Theo Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), đoàn tàu liên vận đầu tiên này gồm 19 toa, vận chuyển tinh bột sắn với khối lượng khoảng 500 tấn, xuất phát tại ga Sóng Thần ngày 27/9 và dự kiến đến Phổ Điền, Trịnh Châu (tỉnh Hà Nam, Trung Quốc) ngày 5/10. Cụ thể, tuyến vận chuyển chính là từ ga Sóng Thần đi đến ga Yên Viên, Giáp Bát (Hà Nội), sau đó chuyển tiếp vào các đoàn tàu liên vận quốc tế đi Trung Quốc và quá cảnh qua nước thứ ba (Nga, Mông Cổ, Trung Á và châu Âu) qua các cửa khẩu Đồng Đăng (tỉnh Lạng Sơn) và cửa khẩu Lào Cai (tỉnh Lào Cai). Sau chuyến tàu đầu tiên này, VNR sẽ chỉ đạo các đơn vị thành viên, các công ty vận tải đường sắt căn cứ nhu cầu thực tế, tổ chức tăng tần suất chạy tàu trên tuyến.
Bước ngoặt của Sóng Thần
Theo Công ty CP Vận tải Đường sắt Sài Gòn (đơn vị quản lý ga Sóng Thần), ga Sóng Thần là ga đường sắt liên vận quốc tế và là ga hàng hóa lớn nhất phía nam, đồng thời là ga kỹ thuật, có 13 đường xếp dỡ và 7 bãi hàng hóa với tuyến đường sắt bắc-nam dài 1.726 km, đường đơn khổ 1.000 mm, chạy trục bắc-nam là một lợi thế giao thông lớn của tỉnh Bình Dương nói riêng, ngành đường sắt phía nam nói chung.
Tuy nhiên, đến nay ga Sóng Thần chỉ mới phục vụ vận chuyển hàng hóa nội địa, chưa tham gia vào hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa, chưa phát huy được tiềm năng vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Do đó, việc nâng cao năng lực ga liên vận quốc tế Sóng Thần phục vụ vận chuyển hàng hóa liên vận quốc tế có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Đại diện doanh nghiệp, Giám đốc điều hành Công ty TBS Logistics Lê Mạnh Hà cho rằng, trước đây muốn đưa hàng sang Trung Quốc, doanh nghiệp phải vận chuyển bằng đường bộ ra ga Yên Viên (Hà Nội) hoặc ga Đồng Đăng (Lạng Sơn), sau đó mới làm thủ tục mở tờ khai để xuất khẩu hàng hóa.
Nay doanh nghiệp có thể mở tờ khai trực tiếp tại Cục Hải quan Bình Dương và ga Sóng Thần, đưa thẳng hàng hóa sang nước bạn. Điều này rút ngắn được thời gian, chi phí cho doanh nghiệp rất nhiều, còn là cơ hội để các doanh nghiệp logistics Việt Nam phát triển lên các mức độ cao hơn. “Rút ngắn được thời gian, giảm 1/2 chi phí vận chuyển cho doanh nghiệp”, ông Lê Mạnh Hà chia sẻ.
Theo chuyên gia đường sắt Hà Ngọc Trường, mở rộng thêm phương thức vận chuyển bằng đường sắt sẽ giúp tiết giảm chi phí vận chuyển, rút ngắn thời gian giao nhận hàng hóa. Một lợi ích quan trọng khác là hàng hóa xuất khẩu vận chuyển bằng đường sắt sẽ được vận chuyển thẳng qua biên giới, không bị ách tắc tại cửa khẩu như khi vận chuyển bằng đường bộ trong thời gian qua.
“Đặc biệt đối với hàng hóa là nông sản, có thời gian bảo quản ngắn, cần thời gian vận chuyển nhanh để kịp giao hàng cho khách hàng Trung Quốc qua các cửa khẩu phía bắc thì việc sử dụng dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt là phương án tối ưu nhất giúp tiết giảm chi phí và đồng thời gia tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp”, kỹ sư Hà Ngọc Trường phân tích.
Theo kế hoạch vào đầu tháng 10 này, đối với hàng hóa nhập khẩu, Tổng công ty đường sắt Việt Nam sẽ có lô hàng (thử nghiệm, 1-2 container của nhiều chủ hàng khác nhau) nhập khẩu từ Trung Quốc vào kho CFS - TBS Tân Vạn (thuộc sự quản lý Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng tổng hợp Bình Dương - trực thuộc Cục Hải quan tỉnh Bình Dương). Sau đó, tùy theo tình hình, mục đích sử dụng nguyên liệu nhập khẩu, doanh nghiệp (chủ hàng) thực hiện đăng ký tờ khai hải quan theo các loại hình tương ứng (kinh doanh, gia công…) để phục vụ sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng.
Đầu mối phát triển vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt
Theo dự báo của ngành Đường sắt Việt Nam, những năm tới sản lượng hàng hóa vận chuyển liên vận quốc tế bằng đường sắt sẽ tăng trưởng mạnh lên gấp 3-4 lần hiện nay. Đây là tiền đề quan trọng để Tổng công ty Đường sắt Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu đưa cửa khẩu đường sắt vào sâu trong nội địa, khai thác thế mạnh vận chuyển bằng đường sắt phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp trên địa bàn cả nước, trong đó có ga Sóng Thần, tỉnh Bình Dương.
Năng lực hiện tại của ga Sóng Thần đáp ứng được 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm. Hàng hóa vận chuyển chủ yếu là hàng tiêu dùng, dệt may, điện tử, ô-tô - xe máy và nông sản, thực phẩm. Hiện Bộ Giao thông vận tải đã và đang triển khai các dự án nâng cấp, cải tạo ga Sóng Thần. Dự kiến, giai đoạn 2025-2030, sau khi hoàn thành các dự án này, năng lực ga Sóng Thần sẽ đạt đến 3,5 triệu tấn/năm và trở thành ga hàng hóa đầu mối lớn nhất trong hệ thống các ga đường sắt Việt Nam. Sau khi cơ sở hạ tầng tại ga Sóng Thần phục vụ hoạt động Liên vận quốc tế được đầu tư hoàn thiện, Đường sắt Việt Nam sẽ tổ chức chạy tàu hằng ngày và cung cấp đầy đủ các dịch vụ phục vụ công tác xuất nhập khẩu hàng hóa cho khách hàng tại khu vực tỉnh Bình Dương và các tỉnh lân cận.
Theo Giám đốc Sở Công thương tỉnh Bình Dương Nguyễn Thanh Toàn đánh giá, trước đây chủ yếu có hình thức vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ và đường biển thì nay có thêm vận chuyển bằng đường sắt, giúp cho việc vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu đa dạng hơn, phát triển mạnh hơn.
Xuất nhập khẩu của tỉnh Bình Dương chiếm 10% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước. Trong định hướng quy hoạch phát triển của tỉnh Bình Dương đối với ngành thương mại, dịch vụ và vận chuyển hàng hóa giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 đã đưa ga Sóng Thần trở thành ga liên vận quốc tế được mở rộng với quy mô trên 50ha.
Trong giai đoạn hiện nay, Tổng cục Đường sắt đang phối hợp với tỉnh Bình Dương để cải tạo, nâng cấp ga. Do đó, thời gian tới, ga Sóng Thần không chỉ phát triển thành ga liên vận quốc tế hàng hóa mà là ga đầu mối vận chuyển hành khách trong tương lai.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương Nguyễn Văn Dành cho biết, Bình Dương xác định đưa ngành dịch vụ logistics thành ngành kinh tế mũi nhọn đến năm 2025. Việc mở rộng phát triển phương thức vận chuyển bằng đường sắt, đặc biệt là đường sắt liên vận quốc tế đi Trung Quốc sẽ giúp cho doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa tiếp cận dễ dàng hơn đối với các trung tâm sản xuất hàng hóa, nguyên liệu phục vụ quá trình phát triển, đồng thời tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp dịch vụ vận chuyển phát triển. Hiện Bình Dương chưa có tuyến vận chuyển hàng hóa liên vận quốc tế bằng đường sắt nên việc mở ra tuyến vận chuyển hàng hóa liên vận quốc tế sẽ góp phần phát triển kinh tế, giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa, đồng thời hàng hóa sẽ được vận chuyển thẳng qua biên giới, không bị ách tắc tại cửa khẩu như phương thức vận chuyển bằng đường bộ như hiện nay.
Với vị trí thuận lợi, ga Sóng Thần đóng vai trò là nơi tập kết, vận chuyển, phân phối hàng hóa xuất nhập khẩu đi các biên giới cửa khẩu phía bắc và phía nam, không chỉ của các doanh nghiệp tỉnh Bình Dương mà còn các doanh nghiệp Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của toàn vùng.
