Học phí không dành cho số đông
Chị Đặng Mai Anh (Đống Đa, Hà Nội) có con gái lớn đang học tại trường THPT công lập và con thứ hai đang học THPT trường ngoài công lập, so sánh mức chi phí học tập của hai con ở hai môi trường khác nhau, chị Mai Anh cho rằng, chi phí cho con học trường THPT tư đắt hơn ba lần trường công. Mức chênh lệch này sẽ tùy thuộc vào việc lựa chọn trường tư nào. “Không phải gia đình nào cũng có điều kiện cho con học trường tư. Nếu gia đình có hai - ba con cùng học trường tư thì chi phí sẽ đắt hơn rất nhiều”, chị Mai Anh chia sẻ và cho rằng, Hà Nội cần có những giải pháp để khắc phục tình trạng quá tải trường lớp như hiện nay.
Hà Nội đã công bố chỉ tiêu tuyển sinh năm học 2024-2025, dự kiến có khoảng 102.349 học sinh (HS) lớp 9 đăng ký tham dự kỳ thi tuyển sinh lớp 10 công lập năm nay. Theo đó, Sở GD&ĐT đã giao chỉ tiêu tuyển sinh cho 113 trường THPT công lập là 71.020 chỉ tiêu (giảm 6.124 chỉ tiêu so với năm học 2023-2024). Ngay sau đó, thông tin về học phí và phụ phí được đăng trên các trang web của từng trường THPT dân lập. Mỗi trường sẽ có nhiều hệ với mức học phí khác nhau và một năm ít nhất phụ huynh cũng cần đầu tư từ 60 triệu đồng trở lên, gồm tiền ăn, học và các phụ phí tầm 10-20 triệu đồng đóng góp đầu năm.
Trường THPT Marie Curie là một trường dân lập có đầy đủ các cấp học, từ tiểu học đến THPT. Năm học 2024 - 2025, học phí của trường là 60 triệu đồng/năm học. Ngoài ra, phụ huynh còn nộp phí ăn uống 12 triệu đồng/năm và các khoản: Tăng cường tiếng Anh quốc tế 1.200 USD/năm; hỗ trợ cơ sở vật chất 2 triệu đồng/năm và các chi phí khác (tự chọn) như phí xe bus, phí gửi xe,...
Còn tại Trường THCS & THPT Lê Quý Đôn, năm học 2024 - 2025, học phí từ 40 - 45 triệu đồng/năm. Các khoản thu THPT: Học phí đóng thêm cho chương trình luyện thi (2 triệu đồng/tháng); phí giữ chỗ (3 triệu đồng/tháng); các khoản phí khác gồm quản lý bán trú, tiền ăn trưa, ăn sáng (nếu đăng ký), tiền xe (nếu đăng ký), quỹ hỗ trợ phát triển trường, quỹ hỗ trợ hoạt động sự kiện, quỹ khuyến học, quỹ hoạt động đoàn (dao động khoảng 6,7 triệu đồng - hơn 11 triệu đồng).
Trường THCS & THPT M.V Lômônôxốp có mức học phí 40 triệu đồng/năm học. Trường tiểu học, THCS & THPT Nguyễn Siêu có mức học phí 65 triệu đồng/năm.
Trường liên cấp Newton, gồm ba hệ (bán quốc tế, Cambridge (Anh) và song ngữ (Mỹ). Học phí bậc THPT tương ứng 3 hệ (75 triệu đồng/năm; 127-137 triệu đồng/năm; 127-137 triệu đồng/năm); phí giữ chỗ 12 triệu đồng (sẽ trừ hoàn vào các khoản đóng phí của năm học). Ngoài ra phụ huynh còn đóng các khoản: Phí phát triển trường 10 - 12 triệu đồng; đồng phục 2,5 triệu đồng; sách tiếng Anh nước ngoài 2-3,5 triệu đồng/năm; ăn trưa và chiều 1,5 triệu đồng/tháng; bán trú 400 nghìn đồng/tháng; xe đưa đón tại điểm 1-2 triệu đồng/tháng (tùy chiều, tùy điểm đón); bảo hiểm y tế học sinh dự kiến (theo quy định của cơ quan bảo hiểm) 770 nghìn đồng/năm.
Đối với Trường THCS & THPT Lương Thế Vinh, học phí 45,5 triệu đồng/năm học. Phí nhập học 15 triệu đồng; phí phát triển trường 9-11 triệu đồng; học phí chương trình bổ trợ 5 triệu đồng/năm. Ngoài ra còn các khoản thu khác như đồng phục, sách giáo khoa, vở, giấy kiểm tra, học phí bán trú (tăng cường, bổ trợ các môn chuyên đề, chương trình tin học văn phòng quốc tế chứng chỉ M.O.S, phí dịch vụ xe, ăn trưa, bảo hiểm y tế,...).
Theo một báo cáo của Tổng cục Thống kê, những năm gần đây, Việt Nam được đánh giá là quốc gia có mức chi tiêu cho giáo dục và đào tạo vào loại cao trên thế giới. Người dân sẵn sàng đầu tư cho giáo dục với mức chi ngày một tăng. Tỷ lệ chi tiêu cho giáo dục chiếm tỷ trọng cao trong tổng chi tiêu của hộ gia đình. Điều này trở thành một áp lực nặng nề với các bậc cha mẹ ngay cả khi có thu nhập ổn định ở mức khá.
Chưa đủ điều kiện tuyển sinh
Theo quyết định giao chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 cho các trường THPT ngoài công lập năm học 2024 - 2025, Sở GD&ĐT Hà Nội giao 88 trường tuyển sinh 30.961 học sinh. So với năm trước, số chỉ tiêu tăng hơn 4.000. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 20 trường chưa đủ điều kiện tuyển sinh. Có thể kể đến các trường THPT: Trần Đại Nghĩa (Chương Mỹ), Lê Hồng Phong (Hà Đông) Tô Hiến Thành (Hà Đông), Phan Bội Châu, Xuân Thủy (Nam Từ Liêm), Trần Thánh Tông (Nam Từ Liêm), Đặng Thai Mai (Sóc Sơn), Đa Trí Tuệ (Cầu Giấy)...
Một trong những lý do các trường chưa đủ điều kiện tuyển sinh là: Không hoàn thiện hồ sơ về cấp phép hoạt động giáo dục; điều kiện cơ sở pháp lý về hợp đồng thuê mượn địa điểm; cơ sở vật chất, trang thiết bị chưa bảo đảm đúng quy định. Cùng đó, nhiều trường chưa hoàn thiện hệ thống tuyển sinh trực tuyến.
Theo ông Nguyễn Quang Tuấn, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội, để chuẩn bị cho công tác thi, tuyển sinh lớp 10 năm học 2024 - 2025, Sở GD&ĐT Hà Nội đã thành lập 7 đoàn kiểm tra tình hình, điều kiện thực tế, sau đó mới xem xét, quyết định phê duyệt, giao chỉ tiêu với từng đơn vị. Sở kiên quyết không giao chỉ tiêu cho các đơn vị không bảo đảm điều kiện.
Năm học trước, trong đợt 1, Sở GD&ĐT Hà Nội chỉ giao chỉ tiêu cho 95 đơn vị đủ điều kiện tuyển sinh vào lớp 10 và công bố 14 trường chưa đủ điều kiện. Sau đó, sở đề nghị thủ trưởng các cơ sở giáo dục trên nghiêm túc triển khai, hoàn thiện nội dung còn thiếu theo quy định để được xem xét, giải quyết. Trong đợt 2, sở đã cho phép 6 trường bổ sung chỉ tiêu.
Từ tháng 2/2024, nhiều trường ngoài công lập đã đăng thông tin tuyển sinh rầm rộ trên website và các nền tảng mạng xã hội để thu hút học sinh. Đáng chú ý, nhiều trường chưa được giao chỉ tiêu vẫn đăng tải các thông tin tuyển sinh. Do đó, phụ huynh, học sinh cần tìm hiểu kỹ về thông tin trước khi lựa chọn.
Chị Nguyễn Thái Hà có con học tại Trường THCS Lê Quý Đôn (quận Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: “Để giảm áp lực trước kỳ thi vào lớp 10, tôi đã chọn cho con một trường ngoài công lập. Dù Hà Nội không thiếu trường ngoài công lập, nhưng để chọn một môi trường học tốt là điều không dễ. Bởi nhiều trường ngoài công lập có cơ sở vật chất không bảo đảm, phải đi thuê địa điểm, chất lượng giáo viên không cao. Không ít trường nảy sinh tranh chấp giữa các cổ đông, khiến việc học tập của học sinh bị ảnh hưởng…”.
Có con chuẩn bị tham gia kỳ thi vào lớp 10, anh Nguyễn Văn Thạch (ở quận Thanh Xuân, Hà Nội) đã tìm hiểu thông tin tuyển sinh của các trường ngoài công lập và thấy nhiều quảng cáo rất hay như giảm áp lực thi cử, học trong môi trường sáng tạo với cơ sở vật chất đầy đủ, hiện đại; học tiếng Anh với giáo viên bản ngữ. Có nhiều bình luận đánh giá tốt về trường giúp phụ huynh này thêm yên tâm.
Theo một chuyên gia giáo dục, có đến 80% số phụ huynh được hỏi nói rằng, tìm hiểu thông tin về chất lượng trường học thông qua truyền miệng hoặc đã có con, cháu học ở đó. Vấn đề khó khăn phụ huynh gặp phải là không hiểu chương trình nhà trường đang đào tạo, chất lượng đầu ra thế nào. Quan niệm trên cho thấy nhiều người còn mơ hồ về hệ thống giáo dục ngoài công lập. Thực tế, trường ngoài công lập có vai trò quan trọng trong nền giáo dục, góp phần đa dạng hóa các loại hình giáo dục, đáp ứng nhu cầu học tập học sinh và lựa chọn của phụ huynh. Nhiều năm gần đây, chất lượng giáo dục nhiều trường tư thục đã tăng lên rất nhiều. Tuy nhiên, vẫn có đơn vị không bảo đảm chất lượng giáo dục. Nhiều trường không đủ điều kiện tuyển sinh dẫn đến không đủ kinh phí để hoạt động, khiến quyền lợi học sinh bị ảnh hưởng, phải dừng học, kết thúc học sớm để chuyển sang trường khác. Do đó, phụ huynh cần tỉnh táo trước thông tin quảng cáo của các đơn vị. Tìm hiểu kỹ để có thể lựa chọn cơ sở giáo dục uy tín, đủ điều kiện tuyển sinh theo quy định.
