“Phép thử” cho sự tín nhiệm

Chính trường và cả xã hội Mỹ đang “nóng” lên khi chỉ còn hơn hai tuần nữa sẽ diễn ra cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ. Bầu cử giữa nhiệm kỳ được coi như một cuộc trưng cầu ý dân toàn liên bang đối với kết quả điều hành chính phủ của Tổng thống Joe Biden nói riêng và đảng Dân chủ nói chung trong gần hai năm qua. Kết quả bầu cử cũng sẽ phát đi tín hiệu về đường lối chính sách đối nội và đối ngoại của nước Mỹ trong ít nhất hai năm tới.
0:00 / 0:00
0:00
Biếm họa: LISA
Biếm họa: LISA

Theo AP, bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ có tên gọi đầy đủ là “Bầu cử giữa nhiệm kỳ Tổng thống”. Các nhà lập quốc tại “xứ cờ hoa”, với mong muốn xây dựng một hệ thống chính trị cân bằng và bền vững, đã đưa vào Hiến pháp hình thức bầu cử khác với hầu hết các quốc gia trên thế giới: Trong khi Tổng thống Mỹ được bầu qua lá phiếu đại cử tri, thì lưỡng viện Quốc hội, Thống đốc các bang và chính quyền địa phương lại được bầu qua hình thức phổ thông đầu phiếu.

Hiến pháp Mỹ quy định nhiệm kỳ Tổng thống kéo dài bốn năm, Hạ nghị sĩ nhiệm kỳ hai năm, Thượng nghị sĩ nhiệm kỳ sáu năm. Do đó, cứ mỗi hai năm, vào giữa nhiệm kỳ của Tổng thống, cử tri trên khắp nước Mỹ sẽ bầu lại toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện và một phần ba trong tổng số 100 ghế tại Thượng viện. Các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ thường được tổ chức vào ngày thứ ba sau ngày thứ hai đầu tiên trong tháng 11 của năm bầu cử.

Ngoài cuộc đua vào lưỡng viện Quốc hội khóa 118, cuộc bầu cử còn bầu lại hàng loạt vị trí Thống đốc các bang và lãnh đạo chính quyền địa phương. Cuộc bầu cử năm 2022 sẽ diễn ra vào ngày 8/11 tới để bầu lại tất cả 435 ghế Hạ nghị sĩ; 35/100 ghế Thượng nghị sĩ, 36 Thống đốc bang và sẽ diễn ra hàng loạt cuộc bầu cử chính quyền địa phương. Từ ngày 28/10, cử tri tại một số bang có thể được phép đi bỏ phiếu sớm.

Theo kết quả một cuộc khảo sát của tổ hợp truyền thông ABC News/Ipsos công bố ngày 23/10, so đảng Dân chủ, đảng Cộng hòa giành được nhiều sự tin tưởng của cử tri Mỹ hơn trong cách thức giải quyết các vấn đề trọng yếu của đất nước như lạm phát, tăng trưởng kinh tế, giá khí đốt và chống tội phạm.

Về lạm phát, có 36% số người Mỹ được hỏi tin tưởng đảng Cộng hòa có thể giải quyết thách thức về lạm phát hiện nay, trong khi con số dành cho đảng Dân chủ là 21%. Trong khi đó, có 36% số người Mỹ tham gia khảo sát cho rằng đảng Cộng hòa điều hành kinh tế tốt hơn, cao hơn hẳn tỷ lệ 24% dành cho đảng Dân chủ. Tương tự với vấn đề cải thiện giá khí đốt và tội phạm, kết quả là 36% và 22%, nghiêng về đảng Cộng hòa.

Kết quả thăm dò cho thấy dư luận Mỹ khá chia rẽ trong vấn đề người di cư, có 35% số người được hỏi đặt niềm tin vào đảng Cộng hòa, cao hơn 3% tỷ lệ ủng hộ dành cho đảng Dân chủ. Tuy nhiên, đảng Dân chủ lại giành được sự tin tưởng của cử tri Mỹ liên quan vấn đề đối phó Covid-19, biến đổi khí hậu, bạo lực do súng đạn và tình trạng nạo phá thai.

Giới quan sát dự báo, kết quả của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới có thể bị tác động bởi lá phiếu của các cử tri thế hệ Z (những người sinh trong khoảng thời gian từ năm 1997 đến năm 2012) ở Mỹ. Những vấn đề như lạm phát, quyền tiếp cận phá thai và công bằng chủng tộc là những mối quan tâm hàng đầu của thế hệ này.

CNN dẫn dữ liệu khảo sát đối với các cử tri, bao gồm cả người da mầu thế hệ Z, ở những bang “chiến địa” của Mỹ, trong đó có Michigan, Florida, Georgia và Virginia, cho thấy có tới 87% số cử tri được hỏi nhấn mạnh quyền được phá thai cần được bảo vệ một cách hợp pháp và khoảng 50% số người được hỏi tin rằng họ có thể mang lại những chuyển biến tích cực về quyền tiếp cận phá thai cũng như nền kinh tế thông qua việc bỏ phiếu. Mặc dù vậy, các cử tri trẻ tuổi vẫn bày tỏ quan điểm tiêu cực về tình hình nước Mỹ hiện nay, khi dùng những từ như “chán nản”, “không vui”, “bi quan” và “sợ hãi” để mô tả diễn biến trong nước.

Với mức độ quan trọng như trên, cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ Tổng thống được xem là thước đo, “phép thử” đối với hai năm Tổng thống Joe Biden nói riêng và đảng Dân chủ điều hành chính quyền giải quyết những khó khăn của đất nước, đồng thời vạch ra lộ trình phát triển của “xứ cờ hoa” trong hai năm tới.