1/Ông Bùi Xuân Thành, cựu quân nhân Nhà máy A32 (Quân chủng Phòng không-Không quân, Bộ Quốc phòng), 69 tuổi, hiện là một trong những người chế tác mô hình chiến đấu cơ nổi tiếng tại Đà Nẵng. Là lính kỹ thuật hàng không, tốt nghiệp khóa đào tạo cơ khí hàng không thuộc lực lượng không quân những năm 1973. Năm 1975, ông được biên chế về Nhà máy A39 đóng tại sân bay Yên Bái, đến năm 1979, nhà máy này sáp nhập vào Nhà máy A32 hiện đóng tại Đà Nẵng. Công việc của ông lúc bấy giờ là thợ kiểm soát kỹ thuật. Từ niềm đam mê công việc và thích thu nhỏ những chiến đấu cơ để giữ lại làm kỷ niệm, ông Thành bắt đầu tự tìm tòi và tự vẽ lại trong trí tưởng tượng của mình và ao ước một ngày nào đó, được hiện thực hóa ước mơ làm mô hình chiến đấu cơ.
Ông Thành kể lại, chiếc mô hình máy bay MIG-21 đầu tiên ông tự làm bằng trí tưởng tượng với chất liệu mica những năm 1980. Và rất may mắn vì lúc bấy giờ, lãnh đạo Nhà máy A32 luôn tạo điều kiện và hỗ trợ ông được tiếp cận với các tài liệu giới thiệu về chiến đấu cơ. “Do đặc thù của công việc nên không phải ai cũng có thể tiếp cận được những tài liệu này. Tôi rất may mắn được lãnh đạo nhà máy tin tưởng, giao phó và đã “đặt hàng” các mô hình chiến đấu cơ đầu tiên để trưng bày trong phòng truyền thống của đơn vị”, ông Thành kể lại.
Ngoài giờ làm việc, hễ có thời gian rảnh rỗi là ông lại mang các tài liệu này ra nghiên cứu, bắt đầu thực hiện ước mơ làm chủ các mô hình chiến đấu cơ. Đến bây giờ, khi đã làm ra hàng trăm mô hình, chuẩn chỉnh và lắp ráp thêm nhiều bộ phận rất khó của máy bay, nhưng ông chưa bao giờ thôi nghiên cứu. Càng khó, ông càng cố gắng làm và chỉ đến khi, mô hình hoàn thiện, bàn giao cho các đồng đội, các khách hàng và nhận về lời cảm ơn, ông mới tiếp tục nhận đơn hàng.
![]() |
| Cựu quân nhân Bùi Xuân Thành miệt mài chế tác mô hình chiến đấu cơ. |
2/Để làm mô hình máy bay, ông Thành phải tự tay thiết kế, rồi đặt thợ đúc thân chính của máy bay (phôi-PV) và các bộ phận của máy bay bằng nhôm. Sau khi nhận phôi về, các bộ phận này sẽ được ông tỉ mỉ dùng máy mài thô, lấy dấu và khoan các lỗ nhỏ để lắp ráp các giá treo tên lửa, ăng-ten… Mỗi mô hình máy bay ra đời, ông dành trọn tâm sức và như một người gieo hạt, ông bắt đầu hoàn thiện tác phẩm với từng chi tiết thiết kế nhỏ nhất. Sau khi khoan xong, ông chuyển sang công đoạn chà giấy nhám và sơn lại. Quá trình sơn máy bay phải trải qua năm công đoạn với thời gian ít nhất mất năm ngày. Mỗi đơn hàng ông làm đồng loạt năm mô hình, từ khoan lỗ, chà nhám, sơn, phơi khô mất khoảng 10-12 ngày. “Bộ thân chính máy bay khi về tới nhà, tôi tiếp tục hoàn thiện các công đoạn kỹ thuật đòi hỏi độ tinh xảo, chi tiết như mài cánh hãm lực, bố trí giá tên lửa, lắp ăng-ten, ra-đa... Công việc này cần sự cẩn thận và phải tính toán kỹ. Mũi khoan phải chính xác thì khi lắp các bộ phận vào mô hình mới chuẩn. Khó và phức tạp nhất là công đoạn lắp ráp, vì gia công bằng tay phải chuẩn chỉnh”, ông Thành chia sẻ.
Hiện, các mô hình máy bay chiến đấu ông chế tác là các mô hình máy bay như: MiG-17, MiG-21, Su-22, Su-27, Su-30, Su-35… Chiếc máy bay mô hình lớn nhất ông làm dài 1m, lần làm nhiều mô hình trong thời gian ngắn nhất là dịp kỷ niệm 45 năm Ngày thành lập Nhà máy A32 - đây là lần chế tác máy bay mô hình lớn nhất trong đời cựu quân nhân Bùi Xuân Thành với gần 300 chiếc máy bay mô hình các loại để đơn vị làm quà tặng, kỷ vật tặng quan khách.
3/Nghỉ hưu nhiều năm qua, nhưng chính nghề chế tác mô hình máy bay lại là thu nhập chính của gia đình, giúp vợ chồng ông trang trải cuộc sống. Nghề không chỉ giúp ông thực hiện ước mơ thời trai trẻ mà còn giúp ông gắn kết nghĩa tình với anh em, đồng đội. Trong căn nhà nhỏ của ông trên đường Lê Trọng Tấn (phường An Khê, quận Thanh Khê), trở thành điểm hẹn của nhiều anh em, đồng đội cũ.
Ông mang cho tôi xem các bản vẽ thiết kế máy bay chiến đấu bằng tiếng Nga đã ố màu thời gian được giữ gìn như báu vật, rồi lật dở cuốn kỷ yếu kỷ niệm 45 năm thành lập Nhà máy A32. Ông dừng lại ở những trang đầu là tấm hình cố Tổng Bí thư Đỗ Mười chụp hình lưu niệm cùng cán bộ lãnh đạo đơn vị năm 1997. Trong bức ảnh, chiếc máy bay do đích thân ông chế tác được lãnh đạo nhà máy trao tặng cố Tổng Bí thư làm quà kỷ niệm. Đó là lần đầu tiên, một chiếc máy bay mô hình của ông đến tay nhà lãnh đạo cao cấp nhất trong niềm tự hào không thể nói bằng lời. Hơn thế, ông muốn dành tặng các đồng đội cũ một thời gắn bó để họ luôn và mãi tự hào về những tháng năm chiến đấu, gắn bó với bầu trời, giữ bình yên cho Tổ quốc.
Ông dành một khoảng nhỏ ngay trước hiên nhà để miệt mài làm việc quên thời gian. Thi thoảng có đồng đội cũ trong ngõ ghé qua hỏi vọng vào: “Ông Thành có nhà không đấy”, như một thói quen quân lệnh ông bật dậy: “có Bùi Xuân Thành tôi đây”.
