Cuối năm 2012, 132 hộ dân của nông trường Tam Thiên Mẫu đột nhiên nhận được thông báo của chính quyền là nộp lại sổ đỏ (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được cấp cho các hộ trước đó). Để làm tin, mỗi hộ đều có giấy biên nhận của ông chủ tịch UBND xã Nghĩa Đạo Nguyễn Đình Phúc ký đóng dấu với nội dung: thu hồi sổ đỏ cũ. Sau khi nhà nước cấp lại giấy chứng nhận mới sẽ được nhận lại mà không phải nộp bất cứ chi phí cấp mới nào.
Tuy nhiên, cho tới thời điểm hiện tại, nhiều hộ dân vẫn chưa nhận lại được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của mình. Lý do mà chính quyền đưa ra là họ cần phải thực hiện những nghĩa vụ về thuế đối với mảnh đất mà họ đang sử dụng. Một số hộ thì bị yêu cầu phải nộp thuế trước bạ, một số hộ thì được yêu cầu phải đóng thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân chuyển nhượng bất động sản. Lý do được người ta giải thích rằng vì những hộ này đã mua lại đất của chủ sở hữu trước. Nên cần phải đóng thuế thu nhập cá nhân. Việc này mâu thuẫn bởi lời hứa trước dân của ông Chủ tịch UBND xã khi tiến hành thu hồi sổ đỏ. Và nhiều người dân, vẫn cho rằng họ không có lỗi gì trong việc đổi lại sổ đỏ. Vì vậy họ không có bất kỳ nghĩa vụ gì khi chính quyền tự nhiên đi lấy sổ đỏ của họ để cấp lại cho... chính họ.
Để tìm hiểu nguyên nhân vụ việc, khi mà đại diện chính quyền đã làm giấy tờ và cam kết với dân mà không thực hiện, chúng tôi đã làm việc với ông Đỗ Đình Hảo, Trưởng phòng Tài nguyên Môi trường huyện Thuận Thành, Bắc Ninh và được biết: Trong khoảng thời gian năm 2007-2008, có chủ trương cho thanh lý đất đối với các hộ dân sinh sống tại nông trường Tam Thiên Mẫu để ổn định cuộc sống. Đã tiến hành chuyển đổi hồ sơ cho các hộ dân vào 2 đợt đối với 132 hộ. Việc các hộ dân phải nộp thuế thu nhập cá nhân với mỗi giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất là đúng luật. Tuy nhiên, vì có nhiều người đã thực hiện giao dịch, sau đó chuyển đi nơi khác nên cơ quan thuế sở tại không thể truy thu thuế. Vì vậy, họ đành phải thu tiền của những người đã mua đất chứ không thể thu của người bán. Và để hợp thức cho việc thu thuế của người mua, cơ quan thuế nơi này đã “hợp thức hóa” cho nó bằng một văn bản thông báo rằng người đã mua đất sẽ có trách nhiệm “nộp thay” cho người đáng ra phải có trách nhiệm nộp thuế.
Ông Đỗ Đình Hảo, Trưởng phòng Tài nguyên Môi trường huyện Thuận Thành cũng xác nhận rằng: việc thu thuế này rõ ràng là sai đối tượng. Nhưng nếu không thu thuế như vậy thì cơ quan chức năng gặp khó vì không biết tìm ai (những người đã bán đất và chuyển đi nơi khác) để thu. Để giải quyết rốt ráo việc này, ông Hảo cho rằng cần có sự vào cuộc của cơ quan cấp tỉnh.
Chúng tôi đã tìm đến UBND tỉnh Bắc Ninh để đăng ký xin gặp làm việc về vấn đề này. Bởi vụ việc không đáng để tồn tại quá lâu này. Nhưng đã sau nửa năm kể từ khi tới đăng ký làm việc, hiện vẫn chưa nhận được phản hồi gì từ cơ quan chức năng Bắc Ninh.
