Chăm sóc sức khỏe và hạnh phúc của con người
Trang tin UN News của LHQ nhấn mạnh mục đích của Hội nghị “AI for Good Global Summit” là nhằm kết nối tầm nhìn giữa một loạt các tổ chức và nhà đầu tư hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ để cùng tìm ra những giải pháp ứng phó hiệu quả các thách thức toàn cầu hiện nay, bao gồm việc đạt được 17 Mục tiêu phát triển bền vững (SDG), được nêu trong Chương trình nghị sự năm 2030 vì sự phát triển bền vững của LHQ.
Theo ITU, hội nghị kéo dài hai ngày tại Geneva là cơ hội để các nhà đổi mới sáng tạo giới thiệu một loạt các công nghệ tiên tiến, trong đó có các robot AI với khả năng xử lý công việc ngày càng vượt trội và đa dạng, từ chăm sóc sức khỏe cho đến việc sáng tạo nghệ thuật như những nghệ sĩ thực thụ. Tổng Thư ký ITU Doreen Bogdan-Martin nêu rõ, ITU tham gia và bảo đảm một tương lai có trách nhiệm với AI, trong bối cảnh ngày càng nhiều quốc gia trên thế giới tích cực xem xét cũng như thực thi các chính sách để điều chỉnh và quản lý công nghệ đang phát triển nhanh chóng này.
Danh sách khách mời của hội nghị có hơn 50 robot sáng tạo, trong đó có 9 robot mang hình dáng giống con người và được trang bị các chức năng phù hợp với SDG. Trong số các khách mời đặc biệt này có thể kể đến Grace, robot trợ lý điều dưỡng hàng đầu thế giới hiện nay. Grace là sản phẩm của sự hợp tác giữa Hanson Robotics và SingularityNET, được phát triển lần đầu với mục đích hỗ trợ và chăm sóc người già. Hiện nay, Grace có thể đảm nhiệm các công việc của nhân viên điều dưỡng trong bất kỳ nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe nào tại nhà hay các cơ sở y tế. Robot chăm sóc sức khỏe hình người tiên tiến nhất thế giới này có thể nhận ra cảm xúc, thể hiện sự đồng cảm và hiểu được hơn 100 ngôn ngữ. ITU đánh giá, những robot như Grace đang hỗ trợ đắc lực trong các công việc chăm sóc sức khỏe và hạnh phúc của mọi người.
Trong khi đó, Sophia - robot được Hanson Robotics phát triển, là đại sứ robot đầu tiên của Chương trình Phát triển LHQ (UNDP). ITU cho biết, Sophia là sự kết hợp độc đáo giữa khoa học, kỹ thuật và nghệ thuật, đồng thời là một nhân vật khoa học viễn tưởng do con người chế tạo ra nhằm mô tả tương lai của robot và AI. Sophia khá nổi tiếng, ngoài vai trò là đại sứ đổi mới của UNDP, Sophia còn xuất hiện trên các chương trình truyền hình ăn khách như Tonight Show hay Good Morning Britain. Đại sứ robot này cũng đã phát biểu ý kiến tại hàng trăm hội nghị trên khắp thế giới, trong đó có các sự kiện diễn ra tại trụ sở của LHQ ở New York (Mỹ).
ITU cũng đánh giá cao Ameca, robot được Engineering Arts phát triển, đại diện cho một nền tảng lý tưởng để khám phá cách máy móc có thể sống chung, cộng tác cùng con người và làm phong phú cuộc sống của nhân loại trong các cộng đồng bền vững trong tương lai. Tích hợp cả AI và AB (cơ thể nhân tạo), Ameca có hình dáng, cử chỉ và chuyển động rất giống con người, trong khi có thị giác của robot và sự trung lập về giới tính.
Sự xuất hiện của các robot hình người như Nadine, Geminoid, 4NE-1, hay các robot nghệ sĩ như Ai-Da, robot ca sĩ nhạc rock Desdemona cũng nhận được nhiều sự quan tâm của các đại biểu tham dự hội nghị. Theo cơ quan của Liên hợp quốc, với việc sử dụng máy học và AI trong thực hiện các nhiệm vụ thiết yếu hằng ngày, những robot này đang góp phần thay đổi cuộc sống của con người theo nhiều cách khác nhau.
Công nghệ AI phục vụ các SDG
Một số robot ngày nay được thiết kế để giải quyết các thách thức xã hội và môi trường ở quy mô lớn hơn. Trước những rủi ro về hậu quả của biến đổi khí hậu và các thảm họa khác đang gia tăng, các robot chuyên dụng được phát triển để góp phần cách mạng hóa các giải pháp ứng phó khẩn cấp.
Các chuyên gia của Liên minh Viễn thông quốc tế đánh giá, trong bối cảnh dân số toàn cầu gia tăng, robot cũng có thể trở thành “đồng minh” chủ chốt của nhân loại trong việc giải quyết các thách thức phát triển dài hạn. Thí dụ, các robot trong ngành xây dựng có thể mở đường cho việc cung cấp nhà ở bền vững với giá cả phải chăng cho mọi người. Trong khi đó, các robot hậu cần và vận tải đô thị có thể đặt nền tảng cho cuộc sống xanh, an toàn và toàn diện hơn trong các siêu đô thị của tương lai.
Trưởng phòng Quan hệ Chiến lược thuộc Cục Tiêu chuẩn hóa của ITU, ông Frederic Werner cho rằng, trong vòng 5 năm tới, công nghệ robot có thể đạt tới bước ngoặt phát triển giống như những gì mà các ứng dụng chatbot như ChatGPT của công ty khởi nghiệp OpenAI đã tạo ra thời gian vừa qua. Các bước tiến trong khoa học vật liệu, công nghệ pin, kết nối mạng, AI… sẽ khiến robot dễ tiếp cận hơn rất nhiều so hiện nay.
Phát biểu ý kiến tại Hội nghị “AI for Good Global Summit”, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres nhấn mạnh rằng, sự phát triển của AI cần phải dựa trên nền tảng của quyền con người, tính minh bạch và trách nhiệm. Tổng Thư ký LHQ khẳng định, AI phải có lợi cho tất cả mọi người, kể cả những người hiện nay vẫn còn đang ngoại tuyến trên thế giới. Người đứng đầu LHQ đồng thời kêu gọi các chính phủ, các cơ quan của LHQ, các nhà đầu tư và đổi mới công nghệ nhanh chóng đạt được sự đồng thuận về những tiêu chí hướng dẫn cho việc triển khai AI.
Nhiều cơ quan của LHQ hiện nay đã sử dụng AI trong thực hiện các nhiệm vụ của mình. Chương trình Lương thực thế giới (WFP) áp dụng AI trong dự án HungerMap, nơi tập hợp dữ liệu để xác định các khu vực có thể đi chệch hướng trong cuộc chiến chống nạn đói. WFP cũng sử dụng các xe tải điều khiển từ xa để vận chuyển lương thực và các gói hỗ trợ khẩn cấp tới các khu vực nguy hiểm. Tổ chức
Y tế thế giới (WHO) đang tích cực xây dựng hệ thống tiêu chuẩn để bảo đảm tính chính xác của AI trong chẩn đoán bệnh tật.
Tổng Thư ký ITU Doreen Bogdan-Martin kêu gọi hợp tác toàn cầu để thúc đẩy sự phát triển đầy đủ của AI, đồng thời ngăn ngừa và giảm rủi ro từ mặt trái của công nghệ này. Trong một kịch bản lý tưởng, Tổng Thư ký ITU cho rằng, con người có thể khai thác thành công AI để tìm ra phương pháp chữa trị các bệnh như ung thư và Alzheimer, đẩy mạnh sản xuất năng lượng sạch, hỗ trợ nông dân trong việc tăng năng suất cây trồng… Trong bối cảnh thế giới chỉ còn chưa đầy 10 năm nữa để hoàn thành các mục tiêu phát triển bền vững, bà Doreen Bogdan-Martin bày tỏ tin tưởng, AI và robot đang hỗ trợ đắc lực con người hướng tới các mục tiêu này.
Tuy nhiên, Tổng Thư ký ITU cũng cảnh báo về kịch bản xấu khi AI có thể xóa sổ nhiều việc làm, góp phần lan truyền nhanh chóng hơn các thông tin sai lệch không thể kiểm soát, hoặc gia tăng bất bình đẳng khi chỉ những quốc gia giàu có mới có đủ khả năng tận dụng những lợi ích của công nghệ.
ITU là một trong những cơ quan lâu đời nhất của LHQ, có trụ sở tại Geneva (Thụy Sĩ), với hệ thống thành viên gồm tất cả 193 quốc gia thành viên của LHQ và hơn 900 công ty, các trường đại học, tổ chức nghiên cứu và phát triển. Hội nghị cấp cao toàn cầu “AI for Good Global Summit” lần đầu được tổ chức năm 2017, là hội nghị hàng đầu của LHQ dành riêng cho lĩnh vực AI.
Công nghệ trên thế giới đã thay đổi rất nhiều kể từ năm 2019, khi ITU tổ chức hội nghị cấp cao toàn cầu cuối cùng về AI trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Kể từ năm 2020 đến nay, ITU đã tổ chức khoảng 500 hội thảo, trong đó có các hội thảo trực tuyến về cơ hội và rủi ro từ AI với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực này.
