Bang Jammu & Kashmir tự hào là quê hương của nhiều di sản nghệ thuật và thủ công phong phú. Thung lũng Kashmir còn được xem là “thiên đường” của những người yêu văn hóa do bề dày nghệ thuật và nghề thủ công đa dạng hàng thế kỷ qua. Theo India Today, di sản thủ công phong phú của bang đã thể hiện đậm nét trong những hoạt động đời sống hằng ngày của cư dân nơi đây. Từ đồ dùng, quần áo, đồ nội thất đến đồ trang sức…, hầu hết mọi thứ đều được tạo nên dưới đôi tay và kỹ năng của người dân địa phương.
Mặc dù từng là nơi sản xuất số một thế giới về thảm dệt thủ công, khăn choàng, các sản phẩm may mặc và thêu, nhưng vài chục năm trở lại đây, nghệ thuật truyền thống ở Jammu & Kashmir đã rơi vào suy thoái. Ngày càng nhiều người trẻ rời khỏi thung lũng để đến các thành phố lớn tìm việc làm, do họ không còn mặn mà với nghề thủ công vì thu nhập thấp so sức lao động và thời gian bỏ ra. Đặc biệt là sau ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhiều nghệ nhân ở Kashmir cũng phải bỏ nghề vì đứt gãy chuỗi cung ứng, vốn là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm của ngành thủ công mỹ nghệ ở địa phương này.
Nhận thấy nghề truyền thống đang bị thu hẹp, giới chức và liên minh các nhà thủ công truyền thống ở bang Jammu & Kashmir đã triển khai chương trình “Hành trình nghề thủ công” (Craft Safari), với mục đích khuyến khích các nghệ nhân địa phương. Chương trình được giới chức thung lũng Kashmir khởi xướng vào năm 2021. Hiện tại, sau hơn một năm triển khai, số liệu chính thức cho thấy những tín hiệu phục hồi đáng kể, vải và mặt hàng thêu đang thu hút các đơn hàng lớn trở lại ở cả thị trường trong nước và quốc tế. Giám đốc Thủ công mỹ nghệ Kashmir, ông Mehmood Shah cho biết, từ khi triển khai Craft Safari hồi tháng 12/2021, du khách tham gia “hành trình nghề thủ công” ngày càng nhiều. “Thấy phản hồi tích cực, chúng tôi quyết định mở rộng công việc của mình”, ông cho biết.
“Craft Safari” bao gồm sự tham gia của các chuyên gia từ Cục Thủ công mỹ nghệ và dệt thủ công của bang, cũng như các nghệ nhân địa phương, học giả và nhà nghiên cứu, nhà báo, các công ty, tổ chức điều hành tour du lịch… Những khách mời tham gia sẽ khám phá các nghệ nhân thực hành nhiều hình thức thủ công mỹ nghệ ở Kashmir, sau đó dùng chính các bài viết của học giả, nhà báo để quảng bá hình ảnh cho địa phương. Chương trình cũng xúc tiến giúp các nghệ nhân tiếp cận với thị trường toàn cầu lớn hơn thông qua thương mại điện tử, hoặc du lịch kết hợp phát triển nghề thủ công.
Nhờ vậy, nhiều người trẻ tuổi, chủ yếu là phụ nữ đã quay trở lại với nghề thủ công và coi đây là thu nhập chính. AP dẫn lời chị Haji Mohammed Hussain, chủ một đại lý thủ công mỹ nghệ ở khu du lịch Pahalgam cho biết, hầu hết khách du lịch đến thăm khu vực này đều mua các đồ thủ công khác nhau của Kashmir như khăn choàng, áo khoác thêu và rèm thêu. “Vì vậy, khi du lịch phục hồi chúng tôi cũng bán được nhiều hàng hóa hơn, đồng thời phổ biến hình ảnh vùng Kashmir trên khắp các phương tiện truyền thông”, Haji chia sẻ.
Naseema là một nghệ nhân thêu rèm, cô làm việc cùng sáu phụ nữ trẻ khác ở Anantnag thuộc Kashmir. Họ đã thành lập một doanh nghiệp tiểu thủ công nghiệp nhỏ và vực dậy nghề thêu với đơn đặt hàng từ các đại lý trên cả nước. Theo India Today, Naseema nói rằng, cô rất thích công việc của mình và hiện nay nghề thêu đã giúp cô độc lập và kiếm được nhiều tiền hơn. Cô nói: “Mỗi ngày trôi qua, ngày càng có nhiều người trẻ như tôi từng bị thất nghiệp nhưng đã quay lại học các nghề thủ công truyền thống ở các vùng khác nhau của Kashmir để kiếm sống”.
Ở mọi ngóc ngách của Jammu & Kashmir, từ các điểm tham quan nổi tiếng đến những quán cà-phê nhỏ hay siêu thị lớn đều đặt một gian hàng bán khăn choàng, đồ thủ công làm bằng giấy bồi, quần áo thêu, thảm dệt. Sức sống nghề thủ công cũng vì thế mà nở rộ trở lại với vùng đất này.
