Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, sáng 7/11, sau phiên họp toàn thể, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi); dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn và việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030.
Nghiên cứu, xác định rõ các địa bàn lợi thế liên quan đến năng lượng tái tạo
Đại biểu Đào Chí Nghĩa (Đoàn TP Cần Thơ) đánh giá cao việc dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia đã làm rõ vai trò của quy hoạch tổng thể quốc gia là trục xương sống, dẫn dắt quy hoạch vùng và tỉnh, khắc phục tình trạng chồng chéo mà các địa phương đang phản ánh.
Trong đó, có những định hướng rất đột phá về phát triển hạ tầng chiến lược đường sắt tốc độ cao, đường cao tốc liên vùng, các hoạt động logistics, chuyển đổi số, quy hoạch không gian biển, về năng lượng tái tạo và các danh mục trọng điểm của quốc gia.
Với các dự án năng lượng tái tạo, phụ lục 2 dự thảo Nghị quyết có nội dung về phát triển các trung tâm năng lượng tái tạo, năng lượng gió, năng lượng mặt trời, sinh khối ở một số địa bàn lợi thế. Tuy nhiên, nội dung này còn đang ghi chung chung, chưa xác định rõ địa bàn lợi thế là những địa bàn nào.
Đại biểu Đào Chí Nghĩa đề nghị nghiên cứu, xác định rõ các địa bàn lợi thế liên quan đến năng lượng tái tạo. Cụ thể, đại biểu đề xuất ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, điện gió, điện gió ngoài khơi ở các địa bàn Nam Trung Bộ, đồng bằng sông Cửu Long, như vậy sẽ phát huy được thế mạnh rất lớn của các vùng này.
Về danh mục dự án quan trọng quốc gia và ưu tiên đầu tư, đại biểu đề nghị bổ sung cảng Trần Đề và dự án mở rộng Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ, nhấn mạnh đây là những dự án sẽ tháo gỡ rất nhiều đối với điểm nghẽn về hạ tầng giao thông của thành phố Cần Thơ và cả vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Đối với nội dung về liên kết vùng, đại biểu Đào Chí Nghĩa cho biết, quy định như trong dự thảo Nghị quyết còn mang tính chất chung, chưa đáp ứng được yêu cầu đặc thù của vùng đồng bằng sông Cửu Long.
“Quy định về tăng cường liên kết vùng, phát huy vai trò cơ quan điều phối của vùng chưa gắn với thẩm quyền cụ thể và sẽ khiến cho Hội đồng điều phối của đồng bằng sông Cửu Long khó thực thi trong bối cảnh hạ tầng thủy lợi, chống ngập, trữ ngọt và hoạt động logistics đòi hỏi sự liên kết vùng rất mạnh mẽ”, đại biểu nói.
Nhấn mạnh như vậy, đại biểu Đào Chí Nghĩa đề nghị nghiên cứu ủy quyền cho Hội đồng điều phối vùng thành lập quỹ liên kết vùng đồng bằng sông Cửu Long và làm rõ cơ chế ưu tiên quy hoạch vùng khi có những mâu thuẫn trong các địa phương trong vùng.
Trao đổi thêm về vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng, đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên cho biết, Hội đồng điều phối vùng không phải là một cấp chính quyền nên việc bố trí ngân sách là hết sức khó khăn.
“Với các vấn đề liên quan đến vùng thì phải tăng cường sự tương tác giữa các địa phương trong vùng với nhau. Ngoài ra, trong quy hoạch vùng cũng xác định rất rõ: việc lớn nhất của vùng là vấn đề liên quan đến hạ tầng kết nối và Trung ương chịu trách nhiệm về việc đầu tư hệ thống các công trình có tính chất liên vùng. Như vậy, Trung ương cũng đã lo về vấn đề kinh phí”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.
Mục tiêu đặt ra phải phù hợp, khả thi theo điều kiện cụ thể của từng vùng
Cũng quan tâm đến nội dung điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia, đại biểu Lê Minh Nam (Đoàn TP Cần Thơ) nêu rõ, mặc dù định hướng hiện nay vẫn giữ 6 vùng nhưng cơ cấu và không gian vùng đã có sự thay đổi rất nhiều sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh. Điều này tạo ra cả thuận lợi mới, sức mạnh mới và những khó khăn, thách thức mới.
Do đó, cần đánh giá, phân tích kỹ lưỡng vấn đề liên kết vùng trong bối cảnh đã sắp xếp lại các tỉnh, thành phố; tính chất tương hỗ, thúc đẩy hay triệt tiêu những lợi thế lẫn nhau sau sắp xếp để định hướng phát triển không gian kinh tế-xã hội sát thực tế hơn. Đồng thời, phải quan tâm việc xác định điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng vùng, bao gồm cả thế mạnh, cả khó khăn, hạn chế, vướng mắc, bảo đảm mục tiêu đặt ra phù hợp, khả thi và mang lại hiệu quả cao hơn.
Lưu ý vấn đề tổ chức thực thi Quy hoạch tổng thể quốc gia, đại biểu Lê Minh Nam đề nghị, phải đánh giá và dự kiến được khả năng hiện thực hóa quy hoạch, tính khả thi của các quy hoạch. “Đây mới là điều kiện tiên quyết và quan trọng. Chúng ta đặt ra mục tiêu thì có thể rất tích cực nhưng trong quá trình tổ chức thực hiện làm sao đạt hiệu quả thì cũng cần phải tính toán. Trong đó, điều kiện, năng lực về nguồn lực, về nhân lực, các điều kiện tự nhiên... phải xem xét toàn diện để điều chỉnh cho thích hợp”, đại biểu nói.
Đánh giá dự thảo Nghị quyết đã đưa ra nhiều giải pháp, nguồn lực thực hiện Quy hoạch “rất đầy đủ, rất toàn diện”, song đại biểu Lê Minh Nam cũng đề nghị phải quan tâm thêm vấn đề phân bổ nguồn lực, làm sao phải thật sự tối ưu, hiệu lực, hiệu quả, có lộ trình chứ không để dàn trải.
Theo đại biểu, trong thời điểm trước mắt, cần phải ưu tiên những lĩnh vực nào thì phải tập trung dồn lực cho lĩnh vực đó, trên tinh thần giai đoạn này là Nhà nước cũng phải tập trung hóa cao độ, là trung tâm điều phối, định hướng, giám sát cũng như điều tiết nguồn lực. Chúng ta chọn lọc, trọng tâm, trọng yếu, ưu tiên phát triển các ngành có tác động lan tỏa hoặc có những lợi thế cạnh tranh để huy động nguồn lực một cách tối ưu.
Có chung quan điểm, đại biểu Trần Thị Hiền (Đoàn Ninh Bình) chỉ rõ, khi sáp nhập, mở rộng đơn vị hành chính, hoặc điều chỉnh ranh giới, mức độ khó khăn sẽ tăng hoặc phức tạp hơn. Hệ thống đô thị và tổ chức không gian phát triển chưa hợp lý; tư duy phát triển dàn trải, thiếu trọng tâm - trọng điểm; không rõ ràng, còn lỏng lẻo trong cơ chế thực hiện, liên kết vùng - ngành - địa phương...
Từ những tồn tại nêu trên, đại biểu Trần Thị Hiền đề nghị khi điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia cần xem lại việc “ưu tiên vùng, ngành nào” để không dàn trải nguồn lực. Cần bảo đảm các chỉ tiêu đưa ra (về tăng trưởng, hạ tầng, đô thị hóa…) đi kèm với nguồn lực thực hiện, cơ chế rõ ràng, phân cấp phù hợp.
Cùng với đó, đẩy mạnh liên kết vùng - liên ngành - địa phương, tránh việc mỗi nơi làm “đơn lẻ”, thiếu đồng bộ; cần bảo đảm tính khả thi và khả năng thực hiện xét theo điều kiện từng địa phương. Đồng thời, tăng cường đánh giá hiệu quả, sửa đổi linh hoạt các nội dung quy hoạch cho phù hợp với tình hình thực tế, biến động quốc tế và nội tại.
