Lộ thông tin từ Không quân Mỹ
Theo CNN, FBI ngày 14/4 đã bắt giữ khẩn cấp Jack Teixeira, 21 tuổi, một binh nhất làm việc tại lực lượng vệ binh của Không quân Mỹ ở bang Massachusetts. Đại diện cơ quan an ninh cho biết, đang tiến hành các hoạt động điều tra liên quan vụ làm lộ tài liệu mật của Lầu năm góc. Hồi đầu tháng, một tài khoản mạng xã hội đã đăng hàng loạt tài liệu lên trang mạng xã hội Discord, vốn nổi tiếng trong giới trẻ hiện nay. Discord là nền tảng truyền thông xã hội phổ biến với những người chơi trò chơi trực tuyến và tán gẫu. Trang web lưu trữ các cuộc trò chuyện bằng giọng nói, video và văn bản theo thời gian thực.
Tổng số gồm hơn 100 trang tài liệu mật đã nhanh chóng lan truyền từ một phòng chat ở Discord sang khắp các mạng Twitter và nhiều nền tảng xã hội khác. Đây được coi là một trong những vụ vi phạm an ninh nghiêm trọng nhất kể từ hơn 700.000 tài liệu, video và thông tin ngoại giao xuất hiện trên trang web WikiLeaks vào năm 2013. Các tài liệu được xếp loại “tuyệt mật” và “mật” cho thấy chúng là những thông tin tình báo rất nhạy cảm của Mỹ. Một số tài liệu được đánh dấu “NOFORN”, nghĩa là chúng không được phép phát hành cho công dân nước ngoài.
Nhiều cơ quan báo chí Mỹ nhanh chóng phát hiện và phân tích một số văn bản, trong đó có các đánh giá tình báo chi tiết của chuyên gia Lầu năm góc về các đồng minh cũng như đối thủ, bao gồm cả tình trạng chiến tranh ở Ukraine... Theo The New York Times, kho tài liệu này chứa nhiều thông tin về kế hoạch của Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Ukraine, bao gồm các mốc thời gian đào tạo và cung cấp vũ khí, dữ liệu về chi phí đạn dược, cơ cấu của những đơn vị chiến đấu Ukraine, ước tính tổn thất của Nga và Ukraine. Đồng thời, các tài liệu cũng có thông tin tình báo về các vấn đề nội bộ ở nhiều quốc gia, trong đó có các đồng minh của Mỹ là Israel, Hàn Quốc và Anh. Giới chuyên gia nhận định vụ rò rỉ có khả năng ảnh hưởng rộng đến quan hệ đối ngoại của Mỹ trên thế giới.
FBI và Bộ Tư pháp Mỹ đã mở một cuộc điều tra chung về vụ rò rỉ theo yêu cầu của Bộ Quốc phòng. Hơn một tuần sau vụ lộ tài liệu mật trực tuyến, FBI bắt giữ và công bố danh tính của nghi phạm. Jack Teixeira là thành viên của một phòng trò chuyện gồm hơn 20 người trên Discord, đã đăng các tài liệu mật lên mạng này. Cơ quan điều tra cho biết, Teixeira được cho là trưởng nhóm của phòng chat đã đăng tải số tài liệu mật kể trên. Trước đó, báo The Washington Post của Mỹ cũng đã đưa tin rằng, người đứng sau vụ rò rỉ làm việc tại một căn cứ quân sự và đã đăng các bí mật an ninh quốc gia trong một nhóm người quen trực tuyến.
Các nhà điều tra đã liên hệ và nhận được sự hợp tác từ mạng Discord, qua đó truy tìm thủ phạm từ hàng nghìn tài khoản đã từng truy cập vào các tài liệu. Nhờ vậy, FBI có thể thu hẹp phạm vi tìm kiếm. Hồ sơ quân nhân cho thấy, Teixeira gia nhập lực lượng Không quân từ tháng 9/2019. Nghi phạm là chuyên gia công nghệ thông tin, chịu trách nhiệm về các mạng liên lạc quân sự, bao gồm cả hệ thống cáp và điểm kết nối cho thiết bị trong hệ thống mạng. Theo lực lượng Không quân, chuyên gia của hệ thống giao thông mạng có tên gọi là Hệ thống liên lạc tình báo chung toàn cầu, có nhiệm vụ bảo đảm “mạng lưới liên lạc toàn cầu của lực lượng này hoạt động bình thường”.
Liên quan vụ bắt giữ, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã phát biểu rằng, đang chỉ đạo Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách tình báo và an ninh xem xét lại các quy định tiếp cận thông tin tình báo, sau vụ bắt giữ Jack Teixeira. Lầu năm góc dự kiến triển khai các biện pháp bổ sung cần thiết để bảo vệ bí mật của quốc gia sau vụ rò rỉ chấn động vừa qua.
 |
Cảnh sát Mỹ phong tỏa lối vào nhà nghi phạm Jack Teixeira. Ảnh: CNN |
Lỗ hổng bảo mật thông tin tình báo
Vụ lộ tài liệu cũng cho thấy những lỗ hổng của Bộ Quốc phòng Mỹ trong vấn đề bảo mật các văn bản an ninh quan trọng. Các cơ quan báo chí đang dấy lên nghi vấn tại sao một binh nhất chỉ mới 21 tuổi lại tiếp cận được với các tài liệu mật và tuyệt mật, bao gồm tài liệu liên quan chiến sự đang diễn ra ở Ukraine. Với lý giải của cơ quan an ninh Mỹ, có thể giải thích việc Teixeira với tư cách là một chuyên gia về công nghệ nên ngay cả dù không có chức vụ cao trong quân đội, song vẫn được quyền truy cập thông tin tình báo quân sự tuyệt mật thông qua mạng máy tính của Bộ Quốc phòng.
Vụ bắt giữ có thể làm sáng tỏ khả năng một nhân viên công nghệ như Teixeira có thể đã đọc được và in các tài liệu mật này. Mặc dù vậy, vẫn có nhiều nghi vấn về việc vi phạm quy trình quản lý nghiêm ngặt mà ngay cả giới chức quốc phòng và an ninh Mỹ không phải ai cũng được quyền tiếp cận. Những nghi ngờ này hướng mũi chỉ trích đến việc Lầu năm góc đã để lỗ hổng lớn khi phân phối các tài liệu mật cho quá nhiều cá nhân thời gian qua mà không có biện pháp quản lý phù hợp.
CNN cho biết, vụ rò rỉ khiến Lầu năm góc gấp rút thực hiện các bước để thắt chặt luồng tài liệu có độ nhạy cảm cao. Đây vốn là các tài liệu được cung cấp hằng ngày cho hàng trăm người trong Chính phủ Mỹ. Danh sách nhận phải được Bộ Tham mưu liên quân Mỹ, bao gồm lãnh đạo cấp cao nhất của Bộ Quốc phòng cố vấn cho Tổng thống xét duyệt. Nhiều trong số đó là tài liệu tóm tắt do bộ phận tình báo của Bộ Tham mưu liên quân, được gọi là “J2”, sản xuất. Vì vậy, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng đang bắt đầu giới hạn danh sách nhận được các bản tóm tắt tình báo hằng ngày sau vụ rò rỉ. Phần lớn thông tin trong các bản tin này được xếp vào dạng tài liệu tuyệt mật.
Báo chí Mỹ đưa tin, một số quan chức từng nhận tài liệu tóm tắt đã không được gửi tài liệu trong những ngày gần đây do Bộ Quốc phòng nước này đang tiếp tục cắt giảm danh sách phân phối. Thư ký báo chí Lầu năm góc, ông Patrick Ryder xác nhận cơ quan này đang thực hiện các bước để thắt chặt danh sách những người nhận được thông tin tình báo mật. Theo ông Ryder, động thái này bao gồm việc kiểm tra và cập nhật danh sách phân phối, đánh giá cách thức và địa chỉ chia sẻ các bản tin tình báo và nhiều bước khác. Ông Ryder cũng nhấn mạnh rằng, đã có các hướng dẫn nghiêm ngặt để bảo vệ thông tin tình báo được phân loại bảo mật và xem các hành động vi phạm những nguyên tắc này “là hành động tội phạm có chủ ý”. Bộ Quốc phòng Mỹ đang đánh giá thiệt hại và đưa ra báo cáo vụ việc, nhằm làm căn cứ để truy tố các cá nhân có liên quan.
