long, giúp kết nối chặt chẽ giữa Tây Nam Bộ với Đông Nam Bộ. Hiện nay, UBND tỉnh Long An đang trong quá trình nghiên cứu, khảo sát để lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án theo phương thức đầu tư dự án PPP.
Theo ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT Thành phố Hồ Chí Minh, để bảo đảm tính khả thi của dự án và phù hợp với cân đối nguồn vốn, các địa phương đề xuất vốn giải phóng mặt bằng, tái định cư và xây dựng đường gom dân sinh sẽ đầu tư công, sử dụng 100% vốn ngân sách. Vốn xây dựng đường cao tốc sẽ theo hình thức đầu tư PPP. Sơ bộ, tổng mức đầu tư của dự án khoảng 136.593 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước tham gia dự án khoảng 86.612 tỷ đồng, còn lại vốn huy động từ nhà đầu tư.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nhận định, với lưu lượng xe dự kiến qua tuyến đông, việc huy động đầu tư PPP là rất khả thi. Địa phương cũng đề xuất T.Ư cho phép các tỉnh, thành phố có tuyến đường đi qua được hỗ trợ lẫn nhau trong việc bổ sung nguồn vốn cho các dự án thành phần xây cầu kết nối giữa Đồng Nai với Bình Dương; giữa Đồng Nai với Bà Rịa - Vũng Tàu, nhằm bảo đảm tổng thể dự án được triển khai đồng bộ.
Đầu tháng 10 vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà họp trực tuyến với các bộ, ngành và địa phương liên quan về tình hình triển khai thực hiện dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 TP Hồ Chí Minh. Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT phối hợp với các địa phương thống nhất, đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù vào dự thảo Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư của Quốc hội. Đồng thời, yêu cầu TP Hồ Chí Minh khẩn trương phối hợp với các địa phương hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 theo hình thức đối tác công tư (PPP), trình hồ sơ cho Hội đồng thẩm định Nhà nước trong tháng 11/2024.
Trong bối cảnh hiện nay, ngân sách T.Ư đang ưu tiên tập trung triển khai các dự án quan trọng quốc gia, đặc biệt là Dự án đường sắt tốc độ cao tốc bắc - nam, nên các địa phương sẽ phấn đấu tự cân đối vốn ngân sách để triển khai mà không xin vốn T.Ư. Riêng tỉnh Long An, do số vốn quá lớn, tỉnh dự kiến cân đối khoảng 10.000 tỷ đồng và đề nghị ngân sách T.Ư hỗ trợ hơn 33.000 tỷ đồng.