Cải thiện quyền lợi BHYT
Theo Bộ Y tế, đề xuất trên nhằm mục tiêu từng bước cải thiện phạm vi quyền lợi BHYT theo hướng tăng tính chi phí hiệu quả và đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân trong từng giai đoạn, đồng thời hạn chế tác động tiêu cực của chính sách “thông tuyến” khám bệnh, chữa bệnh BHYT hiện nay, góp phần sử dụng hiệu quả Quỹ BHYT. Đồng thời, bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHYT và góp phần giảm tỷ lệ chi tiền túi cho chăm sóc y tế của người dân. Góp phần tạo niềm tin và thu hút người dân tham gia BHYT.
Cụ thể, khám, chẩn đoán đánh giá nguy cơ, tình trạng sức khỏe và điều trị sớm một số bệnh để ngăn ngừa sự xuất hiện, tiến triển của bệnh theo danh mục bệnh do Bộ trưởng Y tế ban hành (ung thư cổ tử cung; tăng huyết áp; đái tháo đường; viêm gan C, B; ung thư vú); điều trị lác, cận thị và tật khúc xạ của mắt cho người dưới 18 tuổi (luật hiện hành chỉ thanh toán cho trẻ em dưới 6 tuổi).
Khám sức khỏe định kỳ cho một số đối tượng: trẻ em dưới 6 tuổi, hưu trí, người tham gia BHYT tự đóng. Khám bệnh, chữa bệnh tại nhà cho người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên, không thể tự đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, người khuyết tật nặng đối với một số bệnh, dịch vụ kỹ thuật được khám bệnh, chữa bệnh tại nhà; khám, chữa bệnh từ xa trong một số trường hợp áp dụng với một số đối tượng và các trường hợp cấp cứu.
Bổ sung dịch vụ chẩn đoán, sàng lọc sơ sinh (sàng lọc Thalassemia trước sinh, sàng lọc suy giáp). Bộ Y tế đánh giá mở rộng phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT mang lại giá trị kinh tế lớn do phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời, sẽ giúp giảm chi phí điều trị ở giai đoạn muộn.
Khi bệnh nặng kèm các biến chứng, phải sử dụng thuốc phát minh, đặc trị, các kỹ thuật chẩn đoán, cận lâm sàng sẽ có chi phí cao. Đồng thời, việc mở rộng chi trả khám sàng lọc nhằm đánh giá nguy cơ và điều trị ngăn ngừa sự xuất hiện, tiến triển của một số bệnh. Việc phát hiện sớm và điều trị bệnh kịp thời giúp giảm chi phí điều trị trong tương lai.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều 22 để điều chỉnh phạm vi mức hưởng BHYT phù hợp với cấp chuyên môn, kỹ thuật và giảm tỷ lệ chi trả khi khám bệnh, chữa bệnh không đúng cấp chuyên môn kỹ thuật.
Bộ Y tế đề xuất bổ sung quy định người bệnh được chẩn đoán xác định đối với một số bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao được đến khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có chuyên khoa thuộc cấp chuyên môn kỹ thuật cao hơn hoặc một số trường hợp cấp dưới không đủ năng lực chuyên môn theo quy định của Bộ Y tế được quỹ BHYT thanh toán 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh theo mức hưởng quy định.
Bên cạnh đó, Bộ cũng đề xuất quy định mức hưởng BHYT 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với một số trường hợp đặc thù không phải theo trình tự, thủ tục khám bệnh, chữa bệnh BHYT, chuyển người bệnh giữa các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh BHYT, phân cấp chuyên môn kỹ thuật liên quan đến khám bệnh, chữa bệnh BHYT.
Giúp ổn định cân đối quỹ
Theo Bộ Y tế, giải pháp mở rộng phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT mang lại giá trị kinh tế lớn, tiết kiệm chi cho Quỹ BHYT do phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp giảm chi phí điều trị bệnh tật ở giai đoạn muộn khi bệnh thường nặng kèm theo các biến chứng, phải sử dụng thuốc phát minh, đặc trị, các kỹ thuật chẩn đoán, cận lâm sàng có chi phí cao. Việc chẩn đoán và điều trị sớm còn giúp tiết kiệm chi phí ngân sách chi cho hoạt động phòng bệnh và chi phí để giải quyết các vấn đề sức khỏe, xã hội. Như vậy, Nhà nước sẽ được lợi nhiều nhất về tổng thể.
Theo thống kê năm 2023, chi phí điều trị cho sáu nhóm bệnh ung thư thường gặp (ung thư vú, phổi, gan, đại tràng, dạ dày, tiền liệt tuyến) từ Quỹ BHYT là 6.186 tỷ đồng. Riêng với bệnh đái tháo đường type 2, năm 2021 ước tính số bệnh nhân đái tháo đường ở Việt Nam gần 4 triệu người, trong đó 50% chưa được chẩn đoán. Năm 2023, có hơn 15,5 triệu lượt khám, chữa bệnh với chi phí lên đến 6.766 tỷ đồng, chiếm 5,6% tổng chi quỹ. Đối với bệnh tăng huyết áp, năm 2023 có gần 23 triệu lượt khám, chữa bệnh với chi phí là 6.015 tỷ đồng/năm, chiếm 4,9% tổng chi quỹ.
Theo tính toán của Bộ Y tế, nếu sàng lọc bệnh tiểu đường type 2 sẽ tiết kiệm được cho Quỹ BHYT trung bình 162,3 tỷ đồng/năm trong 10 năm đầu tiên triển khai. Đồng thời, ngân sách cần chi trả cho việc điều trị các ca bệnh phát hiện từ sàng lọc là 2.089 tỷ đồng/năm. Sau 10 năm triển khai sẽ tiết kiệm được trung bình 162 tỷ đồng/năm.
Với sàng lọc tăng huyết áp, chi phí cần chi trả trung bình 88 tỷ đồng/năm trong 10 năm đầu tiên triển khai sàng lọc cho người từ 18 tuổi. Khi phát hiện các trường hợp mắc bệnh, ước tính sẽ cần chi trả là 27.940 tỷ đồng/năm chi phí điều trị. Sau 10 năm triển khai sẽ tiết kiệm được trung bình 1.216 tỷ đồng/năm. Sàng lọc ung thư vú chi trả trung bình 2.100 tỷ đến 5.000 tỷ đồng/năm tùy thuộc vào phương pháp sàng lọc. Tuy nhiên, chi phí này sẽ giảm đi đáng kể nếu giới hạn nhóm tuổi phụ nữ được sàng lọc.
Theo Bộ Y tế, Quỹ BHYT có tăng chi cho việc bổ sung quyền lợi trong giai đoạn ba năm đầu khi triển khai, nhưng lại có thể bù đắp bằng việc tiết kiệm chi phí điều trị bệnh nặng, kỹ thuật cao, chi phí lớn. Đặc biệt, chi phí điều trị thường cao hơn gấp nhiều lần chi phí chẩn đoán sớm (trường hợp bệnh nặng chi phí hiện nay lên đến hàng tỷ đồng mỗi đợt điều trị).
Cũng theo Bộ Y tế, giải pháp mở rộng chẩn đoán và điều trị sớm một số bệnh giúp tăng khả năng bảo đảm tài chính cho người dân. Đặc biệt, người dân sẽ được Quỹ BHYT chi trả góp phần đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ chi tiền túi hiện là 43% xuống còn khoảng 23% vào năm 2025.
Đối với quy định về mức hưởng BHYT 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với một số trường hợp đặc thù không phải theo trình tự, thủ tục khám bệnh, chữa bệnh BHYT giúp người dân vừa tiết kiệm chi phí do phải khám nhiều lần ở cấp dưới và khám lại ở cấp trên, tiết kiệm chi phí đi lại và chi phí đồng chi trả trong trường hợp phải tự đi khám, chữa bệnh vượt cấp.
Đề xuất có tác động tích cực đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và doanh nghiệp trong lĩnh vực y tế do người dân sẽ sử dụng dịch vụ y tế nhiều hơn góp phần tăng doanh thu. Các chính sách này cũng góp phần thúc đẩy và tăng nguồn thu cho cơ sở y tế, từ đó cải thiện thu nhập của cán bộ y tế.
Đối với BHYT bổ sung tự nguyện, khi Chính phủ quy định có thể giúp tăng nguồn thu của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm và tăng nguồn thu cho cả Quỹ BHYT do việc tham gia BHYT bắt buộc là điều kiện để tham gia BHYT bổ sung…
Với những dẫn chứng trên, Bộ Y tế cho rằng, đề xuất giải pháp này có tính khả thi và ổn định cân đối quỹ, đồng thời cũng phù hợp với pháp luật BHYT của các nước trên thế giới như Thailand, Nhật Bản, Hàn Quốc, nhiều nước châu Âu...
