Nhu cầu cao
Danh sách tuyển dụng được dán tại Trung tâm Giới thiệu việc làm tỉnh Bắc Ninh dài dằng dặc, cả nhân lực có trình độ và lao động (LĐ) phổ thông. Đơn cử, Công ty TNHH Fujita Việt Nam tại Khu công nghiệp (KCN) VSIP Bắc Ninh đang cần tuyển kỹ sư điện chuyên tự động, tự động hóa với mức lương từ 8 - 11 triệu đồng/tháng; Công ty CP Tập đoàn DABACO Việt Nam - Bắc Ninh cũng cần tuyển kỹ sư điện tự động hóa với mức lương 12 - 16 triệu đồng/tháng, hay Công ty TNHH V-Honest - Bắc Ninh tuyển LĐ phổ thông mài, đục xỉ, chỉnh phẳng, uốn, phay, tiện... các sản phẩm cơ khí, LĐ ko có tay nghề.
Theo ông Nguyễn Thế Quyết, Chủ tịch Công đoàn các KCN tỉnh Bắc Ninh, DN trong các KCN của tỉnh Bắc Ninh đang có nhu cầu tuyển dụng khoảng 15.000 LĐ. “Do tình hình dịch Covid-19, nhiều DN chưa hoàn thành các đơn hàng của năm trước; hơn nữa, lượng đơn hàng ở các nước “đẩy” sang Việt Nam nên đầu năm nay, lượng đơn hàng của nhiều DN tăng lên, từ đó nhu cầu tuyển dụng cao hơn”, ông Quyết cho biết. Thí dụ, một DN tại KCN Quế Võ đang có nhu cầu tuyển dụng hơn 1.000 NLĐ. Tuy nhiên, có một số DN không có đơn hàng, phải luân chuyển NLĐ từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác thuộc nội bộ công ty.
Hiện tại, nhóm DN hoạt động trong lĩnh vực điện tử có nhu cầu tuyển dụng cao nhất. Bên cạnh đó, một số công ty sản xuất hàng gia dụng xuất khẩu, linh kiện xe máy cũng có nhu cầu tuyển dụng LĐ để đáp ứng nhu cầu sản xuất. “Tại Bắc Ninh, các đối tác của Apple, như Tập đoàn Khoa học kỹ thuật Hồng Hải, Công ty TNHH Fushan Technology Việt Nam đang có nhu cầu tăng cường lực lượng LĐ do có nhiều đơn hàng. Hiện, lực lượng LĐ trong các công ty này đang phải tăng ca để bảo đảm hoàn thành các đơn hàng”, ông Quyết cho biết.
Hiện, thị trường lao động TP Hồ Chí Minh cũng cần tuyển dụng 30.000 việc làm mới. Theo Trung tâm Dự báo nguồn nhân lực và thông tin thị trường lao động TP Hồ Chí Minh đưa ra vào tháng 2-2021, DN trong 17 KCX-KCN của thành phố cần khoảng 12.000 người. Nhu cầu nhân lực đã qua đào tạo chiếm 85,8%. Ngành có nhu cầu tuyển dụng cao là kinh doanh - thương mại; dịch vụ phục vụ; dệt may, giày da; chế biến thực phẩm; hóa chất - nhựa - cao-su; dịch vụ thông tin tư vấn - chăm sóc khách hàng; vận tải - kho bãi - dịch vụ cảng; công nghệ thông tin; du lịch - nhà hàng - khách sạn.
Còn tại tỉnh Đồng Nai nhu cầu tuyển dụng của các DN là 40.000 LĐ mới. Hầu hết đều không có nhu cầu khắt khe về tay nghề bởi các DN sẵn sàng đào tạo lại. Ngành có nhu cầu tuyển dụng cao là da giày, dệt may. Tại Bình Dương, 916 DN đăng ký nhu cầu tuyển dụng với con số gần 96.000 LĐ mới sau Tết. Ngành có nhu cầu tuyển dụng cao là gốm sứ, may mặc, chế biến gỗ, sản xuất đồ gia dụng và bất động sản. Bà Rịa - Vũng Tàu cần khoảng 5.000 LĐ mới cho các ngành may mặc, điện tử, cơ khí, giày da.
Vẫn khó tuyển dụng
Số LĐ đang được tuyển dụng nhiều tại các tỉnh nói trên hầu hết là LĐ phổ thông. Tuy nhiên, việc tuyển dụng của các DN vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Cá biệt có DN phải trực tiếp về các địa phương để tuyển dụng LĐ, bởi nếu trông chờ LĐ đến công ty nộp hồ sơ ứng tuyển thì chẳng được là bao.
Tại Đồng Nai, Công ty CP Taekwang Vina (KCN Biên Hòa 2) có nhu cầu tuyển dụng 3.000 công nhân, Công ty TNHH Prowell Việt Nam (TP Long Khánh) tuyển 3.300 LĐ ở bộ phận may, dập và kiểm hàng. Công ty Changshin Việt Nam (có khoảng 35.000 công nhân) phải mở rộng sản xuất để đáp ứng đơn hàng đến hết năm 2021. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn là tuyển LĐ. Trước đây, công ty đăng tuyển 5.000 LĐ nhưng nay tuyển số lượng không hạn chế, nhưng vẫn không tuyển đủ. Thực tế tại địa phương này, hầu hết các DN tuyển dụng đều không yêu cầu quá khắt khe về tay nghề mà sẽ tổ chức đào tạo nghề trực tiếp ngay sau khi tuyển dụng và đưa ra các hình thức lương, thưởng, chế độ phúc lợi hợp lý để thu hút LĐ. Thậm chí, nhiều DN đưa ra mức đãi ngộ tốt, lương cao nhưng vẫn khó tuyển LĐ. Như Công ty TNHH Ritek Việt Nam tuyển dụng lao động phổ thông có thu nhập hằng tháng lên tới 9,5 triệu đồng trở lên”. Một DN khác cũng đăng mức tuyển dụng lên tới hơn 8,2 triệu đồng/tháng gồm lương cơ bản, phụ cấp chuyên môn, phụ cấp chuyên cần, phụ cấp độc hại, phụ cấp cơm, tăng ca, cơm tăng ca.
Tại Bình Dương, nhà máy của Công ty Patel Việt Nam có hơn 900 công nhân, phần lớn đã trở lại làm việc sau Tết Nguyên đán. Thế nhưng hiện nay, nhà máy vẫn cần tuyển thêm 200 người vừa để bù đắp sự thiếu hụt do công nhân nghỉ việc, vừa đáp ứng việc mở rộng sản xuất. “Từ Tết tới giờ tuyển dụng rất ít, một ngày chỉ có vài người, 5 - 7 người, 10 người là nhiều nhất. Trước đây tuyển dụng một ngày đến 40 - 50 người hay 70 - 80 người đều có”, bà Đặng Thị Hồng, Trưởng phòng Nhân sự Công ty Patel Việt Nam, cho biết.
Nhiều giải pháp trước mắt và dài hạn
Thiếu - tuyển dụng - đào tạo - nghỉ việc - thiếu, vòng luẩn quẩn này tái diễn năm này qua năm khác. NLĐ sau khi được đào tạo lành nghề tại một DN lại muốn đến một DN khác để tìm kiếm mức lương cao hơn. Điều mà các DN thiếu LĐ đang hướng đến lúc này là ngoài một mức lương xứng đáng với năng lực, còn có thể mang đến cho NLĐ những đãi ngộ tốt hơn, có tính cạnh tranh hơn. “Chúng tôi có chính sách phát thưởng cho LĐ mới vào làm việc và nếu họ đã có tay nghề thì sẽ được hưởng lương tay nghề thay vì lương LĐ phổ thông. Việc sắp xếp chỗ làm cũng quan tâm môi trường làm việc, người cũ ứng xử thân thiện, chỉ dẫn tận tình để người mới dễ hòa nhập”, bà Wang Gui Lin, Phó quản lý nhân sự Công ty Kaiser Furniture, cho biết.
“Dưới góc độ của tổ chức công đoàn, chúng tôi thường xuyên tuyên truyền vận động NLĐ nên ổn định công việc để có điều kiện tăng lương theo thâm niên. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng yêu cầu công đoàn cơ sở chăm lo đời sống công nhân để góp phần cùng DN giữ chân LĐ”, ông Trương Văn Phỉ, Phó Chủ tịch Công đoàn các KCN Bến Cát (Bình Dương), cho hay. “Chúng tôi cũng khuyến khích DN đầu tư các thiết chế văn hóa như nhà ở, nhà trẻ để NLĐ an tâm gắn bó. Tổ chức công đoàn cùng với lãnh đạo tỉnh tiếp tục ký kết các chương trình phúc lợi tại DN để có những chính sách an sinh như bán hàng giảm giá cho đoàn viên với giá thấp hơn thị trường từ 10 - 45%”, ông Nguyễn Đình Khánh, Phó Chủ tịch Thường trực LĐLĐ tỉnh Bình Dương, chia sẻ.
Tuy nhiên, bên cạnh các địa phương có nhu cầu tuyển dụng lao động cao thì trên cả nước, phần lớn các DN vẫn gặp nhiều khó khăn trong khôi phục sản xuất và thu hút LĐ quay trở lại làm việc. Nhiều chuyên gia LĐ - việc làm cho rằng, để chủ động ứng phó, thích ứng diễn biến của tình hình dịch bệnh để vừa kiểm soát dịch vừa thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, Nhà nước cần thực hiện đồng bộ các chính sách.
Theo đó, cần tiếp tục tập trung tháo gỡ khó khăn cho DN sản xuất, cải cách quy trình, thủ tục để DN tiếp cận các chính sách hỗ trợ đơn giản, thuận tiện, kịp thời nhằm kích thích nền kinh tế cũng như nhu cầu sử dụng LĐ. Những biện pháp này không chỉ giúp DN và NLĐ thoát khỏi nguy cơ phá sản, mất việc và giảm thu nhập mà còn tạo động lực thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Tích cực triển khai các gói hỗ trợ đặc thù, đa dạng hóa các hình thức trợ cấp, mở rộng các chương trình đào tạo hướng nghiệp phù hợp nhiều đối tượng, đặc biệt là LĐ nữ, LĐ không có trình độ chuyên môn kỹ thuật, LĐ phi chính thức nhằm ổn định an sinh xã hội, tạo động lực cho NLĐ làm việc, góp sức vào quá trình phục hồi và phát triển kinh tế.
Thị trường lao động Việt Nam có khoảng 75% số lao động chưa được đào tạo chuyên môn kỹ thuật. Đây là một hạn chế của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh đại dịch vẫn đang lan rộng và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thế giới. Vì vậy, trong thời gian tới, Việt Nam cần tích cực đổi mới, triển khai các chính sách đào tạo, đào tạo lại nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thích ứng với yêu cầu tăng trưởng và phát triển kinh tế.
