Bangladesh hiện là nhà xuất khẩu quần áo lớn thứ 3 trên thế giới, sau Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, thủ phủ may mặc của thế giới đang gặp khủng hoảng liên quan đến bất ổn chính trị. Giới phân tích cho rằng, doanh nghiệp dệt may Việt Nam có thể được hưởng lợi từ việc Bangladesh gặp khó.
Tiếp tục khả quan trong những tháng cuối năm
Hoạt động trong lĩnh vực dệt may, ông Trần Như Tùng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dệt may Đầu tư Thương mại Thành Công cho biết, thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp chủ yếu là châu Á chiếm 70,2%, châu Mỹ chiếm 25,2% và EU chỉ 4,2%. Tính đến hiện tại, doanh nghiệp đã nhận khoảng 90% kế hoạch doanh thu cho đơn hàng quý III và 86% kế hoạch doanh thu đơn hàng quý IV với doanh thu cả năm kỳ vọng hơn 3.700 tỷ đồng.
Theo báo cáo của Hiệp hội dệt may Việt Nam (VITAS), xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm ước đạt 23,64 tỷ USD, tăng 4,58% so với cùng kỳ năm 2023. Tổng kim ngạch nhập khẩu hàng dệt may ước đạt 14,2 tỷ USD, tăng 14,85%. Hầu hết các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu kiềm chế được lạm phát giúp sức mua tăng lên. Lượng hàng tồn kho trong năm 2023 của các nhãn hàng đã giảm, một số doanh nghiệp dệt may hiện đã thông qua hiệp hội để tìm những công ty nhỏ hơn thuê gia công lại đơn hàng. Nhiều doanh nghiệp đã có đơn hàng đến cuối năm và đang đàm phán đơn hàng đầu năm 2025.
Dự báo, xuất nhập khẩu hàng dệt may của Việt Nam sẽ tiếp tục khả quan trong những tháng tới, bởi theo yếu tố chu kỳ thì nhu cầu hàng hóa thường tăng mạnh vào những tháng cuối năm. Các thị trường xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc đều tăng, riêng EU đạt tốc độ tăng trưởng thấp nhất, chỉ 0,8%.
Đặc biệt, trong bối cảnh đối thủ cạnh tranh lớn của dệt may Việt Nam là Bangladesh đang gặp khó khăn, các nhãn hàng có thể chuyển đơn hàng sang các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam. Báo cáo triển vọng về ngành dệt may của Công ty Chứng khoán SSI cũng nhận định, nhiều nhà máy tại Bangladesh đóng cửa nên khách hàng sẽ cân nhắc chuyển đơn đặt hàng sang các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam.
Một số thương hiệu thời trang hàng đầu tại châu Âu như H&M, Zara đều là khách hàng của Bangladesh. Đơn vị này cho rằng, Ấn Độ là quốc gia hưởng lợi lớn nhất từ biến động ngắn hạn của Bangladesh, vì đây là quốc gia láng giềng cung cấp bông cho thủ phủ may mặc thế giới. Đối với Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất hàng may mặc trong nước có tỷ trọng đóng góp cao nhất từ thị trường châu Âu và tỷ lệ đơn đặt hàng CMT (đơn đặt hàng sản xuất may gia công của các công ty thời trang lớn nước ngoài cho các xưởng may mặc quần áo tại Việt Nam) ở mức cao có thể hưởng lợi từ sự thay đổi này. Ngoài ra, thị phần xuất khẩu hàng may mặc của Bangladesh sang Mỹ vẫn giữ ở mức cao (7,1%) trong năm 2023 và nửa đầu năm nay. Mỹ cũng là thị trường xuất khẩu hàng may mặc lớn nhất của Việt Nam (15%). Có thể hiểu, các doanh nghiệp Việt có thị phần xuất khẩu lớn đi Mỹ cũng là đối tượng được hưởng lợi.
Công ty Chứng khoán Agribank (Agriseco Research) cũng đánh giá ngành dệt may Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ sự kiện bạo động tại Bangladesh khi các doanh nghiệp xuất khẩu hàng may mặc ở Việt Nam có thể đón nhận những đơn hàng dịch chuyển từ quốc gia này. Hiện tại cũng là cao điểm mùa xuất khẩu các mặt hàng may mặc nhằm phục vụ mùa lễ hội cuối năm. Về dài hạn, các doanh nghiệp FDI chắc chắn sẽ suy nghĩ đến việc tìm một quốc gia thay thế Bangladesh trong chuỗi cung ứng ngành dệt may, bởi tình trạng bất ổn và những rủi ro tiềm ẩn. Trong khi đó, Việt Nam là quốc gia sở hữu nhiều lợi thế như nguồn nhân công giá rẻ, có tay nghề cao, các chính sách ưu đãi thu hút doanh nghiệp FDI, cơ sở hạ tầng cũng đang ngày càng hoàn thiện.
Phải thay đổi chiến lược sản xuất
Theo Hiệp hội dệt may Việt Nam, tình hình bạo loạn tại Bangladesh leo thang khiến năng lực sản xuất tạm thời bị giảm sút, nên nhiều khách hàng sẽ dịch chuyển đơn hàng sang nước khác. Từ đó khiến niềm tin của khách hàng đối với ngành dệt may Bangladesh sẽ bị giảm sút. Ngoài ra, sẽ có sức ép tăng lương cho lao động dệt may Bangladesh nên lợi thế về chi phi nhân công của nước này cũng sẽ bị giảm sút. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu dệt may của Bangladesh đang phải chứng kiến số lượng đơn hàng giảm từ 25 - 40%.
Đó là chưa kể đến giá xuất khẩu cũng đang phải chịu sự sụt giảm. Với tình hình này, trước mắt sẽ có một số lợi thế cho dệt may Việt Nam. Tuy vậy, ngành dệt may Việt Nam cũng đang đối mặt với nhiều thách thức lớn. Trong đó có tiêu chuẩn kép của các thị trường nhập khẩu, họ luôn tìm ra kẽ hở để đưa ra các tiêu chuẩn buộc chúng ta phải tuân thủ. Ngoài ra, các tổ chức đánh giá nhãn hàng cũng đặt ra những tiêu chuẩn không đồng nhất giữa các nhãn hàng khiến doanh nghiệp trong nước phải rất khó khăn mới đáp ứng được.
Trong bối cảnh đó, để tham gia vào chuỗi cung ứng, ông Giang khuyến cáo, các doanh nghiệp dệt may phải thay đổi chiến lược sản xuất thông qua cải tiến quy trình, đổi mới máy móc thiết bị, công nghệ, ứng dựng tự động hóa các khâu sản xuất nhằm nâng cao chất lượng, công suất sản xuất, linh hoạt đáp ứng các đơn hàng nhỏ, đa dạng sản phẩm. Ngoài việc cắt giảm chi phí và thời gian sản xuất, doanh nghiệp cũng phải chú trọng lựa chọn các nguyên vật liệu thân thiện với môi trường, có khả năng tái chế phù hợp với xu hướng kinh tế tuần hoàn. Doanh nghiệp cũng phải đa dạng hóa thị trường, khách hàng; linh hoạt, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu đa dạng của người mua mới có thể duy trì và phát triển lâu dài.
Còn theo ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Mỹ, trong những tháng đầu năm, xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang Mỹ có mức tăng trưởng dương. Đây là kết quả khả quan khi hầu hết các nước cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam đều có mức tăng trưởng âm. Dự báo, tình hình xuất khẩu dệt may của Việt Nam sang Mỹ có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới khi mùa thu đông đang đến cũng như các nhà cung ứng tích cực mua hàng dự trữ trước thời điểm bầu cử vào tháng 11/2024. Tuy vậy, ông Hưng đề nghị ngành hàng tiếp tục lưu ý các quy định của Mỹ về Đạo luật Ngăn chặn lao động cưỡng bức người Duy Ngô Nhĩ, Tân Cương (UFLPA), phối hợp với Bộ Công thương, Thương vụ phản ánh kịp thời với cơ quan hải quan và biên phòng Mỹ giải quyết kịp thời các lô hàng bị dừng tại cửa khẩu.
Đối với công tác xúc tiến thương mại, ông Hưng cho rằng, cần tăng cường mối liên hệ với đối tác qua các nền tảng trực tuyến, tích cực tham gia hoạt động xúc tiến tại thị trường Mỹ, lựa chọn tham gia các hội chợ, triển lãm phù hợp, tham gia các chương trình khảo sát, nghiên cứu thị trường, tăng cường giao lưu, hợp tác với các đối tác. Tăng cường giới thiệu, quảng bá hình ảnh quốc gia, sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam trong mọi cơ hội, trên các phương tiện thông tin truyền thông lớn của Mỹ cũng như liên kết với doanh nghiệp Việt kiều hỗ trợ công tác thu thập thông tin, mở rộng tiếp cận kênh phân phối sản phẩm để từ đó tạo tính lan tỏa, kết nối giữa các bang, vùng và địa phương.
