Nuôi quân giỏi - Đánh giặc hay
Về Phìn Hồ, huyện Sìn Hồ hỏi anh hùng người H’Mông trắng, ai cũng rất vui và kể chuyện về ông, về những việc làm của ông - nguyên trưởng bản Ngài Chồ.
Cái bắt tay chắc nịch, già bản Vàng A Sình đón chúng tôi trong căn nhà gỗ truyền thống có phòng khách rộng, là nơi bà con họp bàn công việc của bản. Bên ấm trà nóng hương xuân mới, già Sình bồi hồi nhớ lại 46 năm về trước. Tháng 10/1976, Vàng A Sình 18 tuổi, lên đường nhập ngũ, lúc ấy Sình nhỏ thó, cân nặng cả quần áo chỉ 39 kg. Cả bản Ngài Chồ vui lắm bởi bao năm, bản H’Mông này chưa có ai đi bộ đội.
Sau ba tháng huấn luyện, Sình được điều về Đại đội 18, bộ đội địa phương. Nhớ như in ngày giao tân binh về đơn vị, nhìn ánh mắt chỉ huy mà A Sình “thót tim”. Đi quanh A Sình mấy vòng, đồng chí chỉ huy thở dài: “Thấp bé, nhẹ cân thế này thì đánh đấm nổi không? Bổ sung vào hậu cần nhé!”. Hai năm làm anh nuôi, lúc nào cơm cũng ngon canh cũng ngọt, A Sình được đơn vị khen, đồng đội cảm mến. Cuối năm 1978, khi tình hình biên giới căng thẳng, A Sình gặp chỉ huy nói: “Cán bộ cho mình ra biên giới đi, làm việc gì cũng được, nghĩa là phục vụ trực tiếp anh em chiến đấu!”. Thế là Sình được ra biên giới, vẫn anh nuôi, nhưng là hậu cần, phục vụ trực tiếp tại điểm cao, chốt 1262 Pô Tô (xã Huổi Luông).
Nhấp một ngụm trà nóng, ông chậm rãi kể: 4 giờ sáng 17/2/1979, pháo binh phía bên kia biên giới bắn phá các trận địa của bộ đội ta và các bản làng dọc biên giới. Điểm chốt của Đại đội 18 nằm ngay đầu cầu Hữu Nghị, cạnh sông Nậm Na (Phong Thổ), bị bắn phá dữ dội khiến đơn vị thương vong nhiều, hầm hào công sự bị phá nát. Hết pháo, quân địch chen nhau xông lên. Binh nhất Vàng A Sình lúc này vừa gánh cơm lên trận địa, trước tình thế, anh bỏ quang gánh, lao ra nhặt khẩu B41 bắn trả kẻ thù. Đạn hết, A Sình bò về hầm vũ khí đại đội kéo cả hòm lựu đạn ra công sự đánh trả địch. Chiều 17/2, binh nhất Vàng A Sình tập hợp được ba chiến sĩ ở trận địa và dùng lựu đạn đánh chặn cho đồng đội rút lui. Hết đạn, anh lao mình xuống vách đá, quyết không để địch bắt sống. Nhưng may, mắc vào cành cây và nhờ thông thạo địa hình nên anh sống sót. Đêm ấy, A Sình tìm đường về gặp đồng đội, nước mắt vỡ òa!
Tháng 3/1979, khi đang đào công sự ở Phong Thổ (Lai Châu), thì binh nhất Vàng A Sình được triệu tập về Hà Nội báo công chiến đấu ở Bộ Quốc phòng. Ngày 20/12, Vàng A Sình được Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng ký phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Cứ tưởng báo công đã xong, chuẩn bị ngược Tây Bắc, thì A Sình bất ngờ nhận lệnh đi công tác. Thế là một mạch mấy ngày trời trên xe U-oát qua cửa khẩu Tây Trang sang U Đôm Xay, Phong Xa Lỳ để nói chuyện chia sẻ kinh nghiệm chiến đấu bảo vệ biên giới với bộ đội nước bạn Lào.
Anh hùng giữa đời thường
Sau 12 năm phục vụ trong quân đội, năm 1988, Trung úy Vàng A Sình xuất ngũ. Bao năm xa quê mà bản làng chẳng đổi thay là mấy. Đêm nằm vắt tay lên trán nghĩ, tất cả cũng tại cái đói nghèo bủa vây. Muốn phát triển được phải có đất canh tác. Nghĩ là làm, A Sình gom hết số tiền chế độ mua được hai đám ruộng, sớm khuya anh lao vào khai hoang không biết mệt. Trong hai năm, A Sình có bốn mảnh nương to trồng ngô, trồng lúa và thế là bài toán cái đói được giải. Thấy người cựu chiến binh chăm chỉ lao động, bà con làm theo, A Sình được bà con tín nhiệm bầu làm trưởng bản.
Nghe bà con trong bản kể lại, ngày trước người H’Mông nơi này sống rải rác trên sườn núi Ngài Chồ, thuộc dãy núi Pu Sam Cáp, có độ cao hơn 1.500 m so mực nước biển, nhà nhà xa cách nhau. Nhận thấy bà con sống thưa thớt, việc canh tác, trao đổi công việc của bản khó khăn. A Sình đưa gia đình xuống chân núi Ngài Chồ định cư. Mới đầu chỉ vài nhà cùng đi. Những năm 90 của thế kỷ trước, địa bàn chưa có đường nước 135 của Chính phủ, A Sình ngày đêm lăn lội luồn rừng đào rãnh, ghép ống tre kéo nước sạch về nơi ở. Năm 2004, ông vận động 15 hộ về định cư lập bản, bằng sức trâu kéo, cả bản đồng lòng san lấp, cải tạo để có một mặt bằng bản như ngày nay.
Sau này bà con người H’Mông ở trên núi kéo về định cư, đến nay Ngài Chồ có 38 nóc nhà lớn, hơn 200 nhân khẩu. Tuy Ngài Chồ đã khá hơn xưa, nhưng vẫn là bản nghèo, xa trung tâm, xa quốc lộ. Mỗi khi nhìn cảnh các thầy cô giáo về dạy chữ cho con em lầy lội trên con đường đất, Vàng A Sình buồn lắm. Nhờ chính sách của Nhà nước bằng nguồn vốn 30a và Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, việc đầu tiên ông đề xuất với xã là làm con đường bản nối quốc lộ. Chương trình được phê duyệt, ai cũng vui, nhưng khi thực hiện gặp phải một số trở ngại, bởi phần đất đường rơi vào đất của bà con, nhiều hộ không đồng ý hiến. Bằng uy tín của một người lính, một già làng gương mẫu, ông cùng cán bộ xã đến nhà phân giải lợi ích con đường mang lại, bà con đã hiểu và thông tỏ. Nay về Ngài Chồ, ô-tô vào tận bản bằng con đường bê-tông hóa gần 5 km.
Người dân Ngài Chồ mỗi khi hái quả mận tam hoa ăn lại nhớ công sức ông Sình, họ bảo mận ông Sình cho đấy. Năm 2005, khi có chuyến tham quan ở Mộc Châu (Sơn La), thấy có cây mận quả giòn, ngọt, ông quan sát khí hậu thổ nhưỡng vùng này xem ra khá tương đồng với Ngài Chồ bản mình. Thế là A Sình mua ít giống về trồng, rồi nhân giống cho cả bản. Nay Ngài Chồ có vài trăm gốc mận, đến vụ, thương lái lại tấp nập vào mua mang về thành phố bán lẻ.
Bao năm là già làng uy tín, là trưởng bản, nay công việc bản làng ông ủng hộ lớp con cháu đảm nhận. Chủ tịch UBND xã Phìn Hồ Lý A Phử chia sẻ: Phìn Hồ là xã 98% dân tộc H’Mông, bà con nơi đây rất tự hào vì quê hương không chỉ có một anh hùng trong thời chiến, mà thời bình bác Sình cũng là anh hùng. Từ lâu, người H’Mông Phìn Hồ luôn lấy bác Sình để học tập, răn dạy con cái, bác Sình là hình ảnh tiêu biểu trong xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc.
