Khi bác sĩ..."đi tuyến"

Từ đào tạo...

Ðề án 1816 "Cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến trên về hỗ trợ các bệnh viện tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh" là một chủ trương lớn của ngành Y tế. Trước đây, nhiều bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh tuy được đầu tư trang, thiết bị hiện đại, đồng bộ từ máy thông dụng đến máy móc hiện đại, nhưng nhiều nơi vẫn phải "đắp mền" vì không có người sử dụng. Chính điều này đã đòi hỏi phải đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực ở các bệnh viện tuyến y tế cơ sở. Ðây là cơ hội để chuyển giao kỹ thuật đào tạo nguồn cán bộ tại chỗ và để giảm tải tuyến trên. Bệnh viện Trung ương Huế là một trong ba bệnh viện đặc biệt (Bộ Y tế), là nơi thực hiện nhiệm vụ khám, chữa bệnh cho nhân dân 16 tỉnh, thành khu vực miền trung và Tây Nguyên, đồng thời là cơ sở đào tạo cán bộ y tế cho mạng lưới y tế miền trung. Nhận thức tầm quan trọng và tính cấp thiết của đề án, Ban Giám đốc Bệnh viện đã thành lập ban chỉ đạo, cử các đoàn cán bộ có trình độ chuyên môn cao khảo sát thực tế, từ đó xác định mục tiêu hỗ trợ, chuyển giao kỹ thuật cho từng bệnh viện. PGS Phạm Như Hiệp, Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế cho biết: "Trước khi chuyển giao kỹ thuật cao về các bệnh viện tuyến tỉnh, các đơn vị tuyến y tế cơ sở phải cử người về Bệnh viện Trung ương Huế học các kỹ thuật cơ bản. Bệnh viện không đào tạo ồ ạt, mà chỉ đào tạo khoảng từ một đến ba bác sĩ hoặc kỹ thuật viên và tạo điều kiện để họ tham gia phẫu thuật như những bác sĩ đa khoa, đến khi nào họ thực hiện tương đối tốt các kỹ thuật mới trở về địa phương. Khi về tuyến tỉnh chuyển giao kỹ thuật, những ca đầu tiên chúng tôi vừa làm vừa hướng dẫn để cán bộ y tế nơi đó đứng ngoài xem, những ca sau thì trực tiếp "cầm tay, chỉ việc" cụ thể từng động tác, dần dần sau đó để họ chủ động tất cả các khâu...".

... đến thực hiện

Hàng trăm kỹ thuật mới và phức tạp như: nội soi can thiệp, phẫu thuật tim hở, tim mạch can thiệp, phẫu thuật nội soi... đã "theo chân" bác sĩ Bệnh viện Trung ương Huế tỏa về các tỉnh, cơ sở y tế tuyến dưới, phục vụ "tại chỗ" cho người dân nghèo mắc bệnh hiểm. Nhiều ca bệnh khó đã được điều trị thành công tại tuyến y tế cơ sở, không phải chuyển lên tuyến trên, góp phần giảm tải cho các bệnh viện tuyến trung ương, vừa giảm chi phí cho người bệnh.

Một trong những người có nhiều tháng "ăn dầm, ở dề" với cơ sở nhất, là bác sĩ Nguyễn Thuần, Phó trưởng Khoa Ngoại tổng hợp. Ông cùng các bác sĩ của bệnh viện đã tận tình hướng dẫn, trao đổi kinh nghiệm, chuyển giao được nhiều kỹ thuật ngoại khoa cũng như hoàn thiện một số kỹ thuật cơ bản thuộc chuyên ngành ngoại tiêu hóa và tiết niệu, nhất là trong lĩnh vực nội soi. Ông cũng giúp tuyến y tế cơ sở ở các tỉnh hệ thống hóa quy trình thiết lập, vận hành và bảo dưỡng máy móc, dụng cụ chuyên ngành nội soi, bảo đảm vận hành tốt, an toàn. Bác sĩ Thuần cho biết: "Theo Ðề án 1816, tôi đã đi các tỉnh tổng số 14 tháng, có bệnh viện ở ba tháng, nhưng cũng có bệnh viện ở đến sáu tháng. Có những nơi đã có máy nội soi, nhưng bác sĩ chỉ phẫu thuật mổ hở, vì chưa thực hiện được phẫu thuật nội soi, nên bệnh nhân phải nằm viện lâu ngày, nhưng khi chúng tôi đến hướng dẫn họ phẫu thuật bằng nội soi, chỉ từ ba đến năm ngày là người bệnh được xuất viện. Chúng tôi đã chuyển giao cho bệnh viện tuyến tỉnh nhiều sáng kiến và những kinh nghiệm tích lũy được sau nhiều năm làm nghề, để rút ngắn thời gian phẫu thuật, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh, và đỡ tốn kém chi phí trong khi điều trị bệnh".

Theo báo cáo của các bệnh viện tỉnh, Ðề án 1816 đã từng bước giúp cho cán bộ bệnh viện tỉnh nâng cao tay nghề, thu hút được bệnh nhân đến khám và điều trị tại bệnh viện. Tỷ lệ bệnh nhân chuyển lên tuyến trên đã giảm 30%.

Khó khăn cần tháo gỡ

Tuy nhiên, việc thực hiện Ðề án 1816 tại Bệnh viên Trung ương Huế cũng gặp phải một số khó khăn. Ðó là địa bàn công tác luân phiên trải dài từ Hà Tĩnh đến Ninh Thuận... cho đến Tây Nguyên, nhiều địa phương ở vùng sâu, vùng xa, không có các tuyến xe vận chuyển, nên việc kiểm tra, giám sát, đánh giá... gặp nhiều khó khăn. Một số bệnh viện tuyến dưới chưa chuẩn bị sẵn sàng nhân lực, hoặc chất lượng nguồn nhân lực chưa bảo đảm, cán bộ luân phiên có khi vừa làm thầy, vừa phải làm thay, nên kéo dài thời gian hỗ trợ và chuyển giao. Theo bác sĩ Thuần, ở một số nơi, đồng nghiệp của họ phải giải quyết quá nhiều công việc, mà thiếu thốn từ nhân lực đến các phương tiện cần thiết, việc cập nhật kiến thức cũng rất khó khăn. Có bác sĩ phải trực "giã gạo" (liên tục) và phải đi mổ phiên trong lúc trực cấp cứu (đây là một điều cấm trong quy chế trực) vì không có người.

Ðể Ðề án thật sự phát huy hiệu quả, cần có chính sách đãi ngộ, thu hút nhân lực về công tác ở các bệnh viện tuyến tỉnh; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, máy móc trang thiết bị; có kế hoạch đào tạo cho cán bộ, kết hợp đào tạo ngắn hạn (tập huấn, chuyển giao kỹ thuật tại chỗ, cử ê-kíp cán bộ đi học ở bệnh viện tuyến trên...) với đào tạo dài hạn cho cán bộ tuyến dưới (chuyên khoa I, chuyên khoa II, thạc sĩ...). Một số chuyên khoa chỉ cần tăng cường theo từng đợt ngắn ngày do đặc tính của kỹ thuật và số lượng bệnh nhân.