Tết này

THẠCH QUỲ

Tết này đau yếu ta nằm nghỉ

Minh họa trang thơ: Đặng Dương Bằng
Minh họa trang thơ: Đặng Dương Bằng

Không dạo ra đường thăm phố hoa

Hồng, quất, mai, đào đang rực nở

Ánh xuân bừng sáng khắp muôn nhà

Tết này người có về quê cũ

Thắp nén hương thơm viếng tổ tiên?

Nước đọng, bùn lầy, giờ bỗng khác

Hoa bên đường nhựa nở hồn nhiên

Tết này nhè nhẹ cơn mưa thoáng

Hương ngát, trầm thơm, ai nhớ ai

Vẫn bánh chưng xanh câu đối đỏ

Cây nêu thức sáng suốt đêm dài

Tết không ra phố, không về được

Một mình một khoảng biếc trời xuân

Mai, đào, hồng quất... về ngang cửa

Mắt người rạng rỡ, nắng thanh tân...

UÔNG THÁI BIỂU

Tưởng nhớ một nhà thơ

Sát nơi ông từng sống họ xây những biệt phủ xa hoa

một thế giới ngồn ngộn vật chất

Từ túp lều bên mép hồ

ông xây những câu thơ

trên nền móng sự thật

Ông xây cái đẹp vĩnh cửu của ngôn từ

với sức sống lẫm liệt

vượt qua thời gian

vượt qua không gian

Trong lầu ngóng sóng không có két sắt

Hay tủ rượu in nhãn mác Tây, Tàu

chỉ có những chiếc cần câu cũ

và sách

những giá trị không hạn hữu như tiền, như rượu

Đời ông và thơ ông là một

nhưng ông mất

thơ còn

Những câu thơ vẫn mỗi ngày xếp hàng viếng ông

lặng lẽ, trật tự và đẹp

vẻ đẹp của ngôn từ lộng lẫy

Ông, nhà thơ...

TRẦN QUANG ÐẠO

Học

Đi một ngày đàng

thấy chim và mây bay trên trời không phân giới tuyến.

Đi một ngày đàng

thấy mưa chia nước cho hai bờ ruộng.

Đi một ngày đàng

thấy gió thổi mát cả hai cánh rừng.

Đi một ngày đàng

nghe câu hát thanh âm bay về mọi phía...

Đêm xấu hổ với lòng mình không ngủ được

bình minh rửa mặt cho tôi.

... Rồi đẩy tôi về phía mọi người!

Trần Nhật Minh

Cuối

Trăng mùa cuối

Mai, soi khác

Cả chính lòng mình

Sợ gương khác

Nhưng mãi mãi

Khung trời này

Lá hoa này

Mãi mãi còn thơm ngát

Những ngọn đèn muộn phiền

Chợt rưng rưng

Bóng ngày khác

Soi một ngày khác

Vết dấu tháng ngày

In giữa tim đèn

Vệt mỏng trăng

Lưỡi hái

Sáng quầng tối nấc nghẹn

Chiều không dám sang đêm...

NGUYỄN SĨ ÐẠI

Gọi mây

Lâu lắm anh không về với núi

Con đường xưa cỏ xóa dấu chân người

Hồn núi ẩn trong những làn mây trắng

Những hình xưa gió cũng cuốn đi rồi...

Ngày anh đến Khuổi Nhi còn bé lắm

Nhánh mắc phầy trưa nắng cháy lên môi

Khuổi Nhi lớn, lòng anh thành thác trắng

Bản homestay, Tây đứng chỗ ta ngồi!

Ôi đất nước, động tiên nhiều đến thế

Nhưng người tiên không dễ gặp hai lần!

Bao cay đắng, ngọt ngào trong chuyện kể

Cổ tích buồn, mây nước thấm vào khăn...

Ngày bạc tóc, anh lại về với núi

Đứng đầu non, cất tiếng gọi mây về

Mây xa quá, chỉ con đường nức nở

Đã một ngày từng thơm bước em qua...

LÊ XUÂN SƠN

Chùa ở Trường Sa

Thoắt trông, tưởng ở làng mình

Mái chùa như thể mái đình vút cong

An nhiên trên biển mênh mông

Nếp chùa thương mến giữa lòng Trường Sa

Nối nguồn mạch cũ ông bà

Tiếp lòng nhân tự mẹ cha những ngày

Thinh không vẳng tiếng chuông bay

Lặng nghe giữa sóng tiếng thầy tụng kinh

Như là cột mốc tâm linh

Chủ quyền quyết giữ nước mình bền lâu

Xin chào người lính áo nâu

Chung vai đứng trụ địa đầu đảo xa

Trường Sa mà ngỡ như là

Về chùa ở dưới gốc đa làng mình.

NGUYỄN NGỌC HẠNH

Gánh mẹ

Cho tôi xin được quay về

Gối đầu lên mảnh đất quê đầu nguồn

Nhìn con sông chảy mà buồn

Một thời mẹ gánh gian truân qua đò

Nhà nghèo bữa đói bữa no

Cả đời mẹ gánh âu lo tảo tần

Nón che kín chợ Hà Tân

Mà không che hết cơ hàn mẹ tôi

Về đây bên chỗ mẹ ngồi

Dép ai một chiếc lẻ đôi bên đàng

Chân trần lặn lội đò ngang

Nhớ đôi dép mẹ thương mòn đời con

Về đây lặng lẽ đầu non

Chợ quê bóng mẹ vẫn còn đâu đây

Gối đầu lên gánh hàng đầy

Như là con gối trên tay mẹ hiền

Vầng trăng đầu núi rơi nghiêng

Cong cây đòn gánh từng phiên chợ chiều

Đường làng chân mẹ liêu xiêu

Tay cầm đôi gióng tiếng kêu xé lòng

Làm gì cho thỏa ước mong

Giờ con xin gánh nỗi lòng mẹ thôi.

Có thể bạn quan tâm

Ký họa chân dung nhà thơ Vi Thùy Linh của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Vi Thùy Linh và hành trình vượt lên chính mình

Tính từ bài thơ đầu tiên viết năm 15 tuổi (tháng 9/1995), sau này được đưa vào tập thơ đầu tay (Khát, NXB Hội Nhà văn, 1999), Vi Thùy Linh đã có một hành trình sáng tác 30 năm với 7 tập thơ. 30 năm trôi đi gắn với bao đổi thay, biến động trong đời sống, thiếu nữ Vi Thùy Linh đã là bà mẹ hai con.

Ký họa chân dung nhà thơ Trần Nhật Minh của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Trần Nhật Minh - Thơ và những cuộc du chơi

Đã từng làm việc ở Ban Văn học - Nghệ thuật - Âm nhạc, Đài Tiếng nói Việt Nam, Trần Nhật Minh quen biết, giao du với nhiều văn nghệ sĩ. Minh không chơi thì thôi, đã chơi thì luôn hết lòng với bạn.

Ký họa chân dung nhà thơ Nguyễn Hùng Vĩ của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

“Em đem mùa hạ rót vào mùa đông”

Những đêm mùa đông chờ Xuân, nơi căn phòng nhỏ ấm, lũ sinh viên nghèo lại quây quần quanh thầy Nguyễn Hùng Vĩ, giảng viên Khoa Ngữ văn, Trường đại học Tổng hợp Hà Nội (cũ), một ông giáo hồn hậu, quê nghèo lam lũ xứ Nghệ, luôn trọng nghĩa trọng tình.

Nhà thơ Vân Anh.

Thơ Vân Anh “mặc định nhịp trẻ”

Dễ thấy lâu nay, người viết khi cho in tuyển tập đồng nghĩa với việc gom lại, khép lại quá trình sáng tác. Nhưng cũng có người sau đó vẫn tiếp tục xuất bản tác phẩm, không phải “út, ít” bòn mót, mà là những “đứa con” bụ bẫm, khỏe mạnh, ai cũng tấm tắc, trầm trồ.

Ký họa chân dung nhà thơ Trần Hoàng Thiên Kim của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Vì yêu mà thao thức

Trần Hoàng Thiên Kim là cái tên không xa lạ với công chúng ở các lĩnh vực báo chí, truyền hình, nghiên cứu văn học hay thơ ca.

Ký họa chân dung nhà thơ Ngô Thanh Vân của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Em và phố và thơ

Ai đó đã từng nói: thơ là bản tự thuật của tâm hồn. Thật thế. Ngoài đời, con người có thể phần nào che giấu được mình, nhưng trong thơ thì không.
Ký họa chân dung nhà thơ Phùng Thị Hương Ly của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Cõng lời thương trên lưng

Nữ nhà thơ Phùng Thị Hương Ly sinh ra và lớn lên ở Bắc Kạn, người Tày, học ngành viết văn, sau ra trường làm báo, hiện sống và viết tại quê hương. Một phác thảo lai lịch như thế cho thấy hai điểm quan trọng: người thơ ấy có một vốn liếng hết sức tự nhiên, sống động về nơi chốn mình, dân tộc mình và được đào tạo bài bản trong môi trường viết.
Ký họa chân dung nhà thơ Huỳnh Thúy Kiều của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

NỒNG NÃ HƯƠNG VỊ MIỀN CHÂU THỔ CHÍN RỒNG

Nhà thơ Huỳnh Thúy Kiều sinh ra và lớn lên ở chính giữa lòng châu thổ Cửu Long. Hiện chị cũng sống và viết tại đây. Như thế, tức là cả đời “ăn chịu” quê hương, xứ sở. Như nắng như gió, như đất như cây, như điệu ca vọng cổ, thơ Huỳnh Thúy Kiều cứ thế cất lên tự nhiên, đậm hương, nồng vị và lan tỏa.
Ký họa chân dung nhà thơ Đào Quốc Minh của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Một phác thảo thơ Ðào Quốc Minh

Những năm gần đây, cái tên Đào Quốc Minh trở nên khá quen thuộc trong văn giới và bạn đọc. Anh viết và xuất bản đã có đến năm sáu tập thơ; tập gần đây nhất là “Phục sinh” (Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2024) với dung lượng khá lớn, 180 bài.
Ký họa chân dung nhà thơ Nguyễn Thị Hồng Ngát của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

“Quả thơm thì ở lại”

Người ta vẫn thường hay nói nhà thơ không có tuổi. Đó là một cách nói vui, lãng mạn, nghiêng về phía an ủi nhau. Thật ra, ai cũng vậy thôi, nhà thơ cũng như tất thảy chúng sinh, không tránh khỏi quy luật của tự nhiên. Tất thảy chúng ta già dần dần, đi theo quy luật của muôn đời: sinh, lão, bệnh, tử… không thể khác.
Ký họa chân dung nhà thơ Trần Kim Hoa của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Thơ của những ký ức cất lời

Trần Kim Hoa làm thơ dễ đã 30 năm có lẻ. Và đã ra được 3 tập thơ riêng đầy đặn, trong đó tập Bên trời gần đây nhất đã được trao Giải thưởng thường niên của Hội Nhà văn Việt nam (2020). Trong vòng ngần ấy thời gian, với 3 tập thơ, cho thấy tác giả không phải là người ham chạy theo số lượng.
Ký họa chân dung nhà thơ Đoàn Văn Mật của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

“Sáng lên từ những nhỏ nhoi”

Cho đến nay, Đoàn Văn Mật đã trình làng ba tập thơ, tập gần đây nhất là “ Ngoài mây trời đầy trống vắng ” (NXB Hội Nhà văn, 2023).
Ký họa chân dung nhà thơ Kiều Maily của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Thơ, hoa của người

Trong bài thơ mang tên “Nàng, hoa của cát” (đồng thời cũng được lấy làm tên cho tập thơ, NXB Hội nhà văn, 2019), nhà thơ Kiều Maily đã có những câu thơ như thể tự họa về mình: Nàng, hoa của cát/ yếu đuối giữa men tình/ kiêu hãnh với cô đơn/ nỗi mơ cuốn nàng về miền hạnh phúc/ Nàng, hương của đất/ chắt chiu giọt phù sa nuôi nấng đời cây/ hẹn mùa gieo hạt. Bài thơ có ba chủ thể: nàng, hoa và cát trong mối quan hệ gắn bó, ràng rịt với nhau.
Ký họa chân dung nhà thơ Trần Ngọc Mỹ của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Nhủ lòng vượt lên những phôi pha

Một người làm thơ trẻ thông thường hay lựa chọn một cách thế sống cùng, sống giữa, đồng hành với thế hệ mình và với đời sống hôm nay trong tất cả sự bề bộn, phức tạp và sống động của nó.
Ký họa chân dung nhà thơ Phạm Thị Ngọc Liên của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Phạm Thị Ngọc Liên: Người đi tìm chân dung tình yêu

Tròn 20 năm, nữ thi sĩ Phạm Thị Ngọc Liên mới trở lại thi đàn bằng tập thơ dày dặn mang tên “Trong tôi có nhiều tôi” (Nhà xuất bản Hội Nhà văn). 99 bài thơ kết thành một “con đường thơ” với biển chỉ đường là “Tình yêu”. Phải, tất cả đều là thơ Tình, của một người đàn bà hồn nhiên, đa đoan, sẵn sàng “nhắm mắt đi trên cầu thăng bằng/ nồng nàn/ liều lĩnh” để tìm cho được chân dung của Tình yêu, hay là chân dung thân phận con người.
Ký họa chân dung nhà thơ Thy Nguyên của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Thy Nguyên - Người đàn bà làm thơ buồn

Thơ gắn với buồn từ khi nào, có lẽ từ lúc thơ bắt đầu. Buồn là một phẩm chất của thơ, là một phẩm chất của đời sống con người vốn mong manh hữu hạn, nhiều bất toại hơn như ý. Người cầm bút tìm đến thơ như một cách để cất giấu, lại như một cách để phơi bày nỗi buồn trên mặt giấy. Ðể tìm kiếm một sự đồng cảm, tìm kiếm tri âm. Thy Nguyên là kiểu người làm thơ như vậy, “chơi” với buồn, và “phơi” nỗi buồn, không đắn đo giấu giếm.
Ký họa chân dung nhà thơ Nguyễn Hồng của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Thơ của những xuân thì

Nguyễn Hồng là một cái tên dường như đã quen trong đời sống văn học hiện thời. Chị khá chắc tay trong nhiều thể loại: truyện ngắn, tản văn, thơ. Riêng với thơ, chị đã cho in tập “Ví dụ anh” (2016), và đã đăng rải rác khá nhiều bài thơ lẻ trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Một dáng vóc thơ dần được định hình...
Minh họa trang thơ: ĐẶNG TIẾN

Trang thơ

Nhân Dân hằng tháng xin giới thiệu cùng độc giả trang thơ Tết.
Ký họa chân dung nhà thơ Phùng Khắc Bắc của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường

Phùng Khắc Bắc, "Một chấm xanh"

Vào quãng năm đầu thập kỷ chín mươi của thế kỷ trước, khi đang làm nghiên cứu sinh ở Đại học Sư phạm Hà Nội, tôi thấy trong văn giới xôn xao bàn tán về một tài thơ rất lạ mới có 47 tuổi vừa mới khuất. Đó là nhà thơ Phùng Khắc Bắc, tác giả tập thơ duy nhất mang tên “Một chấm xanh” do NXB Quân đội nhân dân phát hành cuối năm 1991.
Ký họa chân dung nhà thơ Nguyễn Hoàng Sơn của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Nguyễn Hoàng Sơn, thơ viết cho thiếu nhi và...

Bạn đọc yêu thơ ngay từ thập niên 80 của thế kỷ XX đã biết đến một cây bút viết thơ cho thiếu nhi mang tên Nguyễn Hoàng Sơn. Lúc ấy, thơ viết cho thiếu nhi nổi bật nhất vẫn là một số cây bút quen thuộc, thế hệ đàn anh như Võ Quảng, Phạm Hổ, Định Hải... Cái tên Nguyễn Hoàng Sơn cùng vài cây bút thế hệ anh như Phạm Đình Ân, Trương Hữu Lợi, Mai Văn Hai... mới bắt đầu thấp thoáng.
Ký họa chân dung thi sĩ Văn Cao của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Văn Cao: "Ngày đêm làm ngọc"

Trong các ấn phẩm về thơ Văn Cao đã xuất bản, chỉ thấy chừng chưa đến mươi bài thơ được viết từ năm 1939 đến năm 1942.
Ký họa chân dung nhà thơ Nguyễn Thị Thúy Hạnh của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Nguyễn Thị Thúy Hạnh: Làm thơ, làm chữ

Trong số những nhà thơ trẻ (xuất hiện ở độ tuổi dưới 35) hiện nay, có một số cây bút rất quan tâm đến việc đổi mới thơ theo cách bắt đầu bằng việc dụng chữ, làm chữ, biến/đổi chữ. Nguyễn Thị Thúy Hạnh là một cây bút như vậy, ngay từ đầu, nhất quán và công khai tư duy về chữ, “di chữ”, “sống lời”, đã xác lập một quan niệm về thơ lấy chữ/ngôn ngữ làm trung tâm.
Ký họa chân dung nhà thơ Phạm Công Trứ của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường.

Nhà thơ Phạm Công Trứ: Tựa vào những câu thơ hay

Trong truyền thống, nhất là với thơ trung đại, người đọc thơ thường hay chú ý đến những câu chữ được coi là tuyệt bút trong bài: những “nhãn tự”, “thần cú”... Cách nhìn này, khi bước sang văn học hiện đại vẫn được chú ý, nhưng không còn là duy nhất, cuối cùng.
Ký họa chân dung nhà thơ Bạch Diệp của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường

Nỗi đồng vọng xôn xao

Quan sát những người “dính” vào chốn thơ, thấy họ làm thơ với rất nhiều động cơ khác nhau. Những động cơ ấy có khi rõ rệt, có khi mơ hồ; có khi thiết thực, có khi lại vu vơ; có thể người thơ ý thức rõ công việc mình làm, có khi cứ viết như một thôi thúc bên trong không cưỡng được...