Sầu riêng và thị trường nội địa

Sầu riêng đang trở thành một mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực, nhưng ở trong nước, loại trái cây này lại chưa có được một thị trường đúng nghĩa.

Có một thực tế là mua được sầu riêng ngon, hợp khẩu vị hoặc đúng theo sở thích chưa bao giờ dễ dàng. Hiện nay, nếu muốn mua sầu riêng, người tiêu dùng có một số nơi để lựa chọn, bao gồm mua tại các chợ, siêu thị, mua trực tuyến từ một số nhà bán lẻ, cá nhân bán hàng trên mạng. Tuy nhiên, chưa có kênh nào đủ lớn để bao trùm, tạo ra sự yên tâm, thuận lợi cho người mua.

Sở dĩ vấn đề này được đặt ra vì sầu riêng là sản phẩm “một lần mua, một lần cực”. Chẳng hạn, một người dân tại TP Hồ Chí Minh, muốn ăn sầu riêng chín rụng, sẽ phải quen biết với nhà vườn hoặc có “mối” bán hàng quen và... đợi. Khi có sầu riêng rụng, nhà vườn sẽ đóng thùng, chở ra nhà xe gửi và người ở TP Hồ Chí Minh sẽ nhận. Quy trình mua - bán này tốn khá nhiều thời gian. Trong khi đó, nếu có một hệ thống bán lẻ nào phủ khắp có sẵn sầu riêng chất lượng, người tiêu dùng chỉ cần ra trả tiền đem về mà không phải phân vân sầu riêng này loại gì, rụng hay không…

Hiện vẫn có những hệ thống bán lẻ sầu riêng chất lượng nhưng độ phủ không lớn, còn với hệ thống lớn thì chưa đủ khả năng phủ rộng. Một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng này là vì "độ khó" của sản phẩm. Không phải ngẫu nhiên mà vào mùa sầu riêng, những người làm nghề “gõ sầu riêng” thu nhập có thể lên đến vài chục triệu đồng/tháng. Những “nghệ nhân” này sẽ có dụng cụ gõ sầu riêng để đánh giá chất lượng, từ đó quyết định giá bán, đầu ra… Nhưng những cá nhân bán hàng trực tuyến, cửa hàng nhỏ lẻ, hay tiểu thương ở chợ truyền thống không thể có kỹ năng này. Và nhiều trường hợp người bán sầu riêng đã bị lỗ nặng vì quả kém chất lượng, khách trả lại quá nhiều.

Còn với những loại sầu riêng được ưa chuộng như kiểu chín rụng, khi vừa rụng xuống, nếu vận chuyển không kịp thời, có thể bị bung, nếu đến tay người tiêu dùng, cơm có thể bị mềm hoặc chỉ cần thời tiết nóng bức là ảnh hưởng ngay đến chất lượng. Người tiêu dùng mua sầu riêng bày bán ngoài đường thường cũng “hên xui”, may mắn thì được quả ngon, giá tốt, xui xẻo trúng quả kém chất lượng thì… đành chịu.

Có thể nói, đây là một khoảng trống lớn cho thị trường nông sản mà đến bây giờ vẫn chưa có một "tay chơi lớn" nào sẵn sàng khai thác. Bởi, việc tổ chức từ khâu thu mua, vận chuyển, bày bán, thậm chí tìm hiểu nhu cầu của khách hàng với sầu riêng đòi hỏi công sức rất lớn. Nhưng đây là điều sớm hay muộn cũng phải làm, vì thị trường trong nước có ổn định, đầu ra của người nông dân mới được bảo đảm, góp phần ổn định cung-cầu và tạo ra giá cả hợp lý.