Làm giàu không khó...
Xin bắt đầu bằng trường hợp của Phương Nhung. Rằng, cuốn sách Cha giàu cha nghèo của tác giả Robert Kiyosaki, đã làm thay đổi nhận thức về tiền bạc và công việc của cô. Sách viết: "Hầu hết chúng ta học cách xử lý tiền bạc từ cha mẹ mình, và thường thì người nghèo không dạy con về tiền bạc mà chỉ nói đơn giản là: "Hãy đến trường và học cho chăm chỉ". Và rồi đứa trẻ có thể sẽ tốt nghiệp với một số điểm xuất sắc nhưng với một đầu óc nghèo nàn về cách quản lý tiền bạc, vì trường học không dạy về chuyện tiền nong mà chỉ tập trung vào việc giáo dục sách vở và những kỹ năng nghề nghiệp mà không nói gì về kỹ năng tài chính".
Phương Nhung cắt nghĩa được vì sao bố mẹ, anh chị mình luôn sống trong tính toán mệt mỏi vì tiền. Và đến lượt mình, nếu không thoát khỏi cái vòng luẩn quẩn đó thì tương lai cũng chẳng khá hơn. Và Phương Nhung bắt đầu để ý tới đề tài sách này. Càng đọc cô càng giận mình đã mất bao nhiêu thời gian để học những thứ không đâu vào đâu, học những kỹ năng làm thuê, học cách còng lưng làm giàu cho người khác. Lúc đó Phương Nhung đang là nhân viên biên chế cơ quan nhà nước. Lương tháng hưởng theo hệ số, chỉ đủ chi tiêu ở mức tối thiểu. Trong giờ làm, trên đường đi về, cả trong giấc ngủ Phương Nhung cũng đau đáu với suy tưởng làm thế nào để "tiền đẻ ra tiền", "bắt tiền phục vụ mình"...
"Bạn không nhất thiết phải là người hoàn hảo mới giàu lên được... Tôi cho rằng bạn nên làm giàu và làm giàu phải là nhiệm vụ của bạn...". Những tuyên ngôn trong Bí mật tư duy triệu phú - một cuốn sách đang được giới trẻ coi như cẩm nang bước vào thế giới thượng lưu của tác giả T.Harv Eker - khiến Phương Nhung không cưỡng lại được nữa. Một ngày đẹp trời Phương Nhung tuyên bố với cả gia đình: bỏ việc để tập trung kinh doanh. Kinh doanh gì chưa rõ, nhưng phải làm kinh doanh. Không bất an sao được khi một đứa con gái học chuyên ngành Ngôn ngữ bỗng dưng đòi đi kinh doanh. Nhưng, mặc mọi phản đối, phân tích của người trong gia đình, Nhung đã quyết. Bốn bức tường căn phòng cô kín những phác thảo kế hoạch kinh doanh quần áo tuổi teen, mở quán ăn đồ quê, đại lý sữa... và những tuyên ngôn về sự giàu có trong nay mai...
... mà quá khó
Khi dự án làm giàu của Phương Nhung vẫn còn trên giấy thì Trọng đã bắt tay vào hành động. "Cơm áo là đây hạnh phúc đây rồi", anh thét lên như vậy sau khi ngốn xong hơn 400 trang cuốn Làm giàu qua chứng khoán của Williamj ONeil, rồi Bí quyết đầu tư và kinh doanh chứng khoán của tỷ phú Warren Buffett & George Soros.
Ðang là sinh viên, thay vì tập trung vào việc học, hằng ngày Trọng trốn tiết lê la đến các sàn chứng khoán xem người ta mua bán. Ðối tượng Trọng giao lưu không phải là bạn bè cùng lớp mà là các anh chị "lướt sóng" máu mặt trên sàn. Thật trí tuệ, nhàn hạ. Con đường đến với sự giàu ngay trước mặt chứ không đâu xa. "Bạn không nên đợi đến khi có một công việc hoàn hảo hay ở một độ tuổi nhất định nào đó rồi mới đầu tư". Theo lời sách dạy, không đợi đến khi ra trường, Trọng về quê năn nỉ bố mẹ bán ao nuôi cá gửi tiền lên phố để đầu tư chứng khoán. Nghe cậu con trai phân tích đầy thuyết phục bố mẹ Trọng mê luôn. Tự tin mình đã năm thứ ba Trường đại học Ngoại thương, tự tin mình đã đọc nhiều sách nói về chứng khoán, dạy kinh doanh chứng khoán, Trọng bước vào thế giới "đầu tư trí tuệ".
Các bước tiếp theo của Trọng như thế nào có lẽ ai cũng đoán được. Thị trường chứng khoán Việt Nam đảo chiều rơi mạnh. Xu hướng giảm kéo dài từ suốt năm nọ tới năm kia. Nhìn tài khoản mỗi ngày bốc hơi ruột gan Trọng rối bời. Trọng bán nốt xe máy, máy tính xách tay, nhờ gia đình vay mượn - để mua thêm cổ phiếu giá trung bình, hòng gỡ hòa. Nhưng càng mua giá càng rơi. Tiền mất. Nợ nần. Tâm trí hoảng loạn. Trọng nhìn những cuốn sách từng gối đầu giường như thể đó chính là nguyên nhân dẫn anh đến sự suy sụp đang hiện hữu.
Sách dạy làm giàu
Những cuốn sách luôn được cập nhật theo xu thế, tràn ngập các cửa hàng, được trưng bày ở chỗ bắt mắt nhất. Trên internet có nhiều diễn đàn lập ra để trao đổi cái hay, cái tuyệt vời cuốn sách. Lời giới thiệu thật hấp dẫn ở bìa bốn cùng với các chiêu quảng cáo rầm rộ trên các phương tiện thông tin đại chúng qua các bài phỏng vấn về người nổi tiếng đã đọc và ứng dụng; qua các khóa học về dạy làm giàu, qua các câu lạc bộ... là việc của người viết sách, của các nhà kinh doanh sách. Còn các bạn trẻ, những người đọc?
Không thể phủ nhận sách đã làm được chức năng truyền cảm hứng cho người đọc hướng tới sự giàu có. Hối thúc mỗi người hành động. Tác giả dòng sách làm giàu đa số là người Mỹ. Nhân vật đưa ra minh họa cho câu chuyện là người Mỹ. Những tình huống diễn ra cũng ở Mỹ. Chúng ta có quyền nghi ngờ về độ xác thực của nội dung. Với cuốn sách nổi tiếng Cha giàu cha nghèo một số ý kiến phản ánh rằng họ không được xác nhận có người cha giàu như tác giả đã giới thiệu ở ngoài đời thực. Ðó là chưa nói nhiều cuốn sách tác giả chỉ phân tích một chiều. Lật lại vấn đề ta sẽ nhận thấy rất nhiều thiếu sót trong cái gọi là "thuyết làm giàu" đề cập.
Thực tế chưa thấy một người giàu có nào ở trên thế giới hay trong nước phát biểu rằng tôi giàu được là nhờ đọc cuốn sách này hay cuốn sách kia. Chỉ biết, người viết sách đa số là diễn giả, họ làm giàu từ việc nói về sự làm giàu hoặc viết lại cách làm giàu của người nổi tiếng.
Ðọc sách dạy làm giàu để sách dẫn dụ cuốn đi cũng không khác gì đọc các tiểu thuyết diễm tình lâm ly để rồi sống nửa hư nửa thực giữa đời. Hơn hết, bạn cần có một thái độ thật tỉnh, và khách quan. Sách dạy làm giàu, các công ty dạy làm giàu thực ra cũng chỉ là một sản phẩm kinh doanh, là một hình thức kinh doanh. Sách viết càng hấp dẫn, thuyết phục thì số lượng xuất bản càng nhiều, doanh thu càng lớn.
Nhưng, điều quan trọng cần nói ở đây không phải là sách. Nguyên nhân khiến các bạn trẻ nói trên rơi vào tình trạng ngổn ngang là do chính bản thân họ. Họ đã ảo tưởng quá vào sự giàu có đột biến khi đọc những trang viết về sự vẻ vang, thành công của các nhân vật giàu có xuất chúng; họ nôn nóng ép mình vào "cuộc đua làm giàu" ngay khi chưa hề có sự tích lũy về kiến thức, kinh nghiệm. Quả là một bài học rất đáng để các bạn trẻ tham khảo.
* Làm giàu chân chính là con đường người trẻ cần hướng tới và có thể tới đích. Nhưng đó là một quá trình dài, phải trải qua nhiều thử thách và thất bại. Qua mỗi khắc thăng trầm ấy, mỗi người sẽ tự khám phá ra cho mình một con đường riêng chứ không có một đáp án hay một công thức chung. Sách có chức năng tạo động lực. Song đừng bao giờ bạn hỏi tại sao đọc sách mãi rồi mà vẫn không giàu. Không tách biệt được giữa sách và thực tế là bạn đang bị ngộ sách - ngộ sách dạy làm giàu. Và như vậy là bạn đã tự "đánh gục" mình rồi!
