Sáng 28/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội họp ở hội trường thảo luận về Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi).
Bổ sung cơ chế bắt buộc cập nhật, chia sẻ, đồng bộ dữ liệu quy hoạch giữa các bộ, ngành, địa phương
Về hệ thống quy hoạch (Điều 5), đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn đại biểu Thành phố Hồ Chí Minh) bày tỏ đồng tình với chủ trương của dự thảo Luật khi xác định quy hoạch là nền tảng định hướng đầu tư, bảo đảm phân bổ nguồn lực hiệu quả và hài hòa lợi ích quốc gia, địa phương, nhà đầu tư. Tuy nhiên, đại biểu cũng chỉ ra, thực tiễn thời gian qua cho thấy việc tổ chức và triển khai quy hoạch ở một số ngành, lĩnh vực và một số địa phương vẫn còn tình trạng quản lý phân mảnh, thiếu sự liên thông và phối hợp thống nhất, dẫn đến chậm tiến độ phê duyệt dự án, gia tăng chi phí cho nhà đầu tư và làm giảm hiệu quả sử dụng nguồn lực xã hội.
Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc bổ sung cơ chế bắt buộc cập nhật, chia sẻ, đồng bộ dữ liệu quy hoạch giữa các bộ, ngành và chính quyền địa phương trên hệ thống số hóa thống nhất, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình khi tiến độ quy hoạch chậm hoặc không khớp nối giữa các ngành. Việc này theo đại biểu vừa khắc phục tình trạng phân tán nguồn lực, vừa bảo đảm môi trường đầu tư ổn định, thông thoáng và có thể dự báo.
Theo đại biểu Lê Thanh Hoàn (Đoàn đại biểu Thanh Hóa), thực tế cho thấy, quy hoạch hiện nay vẫn có sự trùng lặp về nội dung với các quy hoạch khác như: Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học có nội dung trùng lặp với quy hoạch lâm nghiệp, quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản; quy hoạch tổng thể khai thác sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ đều do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức lập...
Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành có liên quan tiếp tục rà soát, tích hợp nhiều các quy hoạch ngành với nhau để thu gọn danh mục quy hoạch của các ngành theo đúng tiêu chí đã nêu tại Tờ trình của dự án Luật nhằm khắc phục tình trạng chồng lấn về nội dung giữa các quy hoạch, bãi bỏ các quy hoạch không cần thiết, bảo đảm nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”.
Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (Đoàn đại biểu Thành phố Hồ Chí Minh) cũng kiến nghị Ban soạn thảo xem xét rà soát lại một lần nữa quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành tại phụ lục đính kèm.
Đại biểu phân tích: Dự thảo Luật hiện nay vẫn còn đến 35 quy hoạch ngành, 14 quy hoạch chi tiết ngành. Khi có quá nhiều quy hoạch cùng tồn tại, địa phương khi lập quy hoạch hoặc triển khai dự án phải đối chiếu với nhiều loại quy hoạch cấp trên, làm gia tăng thủ tục, kéo dài thời gian và dễ phát sinh chồng chéo.
“Cử tri trân trọng kiến nghị Ban Soạn thảo cần nghiên cứu mạnh dạn tích hợp các quy hoạch quan trọng của ngành vào quy hoạch quốc gia”, đại biểu phản ánh.
Một số đại biểu cũng cho rằng, việc tích hợp sẽ làm rõ vai trò dẫn dắt của quy hoạch quốc gia, đồng thời các bộ ngành và địa phương phải tham gia tích cực, sâu hơn, hiệu quả hơn vào quá trình lập quy hoạch quốc gia. Từ đó, nâng cao chất lượng và sự thống nhất của hệ thống luật quy hoạch. Đây là cách tiếp cận phù hợp với xu hướng của nhiều quốc gia đã chuyển sang mô hình quy hoạch tích hợp đa ngành.
Quy định chặt chẽ khung tiêu chí năng lực đối với tổ chức tư vấn lập quy hoạch
Chỉ rõ thực trạng chất lượng tư vấn lập quy hoạch thời gian qua chưa đồng đều ở nhiều nơi, tiến độ quy hoạch bị kéo dài, nội dung thiếu tính khả thi hoặc phải điều chỉnh nhiều lần do chất lượng không cao, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân nêu nguyên nhân chính là do năng lực một số đơn vị tư vấn còn hạn chế, thiếu kinh nghiệm, thiếu công cụ phân tích hiện đại và chưa đáp ứng được yêu cầu tích hợp quy hoạch theo phương pháp mới.
Vì vậy, nữ đại biểu kiến nghị cần quy định chặt chẽ hơn về khung tiêu chí năng lực tối thiểu đối với tổ chức tư vấn bao gồm năng lực chuyên môn với đội ngũ chuyên gia kinh nghiệm, thực hiện quy hoạch, năng lực tài chính, năng lực ứng dụng công nghệ số vân vân. Đồng thời, đại biểu cho rằng, lựa chọn tư vấn phải được thực hiện theo quy trình cạnh tranh minh bạch để bảo đảm tính khách quan và nâng cao chất lượng ngay từ khâu đầu vào của quy hoạch và giao cho Chính phủ quy định chi tiết trên cơ sở khung năng lực đó.
Liên quan đến nguyên tắc cơ bản trong hoạt động quy hoạch, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng thống nhất với việc đề cao tính thống nhất, đồng bộ, bảo đảm lợi ích quốc gia là cao nhất. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị bổ sung rõ nguyên tắc “bảo đảm trách nhiệm giải trình công khai trong lập, thẩm định và điều chỉnh quy hoạch”, bởi thực tiễn thời gian qua cho thấy nguyên nhân của nhiều sai lệch không xuất phát từ thiếu pháp luật, mà do thiếu cơ chế giải trình minh bạch và giám sát trách nhiệm cá nhân.
“Việc luật hóa nguyên tắc này sẽ nâng tính liêm chính, hạn chế tiêu cực và củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp”, đại biểu nói.
